T Tauri

T Tauri (T Tau / HD 284419 / HIP 20390) Taurus konstelazioko izar aldagarri bat da, bere izena daramaten izar aldagarri batzuei ematen diena, T Tauri izarrak alegia. 1852an aurkitu zuen John Russell Hindek, eta Hiadeen izar-kumulukoa da, Ain (ε Tauri) izarretik ez oso urruti. Berriki eginiko ikerketa batzuk, T Tauri izarra, gure eguzki sistematik 481 argi urtera kokatzen dute.

T Tauri

T Tauri NGC 1555 hodeitik gertu.
Behaketa data Garaia J2000      Ekinokzioa J2000
Konstelazioa	Taurus
Igoera zuzena	04h 21m 59.43445s [1]
Deklinazioa	+19° 32′ 06.4182″[1]
Itxurazko magnitudea (V)	10.27[2]
Ezaugarriak
Mota espektrala	G5V:e
U−B kolore indizea	+0.80[2]
B−V kolore indizea	+1.22[2]
Aldakor mota	T Tauri
Astrometria
Abiadura erradiala (Rv)	+24.6 km/s
Berezko mugimendua (μ)	IZ: +15.51[1] mas/u Dec.: -13.67[1] mas/u
Paralajea (π)	5.48 ± 1.58[1] mas
Distantzia	approx. 600 au (approx. 180 pc)
Zehaztasunak
T Tau Sa
Masa	2.1 ± 0.2[3] M☉
Adina	0.4 Mu
T Tau Sb
Masa	0.8 ± 0.1[3] M☉
Beste izendapenak
T Tau, AG+19° 341, BD+19° 706, HBC 35, HD 284419, HH 355, HIP 20390, JP11 3794, VDB 28.

Kokapena

T Tauri izarra, fisikoki, NGC 1555etik gertu dago, Hinden Nebulosa edo Hinden Nebulosa aldagarria bezala ere ezagutzen den islapen-nebulosa. T Taurik argiztatzen du, eta hau izar aldagarri bat denez, nebulosaren distira ere aldatu egiten da. NGC 1554 nebulosa ere, Otto Struvek ikusi zuena 1958an, T Taurirekin lotu izan da, baina desagertu egin zen, edo ez zen sekula existitu, eta, gaur egun, Struveren Nebulosa Galdua bezala ezagutzen da. T Tauri bera, nebulosa oso txiki baten barnean kokatua dago, Shelburn Burnhamek 1890ean aurkitutako nebulosa dena, eta, zientzialari honen omenez, Burnhamen Nebulosa bezala ezagutua.

NGC 1555eko punturik distiratsuenetik 30 segundo sexagesimal mendebaldera, T Taurirekin lotuta egon litekeen Herbig Haro objektu bat aurkitu da.

Ezaugarri fisikoak

T Tauri, gutxienez hiru osagaiz osatutako izar sistema bat da, hiru osagai horietatik, soilik bat ikus daitekeelarik espektro ikusgarrian. Azken hau, soilik milioi 1 urte dituen hori-laranja koloreko izar gazte bat da, oraindik sekuentzia nagusian sartu ez dena, eta, beraz, bere nukleoan hidrogenoaren fusioa hasi ez duena. Oraindik, diametro oso handi bat du, baina kolapsatzen ari da. Oso bizkor biratzen du eta oso izar aktiboa da.

Beste bi osagaiek, infragorrian distiratzen dute, eta, horietako bat, irratiturri bat ere bada. Very Large Arrayrekin (VLA) eginiko irratimaiztasunezko behaketek, sistemako izar txiki batek, bere lagunetako batekin topo egin ondoren, bere orbita patean nola aldatu zuen eta sistematik kanporatua izan zitekeen ikustea ahalbidetu dute.

Aldagarritasuna

Bere motako aldagarriak bezala, T Tauri, izar aldagarri irregular bat da. Izar mota honen argi kurbek, aldaketa aurreikusezin bat erakusten dute zabaltasun eta periodo tarte zabal batean zehar. T Tauri, +9,3ko itxurazko magnitudera iritsi da, ondoren, +14ra jaisteko, denbora eskala ezberdinetan gertatzen den aldagarritasun batekin. Epe luzean, izarrak, 1967an bere distira handitu zuela ikusi da, jarraian jaiste labur bat izan zuelarik, eta, 1984an bere distirarik gorenera iritsiz. Epe laburrean, izar honek, magnitude hamarreko batzuk aldatzen da egun batean zehar, patroi jakinik gabe.