Magadhera

Magadhera^[1] (devanagariz: मगही) indo-ariar familiako hizkuntza da, Indian 11.362.000 hiztunek mintzatua. Magadhera hurbilekoa da bhojpurera eta maithili hizkuntzekin, eta batzuetan hizkuntza bateratu horiek "biharera" hizkuntza bakar gisa esaten diote. Hizkuntza horiek, lotutako beste hizkuntza batzuekin batera, bihari hizkuntza gisa ezagutzen dira, eta hizkuntza horiek indo-ariar ekialdeko taldearen azpitaldea osatzen dute.

Magadhera
मगही
Datu orokorrak
Hiztunak	ama-hizkuntza: 20.700.000 (2019)
Hizkuntza sailkapena
giza hizkuntza indoeuropar hizkuntzak Indo-irandar hizkuntzak Indoariar hizkuntzak Bihari (en)
Alfabetoa	Devanagaria eta Kaithi (en)
Hizkuntza kodeak
ISO 639-2	mag
ISO 639-3	mag
Ethnologue	mag
Glottolog	maga1260
IETF	mag

Uste denez, antzinako magadhera forma bat, magadhera pakrito bezala ezagutzen dena, Budak hitz egiten zuen hizkuntza izan zen, eta Magadha antzinako erresumako hizkuntza.^[2]

Ia 13 milioi hiztunak Bihar estatuko Magadha eremuan bizi dira. Honek Biharko zortzi barruti hartzen ditu, Patna, Gaya, Aurangabad, Jehanabad, Nalanda, Munger eta Bhagalpur hiriak eta inguruko barrutiak barne. Hazaribagh, Giridih, Palamu (antz. Palamau) guztira Jharkhandeko hiru barruti daude eta hiztun batzuk Mendebaldeko Bengalako Malda herrian daude.^[3] Normalean devanagari alfabetoa erabiliz idazten da.

Oker pentsatu zuten hizkuntza horiek hindiarekin hurbiletik lotutako komuneko dialektoak zirela, baina oraintsuago frogatu da ekialdeko talde indo-ariar hizkuntza guztiak, antzinako ardhamagadheraren ondorengoak, antzekotasun handia erakutsiz, bengalerarekin, assamerarekin eta odiarekin batera. Magadherak kantu eta istorio herrikoien tradizio aberats eta zaharra du. Bere aldetik, hindi eta erdialdeko beste indo-ariar hizkuntza batzuk, antzinako sauraseneraren ondorengoak izango ziren.