اَتسَگ دین (Ætsæg Din) یا واتْسْ‌دین (Uatsdin)، (به آسی: Æцæг Дин؛ دین درست)[1][2] یا ایرون دین (به آسی: Ирон Дин؛ "دین ایرانی") [3] یک دین کهنه و وابسته به قومیت آسی‌ها (بنگرید افسانه‌های آسی) است. آسی‌ها مردمان ایرانی‌تبار خاوری هستند که ریشه‌ای آلانی-سکایی در قفقاز دارد. این مردمان امروزه در بخش اوستیای شمالی در روسیه و اوستیای جنوبی در گرجستان زیست دارند.
در آیین‌های کهن و مردم آسی‌ها؛ این دین و باورها دیده می‌شود. این آیین در اصل برای تقابل با عناصر بیگانه (مسیحیت ارتدوکس در روسیه و گرجستان) و گروه‌های قومیتی اقلیت مانند ترکها در قفقاز و اوستیا پدید آمده‌است.[4]
امروزه جنبش اتسگ دین در اوستیای شمالی و جنوبی فعال است و چیزی نزدیک به ۲۹٪ جمعیت کل آسی‌ها به این باور دارند.[5]
این نوشتار دربردارندهٔ نوشته اوستایی است. اگر مرورگر یا رایانه‌تان تنظیم نشده باشد، به جای این نویسه‌ها، علامت سؤال، مستطیل و علائم دیگر نمایش داده می‌شوند.
اتسگ (Ætsæg) در آسی به معنای «درست» و «راست» است و با اوستایی «هَیْثْیَه» (𐬵𐬀𐬌𐬚𐬌𐬌𐬀-haiθya) به معنای «راستی» هم‌ریشه است. واژهٔ دین (Din) نیز برگرفته از واژهٔ اوستایی «دَئِیْنَه» (𐬛𐬀𐬉𐬥𐬀-daēna) و برابر «دین» در پارسی است.[6]
ف. آ. شنیرلمان (V. A. Schnirelmann). "“ترسایان! به خانه‌تان بروید”: احیای یک نو-پاگانیسم (Neo-Paganism) میان دریای بالتیک و تراقفقازبایگانیشده در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۴ توسط Archive-It". مجلهٔ ادیان معاصر جلد. 17, شماره. 2, 2002.
از دههٔ ۱۹۸۰؛ رشدی از نو-پاگانیسم در منطقهٔ ولگای میانه، اوستیای شمالی-آلانیا و آبخازیا دیده شده‌است. سنت‌های پاگانی هرگز کاملاً ناپدید نشده‌اند و در برابر مناطق اسلاوی و بالتیک؛ نیازی به ساخت منابع کتابی و کتبی بیشتر ندارد؛ کمابیش همهٔ منابع هنوز دست نخورده وجود دارند. بنابرین؛ این دین‌ها درون پاگانیسم جلب نظر می‌کنند و درون دو محیط جداگانه نمو و پیشرفت دارند: نخست، در پیرامون شهرها با گسترش گسیختگی باورهای سنتی عوام و در دوم، در آن جایی که روشن‌اندیشان کاملاً سکولار برای مقابله با بحران هویت دست به ساخت دینی نوین منصنوعی می‌زنند. در مورد آخر؛ این نمودی از ملی‌گرایی قومی در برابر ارتدکس روسیه به عنوان «دین استثمارگران» بوده‌است (فیلاتون (Filatov) و شیپکوف (Shipkov)، 1996). یک وضعیت ویژه در آبخازیا پدیدار شده که حالت دینی است (ص ۲۰۲).
Filatov, S. & Shchipkov, A. Povolzhskie narody v poiskakh natsional’noi very. In Filatov, S. B. , ed. Religiia i prava cheloveka: Na puti k svobode sovesti. Moscow: Nauka, 1996: 256–284.
Dzeranov, T. E. Vliianie gosudarstvennykh form religii na dukhovnuiu kul’turu osetin i prichiny sokhraneniia yazycheskikh verovanii v Osetii. Paper presented at the Meeting of the Scientic Board of the Russian Museums on Problemy etnokul’turnoi istorii regiona i ikh muzeinaia interpretatsiia in Stavropol’, 27–31 May 1996.
Popov, K. P. Sviashchennaia roshcha Khetaga. Vladikavkaz: Ir, 1995.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
