From Wikipedia, the free encyclopedia
استدلال کل به جزء یا استدلال قیاسی (به انگلیسی: Deductive reasoning) یکی از دو استدلال معروف در منطق (استدلال کل به جزء و استدلال جزء به کل یا استقرایی) میباشد.[1] استدلال کل به جزء هنگامی است که در استدلال از یک نظریهٔ کلی استفاده کنیم و به فرضیه یا فرضیههای جزئی برسیم. در پژوهشها، زمانی که پژوهشگر از نظریه استفاده میکند و فرضیه میسازد و برای آزمون فرضیهها داده جمعآوری میکند و نتیجه میگیرد، میگوییم پژوهشگر از روش استدلال کل به جزء استفاده کرده است. روش استدلال جزء به کل برعکس این روش میباشد؛ یعنی پژوهشگر داده جمعآوری میکند و الگو بین دادهها و متغیرها کشف میکند و سپس فرضیه میسازد و فرضیه را آزمون میکند و در نهایت نظریه میدهد. روشهای جزء به کل و کل به جزء از دو روش مهم در پژوهش میباشد. در منطق بهدست آوردن یک گزاره از دنبالهای از یک مجموعه گزارهها است. دنبالهٔ گزارهٔ استفاده شده مفروضات و گزارهٔ بهدست آمده نتیجه نامیده میشود. استدلال یا گواهآوردن قیاسی، منطق قیاسی نیز نامیده میشود. این روش استدلال کردن یا گواهآوردن از بحثهای قیاسی بهدست میآید. در اینگونه بحث، تلاش میشود تا نشان داده شود که نتیجه بهطور بایسته و ضروری، از مجموعهای از پیش فرضها یا فرضیهها بهدست میآید. بحث قیاسی هنگامی معتبر است که نتیجه بهطور بایسته و ضروری، از پیشفرض و فرضیه بهدست آید. گواهآوری یا استدلال قیاسی در کنار استدلال استقرایی، یکی از دو روش رایج در شناخت و رسیدن به دانایی یا معرفت است.
مثال زیر، ویژگی این روش را نشان میدهد:
صغری (ادعای نخست) بیان میدارد که سقراط انسان است. در کبری (ادعای دوم) بیان میدارد هر انسانی میمیرد در نتیجه سقراط بالاخره میمیرد، زیرا او نیز به عنوان یک انسان خواهد مرد، چون که عنوان «انسان» به او نسبت داده شده و این ویژگی او را نیز شامل میشود.
در واقع کلیت این موضوع که مردن همه انسان هاست و نتیجه جزئی که مردن سقراط است از کل به جز حاصل شده و برای همین به آن استدلال قیاسی یا استنتاجی میگویند
ارسطو در قرن چهارم پیش از میلاد اقدام به مستندسازی و ثبت استدلال استنتاجی کرد.
کارشناسان بر این عقیدهاند که رشد «توانایی استدلال» الزاماً به آموزش و یادگیری نیاز ندارد و با توجه به اینکه در مقاطع تحصیلات آکادمیک دانشپژوه نیاز به بهرهبرداری از این قوه دارد، آموزش استدلال استنتاجی به دورههای تحصیلات متوسطه واگذار میشود تا در مباحث اثباتهای ریاضیاتی به آن پرداخته شود.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.