Lome

Lome^[1] (frantsesez: Lomé) Togoko hiriburua da. 2012an, 837.437 biztanle zituen. Gineako Golkoan dago, eta Togoko industria, merkataritza eta administrazio gune garrantzitsuena da.

Lome
hiria
Hiriko ikuspegia. Irudi gehiago
Administrazioa
Herrialdea	Togo
Probintzia	Itsasaldea
Geografia
Koordenatuak	6°07′48″N 1°12′57″E
Azalera	90.000.000 m²
Altitudea	10 m
Demografia
Biztanleria	2.188.376 (2023) 573.000 (1997) 450.000 (1990) 375.499 (1981) 186.000 (1970) 85.000 (1960) 43.000 (1955) 33.000 (1950) 2.188.376 (2022)
Dentsitatea	0 bizt/km²
Informazio gehigarria
Ordu eremua	UTC±00:00
Hiri senidetuak	Duisburg, Taipei eta Shenzhen

1898an, Togoland Alemaniako kolonia zenean, hiriburu izendatu eta garatzen hasi zen. Lehen Mundu Gerran Frantziak eta Britainia Handiak konkistatu ondoren, 1922an Frantziaren kontrolpean geratu zen, 1960an Togok independentzia lortu zuen arte. Ordutik aurrera ere, hiriburua da. 1975ean, Europar Batasunaren eta 46 herrialde afrikarren arteko goi batzarra bertan egin zen, gai ekonomiko eta finantzieroez.

Historia

Lome ewe herriak sortu zuen XVIII. mendean, eta herrixka bat izan zen 1882ra arte, non merkataritza gune garrantzitsu bihurtu zen urte hartan Chico eta Octaviano Olympio anai afro-brasildarrak iritsi zirenean, A. eta F. Swanzy merkataritza konpainia britainiarra ordezkatuz. Lekua ingelesezko Bey Beach izenarekin ezagutzen zen garai hartan.

1880ko hamarkadaren erdialdetik, Togo Alemaniako Inperioko lurralde kolonialaren parte izan zen, Togolandia izenarekin, eta han, 1897an, administrazio kolonialaren egoitza Lomera eraman zuten. Hiriko alde zaharrean oraindik Alemaniako Togoko kolonia garaiko eraikinak daude, esaterako gobernadorearen jauregia edo katedral neogotikoa.

Lehen Mundu Gerraren ostean, Togo Nazioen Elkarteak hartu zuen bere gain, eta zati handi bat Frantziari esleitu zitzaion (hor geratu zen Lome) eta zati txikiago bat Britainia Handiari agintaldi gisa.

Togoko Errepublika independentea 1960an aldarrikaturik, estatu burujabe baten hiriburu bilakatu zen Lome.

1975ean, Lome izan zen Europako Ekonomia Erkidegoaren (EEE orduan, 1993tik EB) eta Afrika, Pazifikoa eta Karibeko estatuen (AKOP estatuak) arteko itun garrantzitsuenetako bat negoziatzeko lekua. Lomeko Hitzarmena esaten zaio hari ondorioz.

Ekonomia

Kafea, kokoak eta bestelako materialak esportatzeko Togoko gune garrantzitsuena da. Petrolio findegi bat du, eta Togo osoan Interneteko konexioak dituen leku bakarra da.

Togoko unibertsitatea eta aireportua ere berttan daude.

Klima

Datu klimatikoak (Lome)
Hila	Urt	Ots	Mar	Api	Mai	Eka	Uzt	Abu	Ira	Urr	Aza	Abe	Urtekoa
Erregistraturiko tenperatura maximoa (°C)	38	39	42	43	41	39	38	39	39	39	39	39	'
Batez besteko tenperatura maximoa (°C)	31.1	31.9	32.1	32	31.2	29.7	28.2	27.8	28.9	30.2	31.5	31.6	30.5
Batez besteko tenperatura (ºC)	26.9	27.8	28.1	28	27.3	26.2	25.2	24.9	25.7	26.4	27.2	27	26.7
Batez besteko tenperatura minimoa (°C)	22.8	23.8	24.2	24.1	23.5	22.8	22.3	22	22.6	22.7	22.9	22.5	23
Erregistraturiko tenperatura minimoa (°C)	16	17	14	16	19	18	15	11	9	9	15	15	'
Pilatutako prezipitazioa (mm)	8	32	53	101	152	228	81	29	54	84	27	10	859
Euri egunak (≥ 1 mm)	2	3	5	8	13	17	11	8	10	10	4	2	93
Hezetasuna (%)	77	79.6	80.4	81.8	83.2	85.5	85.4	87.6	86.5	85.1	82.6	82.2	83
Iturria (1): Climate-Data.org (7m),[2] Weather2Travel (eguzki-orduak eta euria)[3]
Iturria (2): Climatebase.ru (hezetasuna),[4] Voodoo Skies (muturreko tenperaturak)[5]

Demografia

Bilakaera demografikoa
1892	1.500 biztanle
1896	2.000 biztanle
1900	3.000 biztanle
1904	4.000 biztanle
1907	6.000 biztanle
1911	8.000 biztanle
1930	15.000 biztanle
1938	18.000 biztanle
1950	33.000 biztanle
1955	43.000 biztanle
1960	85.000 biztanle
1970	186.000 biztanle
1981	375.499 biztanle
1990	450.000 biztanle
1997	573.000 biztanle
2006	737.751 biztanle

Herri eta hiri senidetuak

Lome ondorengo herri eta hiriekin senidetuta dago:

Duisburg (Alemania) Shenzhen (Txina) (1993)[6][7][8]

Taipei (Taiwan) (1966)[9]

Lomeko auzoak

Ablogamé Bè Bè-Kpota Akodésséwa Togo 2000 Segbe Agbalépédogan Agoe Adawlato Amoutiévé Dékon Forever Kodjoviakopé Noukafou Nyékonakpoè

Oae Residence du Benin Super Tako Tokoin Hédjranawoé Adidogomé Zongo Kegué Totsi Agoe-Assiyéyé Lom'nava Gbényedji Bè-Chateau Assigamé Souza-Nétimé

Lometar ezagunak

• Emmanuel Adebayor, futbolaria
• Kangni Alem, idazlea
• Gnimdéwa Atakpama, kazetaria
• Christiane Akoua Ekué, idazlea
• Emmanuel Kavi, artista
• King Mensah, musikaria