Mozolo

Mozoloa^[1] zentzu hertsian, Strigidae familiako eta Surniinae subfamiliako zenbait generori ematen zaio izen arrunta da. Baina zentzu zabalean, hontzaren itxurako hegazti harrapari gautarrei egiten die erreferentzia.^[2]

Athene noctua edo mozolo arrunta

Etimologia

Bizkaieraz mozolo hitza «mozoloa» bera zein, orokorrean, «hontza» izendatzeko ere erabiltzen da.^[3] Euskal Herriko gune ezberdinetan mozolo deritzen hegaztiek beste izen sinonimoak dituzte: Gautxori, Hegaztimotx, Hontz txiki, Kahaka, Katako, Mozolo (txiki) eta Oiloxar, besteak beste.^[3]

Taxonomia

Surniinae subfamiliaren zenbait genero eta espezieren izen arrunta da.^[4]

• Aegolius generoa
  • Mozolo buruhandia (Aegolius acadicus) - Gmelin, 1788
  • Mozolo boreala edo Tengmalm hontza (Aegolius funereus) - Linnaeus, 1758
  • Mozolo kanela (Aegolius harrisii) - Cassin, 1849
  • Mozolo beltzarana (Aegolius ridgwayi) - Alfaro, 1905
• Athene generoa - F. Boie, 1822
  • Mozolo arrunta (Athene noctua) - Scopoli, 1769
  • Mozolo pikarta (Athene brama) - Temminck, 1821
• Glaucidium generoa - F. Boie, 1826
  • Mozolo txikia (Glaucidium passerinum) - Linnaeus, 1758
• Micrathene generoa - Coues, 1866
  • Elfo mozoloa edo Saguaroko mozoloa (Micrathene whitneyi) - Cooper, 1861
• Xenoglaux generoa - O'Neill & Graves, 1977
  • Mozolo iletsua (Xenoglaux loweryi) - O'Neill & Graves, 1977

Herri kulturan

Mitologian

Sakontzeko, irakurri: «Atenaren mozoloa»

Greziar mitologian Atena jainkosaren sinbolo nagusia mozoloa dela. Atenea jainkosa Atenas hiriaren patroia zenez, hirian sortzen ziren txanponetako irudia mozoloarena zen. Homerok bere idazkietan Atenea mozolo edo hontz-begiekin deskribatzen zuen.^[5]

Atsotitzetan

Gaztelaniazko 'cada mochuelo a su olivo' atsotitza,^[6] 'mozolo bakoitza bere olibondora' bezala itzultzen da.

Euskaraz, mozolo hitzak, -askotan palatalizatua, moxolo-, pertsonez ari garela, inozo esan nahi du.

Musikan

Mozoloa, XX. mende hasieran Sevillan bizi zen Antonio Pozo Millán edo Rodríguez flamenko-abeslariaren ezizena izan zen.^[7]