اقتصاد چین
مجموع دارایی های مالی و قدرت اقتصادی کشور چین / From Wikipedia, the free encyclopedia
اقتصاد چین یک اقتصاد بازار سوسیالیستی[26][27][28] مختلط است که تا حد زیادی مبتنی بر سازمانهای اقتصادی دولتی است اما به کسبوکارهای خصوصی بیشمار و سرمایهگذاری خصوصی نامحدود اجازهٔ کار و ترقی میدهد. دولت چین که از برنامهریزی اقتصادی بهره میبرد[29] حدوداً از ۱۹۷۸ اصلاحات اقتصادی را آغاز نمود. ,[3][30] اقتصاد چین در سال ۲۰۱۹ از نظر تولید ناخالص داخلی دومین اقتصاد بزرگ جهان بود[31][32][33] و در در سال ۲۰۱۷ توانست رتبهٔ نخست از نظر تولید ناخالص داخلی بر پایهٔ برابری قدرت خرید را در میان همهٔ کشورهای دنیا به دست آورد.[34] چین پرسرعتترین اقتصاد بزرگ دنیا است به این شکل که در طول ۳۰ سال گذشته بهطور میانگین سالانه ۱۰٪ رشد را تجربه کردهاست.[35][36] تا ۲۰۱۹ بخش عمومی چین ۶۳٪ از کل اشتغال کشور را در اختیار داشت.[37] صندوق بینالمللی پول در سال ۲۰۱۹ چین را بر پایهٔ درآمد سرانه در رتبهٔ ۷۳ام قرار داد.[38] تولید ناخالص داخلی چین در ۲۰۱۹ معادل ۱۴٫۳ تریلیون دلار (۹۹ تریلیون یوآن) بود.[39] چین دارای منابع طبیعی به ارزش تخمینی ۲۳ تریلیون دلار است که ۹۰٪ آن را زغالسنگ و عنصرهای خاکی کمیاب تشکیل میدهند.[40] همچنین چین بیشترین دارایی بخش بانکی به ارزش ۴۰ تریلیون دلار (۲۶۸٫۷۶ تریلیون یوآن) و ۲۷٫۳۹ تریلیون سپرده را در اختیار دارد.[41][42] این کشور چهارمین مرکز جذب سرمایهگذاری خارجی[43] و یازدهمین کشور سرمایهگذار مستقیم خارجی در کشورهای دیگر است.[44] چین دومین کشور دنیا از لحاظ شمار میلیاردرها است به طوری که مجموع ثروت آنها به ۹۹۶ میلیارد دلار میرسد.[45] چین عظیمترین ذخیرهٔ ارزی خارجی به مبلغ ۳٫۱ تریلیون دلار را در اختیار دارد. بهطور تاریخی نیز چین یکی از قدرتهای اقتصادی عظیم دنیا در طول دو هزارهٔ گذشتهٔ میلادی بودهاست.[46][47][48]
واحد پول | رنمینبی یوآن رنمینبی1 |
---|---|
سال تقویمی | |
سازمانهای تجاری | سازمان تجارت جهانی، بریکس، سازمان همکاری شانگهای، سازمان همکاریهای اقتصادی آسیا–پاسفیک، گروه ۲۰ و غیره |
گروه |
|
آمارها | |
جمعیت | ۱٬۳۹۴٬۰۱۵٬۹۷۷ (تخمینی ۲۰۲۰)[3] |
تولید ناخالص داخلی | |
رتبه | |
رشد تولید ناخالص داخلی | |
سرانه تولید ناخالص داخلی | |
رتبه سرانه تولید ناخالص داخلی | |
تولید ناخالص داخلی هر بخش | |
اجزای تولید ناخالص داخلی |
|
۳٫۰٪ (تخمین ۲۰۲۰)[5] | |
جمعیت زیر خط فقر | |
۴۶٫۷ بالا (۲۰۱۸)[10][نکته 2] | |
نیروی کار | |
نیروی کار بر پایه شغل | |
بیکاری | |
صنایع اصلی | |
۳۱ام (بسیار آسان، ۲۰۲۰)[17] | |
تجارت خارجی | |
صادرات | ۲٫۵ تریلیون دلار (۲۰۱۹)[18] |
کالاهای صادراتی |
|
شرکای اصلی صادرات |
|
واردات | ۲٫۰۸ تریلیون دلار (۲۰۱۹)[18] |
کالاهای وارداتی |
|
شرکای اصلی واردات |
|
۱۶۴٫۹ میلیارد دلار (تخمین ۲۰۱۷)[3] | |
استقراض ناخالص خارجی | ۱٫۵۹۸ تریلیون دلار (تخمین ۳۱ دسامبر ۲۰۱۷)[3] |
امور مالی عمومی | |
بدهیهای عمومی | ۴۷٪ از تولید ناخالص داخلی (تخمین ۲۰۱۷)[3][نکته 4] |
تراز بودجه | −۳٫۸٪ (از تولید ناخالص داخلی) (تخمین ۲۰۱۷)[3] |
درآمدها | ۲٫۵۵۳ تریلیون (تخمین ۲۰۱۷)[3] |
مخارج | ۳٫۰۰۸ تریلیون (تخمین ۲۰۱۷)[3] |
رتبه اعتباری | |
ذخایر خارجی | ۳٫۲۱۹ تریلیون دلار (اکتبر ۲۰۱۹)[24][25] (رتبه نخست) |
منبع اصلی دادهها: اطلاعاتنامهٔ جهان سازمان سیا همهٔ مقدارها -مگر موردهای ذکرشده- به دلار آمریکا است |
چین بزرگترین تولیدکننده و صادرکنندهٔ کالا به جهان است.[49] همچنین این کشور پرشتابترین بازار مصرف و دومین کشور واردکنندهٔ دنیا است.[50] چین وارکنندهٔ خالص محصولات خدماتی است به این معنی که در این حوزه کسری تراز دارد.[51] این کشور بیشترین حجم تجارت را در اختیار دارد و نقش برجستهای در تجارت خارجی بازی میکند.[52][53] چین در سالهای گذشته بهطور روزافزون در سازمانها و پیمانهای بیشتری عضویت و مشارکت داشتهاست. این کشور در سال ۲۰۰۱ به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمد.[54] همچنین این کشور توافقنامههای تجارت آزاد با ملل متعددی از قبیل استرالیا، نیوزیلند، پاکستان، کره جنوبی، سوئیس و کشورهای عضو آسهآن دارد.[55]
آن دسته از استانهای جمهوری خلق چین که در خط ساحلی این کشور قرار دارند روند صنعتیسازی را با سرعت بیشتری طی میکنند در حالی که استانهای دور از دریا توسعهٔ اقتصادی کمتری داشتهاند. با افزایش رشد اقتصادی چین توجهها به ساختار و سلامت اقتصاد این کشور افزایش یافتهاست.[56][57] بزرگترین شرکای تجاری چین، آمریکا، اتحادیهٔ اروپا، ژاپن، هنگکنگ، کره جنوبی، هند، تایوان، استرالیا، ویتنام، مالزی و برزیل هستند.[58] بورس شانگهای و بورس شنژن جزو بزرگترین بازارهای سهام دنیا بر پایهٔ ارزش بازار و حجم معاملات میباشند.[59] چین تا سال ۲۰۱۹ با داشتن ۷۸۳ میلیون کارگر، بزرگترین نیروی کار دنیا را در اختیار داشتهاست. این کشور از لحاظ شاخص آسانی انجام کسبوکار رتبهٔ ۳۱ام و در گزارش رقابتپذیری جهانی رتبهٔ ۲۸ام را در اختیار دارد.[60]
نیکلاس استرن و فرگوس گرین وابسته به مؤسسهٔ تحقیقاتی گرانتهام برای تغییرات آب و هوایی و محیط زیست، پیشنهاد دادهاند تا چین برای جلوگیری از تأثیرات بلندمدت اجتماعی-اقتصادیِ آلودگی محیط زیست[61][62][63] باید اقتصاد را به سمت توسعهٔ صنعتی پیشرفتهتر با تکیه بر کاهش انتشار دیاکسیدکربن و تخصیص بهینهٔ منابع ملی به نوآوری و تحقیق و توسعه هدایت کند. دولت مرکزی چین اعلام کرده این اهداف جزو برنامهریزیهای کلان کشور است.[64] هدف اصلی رؤیای چینی که اصطلاح مورد استفادهٔ شی جین پینگ دبیرکل حزب کمونیست چین برای اشاره به وضعیت ایدهآل کشورش در آینده بودهاست، رسیدن به «دو صد» است که مبتنی بر تبدیل چین به «جامعهای نسبتاً ثروتمند در سال ۲۰۲۱» و مدرنیزاسیون چین برای تبدیل شدن به کشوری کاملاً توسعهیافته در سال ۲۰۴۹ (صدمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین) میباشد.[65] بینالمللی شدن اقتصاد چین همچنان بر پیشبینیهای استانداردشدهٔ اقتصادی در این کشور که توسط شاخص مدیران خرید (شامخ) در سال ۲۰۰۵ راهاندازی شد تأثیر میگذارد. با رشد اقتصاد چین، رنمینبی یا پول رسمی این کشور مراحل لازم برای بینالمللی شدن را میگذراند.[66] چین در سال ۲۰۱۵ مقدمات تأسیس بانک سرمایهگذاری زیربنایی آسیا را آغاز کرد. توسعهٔ اقتصادی شهر شنژن باعث شده آن را سیلیکونولی بعدی بنامند.[67][68][69][70] در سال ۲۰۲۰، ۱۲۴ شرکت از ۵۰۰ شرکت برتر جهان از چین بودند.[71]
بر پایهٔ دادههای ۲۰۱۸ حدود ۲۷٪ مردم چین کشاورزند، صنعتگران ۲۹٪ و کارمندان و بازرگانان ۴۴٪ نیروی کار فعال این کشور در بخش خدمات را تشکیل میدهند. چین به سرعت توانسته افرادی که زیر خط فقر هستند را به بالای آن بکشد به طوری که از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۹ بهطور میانگین سالانه ۱۳٫۷ میلیون را از خط فقر خارج کردهاست. در سال ۲۰۱۸ تعداد افرادی که در چین زیر خط فقر بودهاند معادل ۱۶٫۶ میلیون نفر بوده که معادل ۱٫۷٪ از جمعیت این کشور بودهاست. دولت چین قصد داشته تا پایان ۲۰۲۰ فقر را ریشهکن سازد اما هر چه به پایان نزدیک میشود این روند سختتر میگردد.[72]
در سالهای اخیر نرخهای رشدی اعلامی از سوی دولت چین مورد تردید قرار گرفتهاست چون ناظران داخلی و خارجی در حوزهٔ اقتصاد و امور مالی و همچنین برخی مقامات دولتی چین مدعی شدهاند که دولت در اعلام این آمارها مبالغه میکند. برای مثال دولت محلی استان لیائونینگ در شرق چین علناً اذعان کرد دولت در اعلام نرخ تولید ناخالص داخلی برای سالهای ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ به میزان ۲۰٪ مبالغه کردهاست. میزان رشد ناخالص داخلی استان تیانجین در ۲۰۱۶ نیز به میزان یک سوم بیش از واقعیت اعلام شده بود.[73][74][75] در جریان یک نظرسنجی که نشریهٔ والاستریت ژورنال بین ۶۴ اقتصاددان برجستهٔ غربی انجام داد، مشخص شد ۹۶٪ آنها فکر میکنند آنچه چین به عنوان نرخ رشد ناخالص داخلی اعلام میکند «دقیقاً بازتابدهندهٔ وضعیت اقتصادی این کشور نیست.»[76][77] لی که چیانگ نخستوزیر جمهوری خلق چین (که سابقاً دبیر حزب در استان لیائونینگ بود) دربارهٔ اعتبار آمارهای رسمی گفته که شاخص تولید ناخالص داخلی «دستساز» و غیرقابل اعتماد است و از آن باید «فقط برای ارجاع» استفاده کرد.[78]
صنایع اصلی چین بسیار گسترده و شامل محصولات آهن و استیل، زغال سنگ، ماشین آلات، نفت و پتروشیمی، اسباب بازی، کفش و لوازم الکترونیکی است. برنج، گندم، سیب زمینی، ذرت، بادام زمینی، چای، ارزن، جو، کتان، ماهی و خوک فراوردههای اصلی کشاورزی هستند. صادرات عمده چین ماشین آلات، پوشاک، کفش، اسباب بازی، سوخت معدنی، مواد شیمیایی و واردات آن ماشین آلات، مواد شیمیایی، آهن و استیل و سوخت معدنی است.
بانک جهانی، وضعیت اقتصادی چین را مطلوب و محیط اقتصاد کلان این کشور را با ثبات توصیف کردهاست. بانک جهانی آمار جدید را یک پیشرفت عمده توصیف کردهاست با وجود افزایش میزان تولید ناخالص داخلی، نرخ سرانه تولید اقتصادی هنوز بسیار پایین است و برای اینکه چین به سطح کشورهای توسعه یافته برسد هنوز راه زیادی را باید طی کند.
مقامات صندوق بینالمللی پول IMF معتقدند، رشد مناسب دو کشور هند و چین باعث تعدیل تأثیرات گرانی نفت در منطقه آسیا شدهاست. مقامات صندوق بینالمللی پول، رشد اقتصادی آسیا را در سال ۲۰۰۷ ۷٪ و رشد اقتصادی دو کشور چین و هند را به ترتیب ۱۱٫۴٪ و ۸٫۵٪ علام کردند.
برخی معتقدند چین تا سال ۲۰۲۵ میلادی خواهد توانست ۱۰ شهر در حد و اندازههای نیویورک احداث کند.[79]