From Wikipedia, the free encyclopedia
اَسِتات(اتانوآت) (به انگلیسی: acetate) یکی از مادههایی است که میتوان آن را از اسید استیک بدست آورد. که خود میتواند دربرگیرندهٔ سه ماده باشد: نمکها، اِسترها و آنیونی که در یک محلول میتوان آن را پیدا کرد. سالانه ۵ میلیارد کیلوگرم اسید استیک تولید میشود که بیشتر آن صرف تولید استاتها میگردد. از استاتها نیز در تولید پلیمرها استفاده میشود. از استاتها در طبیعت در زیستشیمی هم استفاده شدهاست. برای نمونه اسیدهای چرب از ارتباط میان واحدهای C۲ گرفته شده از استات تولید میشود.[1]
فرمول آنیون استات به صورت CH۳CO۲− و C۲H۳O۲− و CH3COO− نوشته میشود. شیمی دانها نام استات را به OAc− و AcO− کوتاه کردهاند بنابراین HOAc نام کوتاه شدهای برای استیک اسید و NaOAc برای سدیم استات و EtOAc برای اتیل استات میباشد.[2][3]
سامانهٔ آیوپاک نام اتانوآت (ethanoate) را برای استات انتخاب کرده و استات تنها نامی است که در میان افراد جا افتادهاست.
آنیون استات [CH۳COO]− خود از خانوادهٔ کربوکسیلات است و پایهٔ اسیدی اسید استیک. در pH بالای ۵٫۵ اسید استیک به استات تبدیل میگردد:[2]
بسیاری از نمکهای استات به صورت یونی اند و تمایل زیادی به حل شدن در آب دارند. یکی از استاتهایی که در خانه نیز میتوان آن را فراهم کرد سدیم استات است. مادهٔ جامد سفیدی که از واکنش سرکه با سدیم بیکربنات یا جوش شیرین فراهم میگردد:
استات دیگر فلزها نیز وجود دارد که برخی ساختاری پیچیده تر دارند. استات در ترکیبهای کمپلکس به عنوان لیگاندی قوی رفتار میکند. برای نمونه استات کروم (II) یکی از کمپلکسهای استات است.
از نمک استاتهای مهم و پرکاربرد میتوان استات آلومینیم را نام برد که در رنگرزی کاربرد دارد؛ آمونیوم استات که مادهٔ سازندهٔ استامید است و پتاسیم استات که در ساخت داروهای ادرار آور مورد استفاده قرار میگیرد. هر سهٔ این نمکها بی رنگ اند و در آب به آسانی حل میشوند.[4]
استرهای استات دارای فرمول کلی CH۳CO۲R میباشند که R یک گروه ارگانیل organyl group است. برخلاف نمکهای استات، استرهای استات بیشتر مایع، چربی دوست و گاهی بخارشدنی اند و چون بی آسیب اند، خیلی معمول اند، بوی شیرین دارند، ارزان اند و معمولاً مسمومیت بسیار پایینی دارند.
میتوان گفت بیش از نیمی از استات اسیدها صرف تولید وینیل استات، مادهٔ سازندهٔ پلی وینیل الکل میگردد. این الکل مادهٔ سازندهٔ بسیاری از رنگها است.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.