ازلیان
گروهی از پیروان سید علیمحمد باب که پس از وی میرزا یحیی صبح ازل راجانشین وی میدانند / From Wikipedia, the free encyclopedia
ازلی نام گروهی از پیروان سید علیمحمد باب است که پس از اعدام او میرزا یحیی صبح ازل را جانشین وی میدانند.[1][2][3] پس از تیرباران سید علیمحمد باب در سال ۱۸۵۰، پیروانش که به بابی، مشهور بودند، بر پایهٔ گفتهٔ باب در کتاب بیان، در پی موعود آیین بابی – که در کتاب بیان با عنوان «منیظهرهالله» از او یاد شدهاست میگشتند.[4] در سال ۱۸۶۳ بهاءالله، برادر بزرگتر میرزا یحیی نوری، خود را «منیظهرهالله»، موعود کتاب بیان معرفی کرد؛[5] بیشتر بابیان به او باورمند شده و بهائی نامیده شدند؛[6] با این حال، گروه اندکی که به پیروی از میرزا یحیی نوری (معروف به صبح ازل) بابی ماندند، ازلی، بیانی یا یحیایی نام گرفتند.[1] ازلیان با پنهان کردن هویت دینی خود، عملاً در جامعهٔ اسلامی حل شدند.[7] با این حال، ازلیان برخلاف رویهٔ بهاییان مبنی بر عدم دخالت در سیاست، اعتقاد و علاقهٔ شدیدی به فعالیتهای سیاسی داشته و بسیاری از شخصیتهای برجستهٔ ازلی در کسوت روشنفکر، ادیب، هنرمند، پژوهشگر و اصلاحگر دینی ظاهر شدند.[8] با درگذشت ازلیانی که در انقلاب مشروطه، فعال بودند، ازلیه وارد رکودی شد که هرگز از آن، التیام نیافت و در دورهای نه چندان طولانی، اثرگذاری خود را از دست داد.[9][10]