زبان سریانی
یک زبان باستانی / From Wikipedia, the free encyclopedia
زبان سُرْیانی (ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ Leššānā Suryāyā), که با نامهای آرامی سریانی یا سریانی کلاسیک نیز شناخته میشود.[6][7][8] یکی از گویشهای زبان آرامی است. نخستین نشانههای استفاده از این زبان در اوایل سدهٔ یکم میلادی در شهر اِدِسا دیده شدهاست.[9] سریانی در طول سدهٔ چهارم تا هشتم میلادی، یکی از زبانهای مهم ادبی در خاورمیانه بودهاست و آثار گوناگونی به این زبان وجود دارد.[10] در واقع، ادبیات سریانی حدود ۹۰٪ از ادبیات آرامی را تشکیل میدهد.[11] سریانی در گذشته در بخشهای وسیعی از خاور نزدیک و آناتولی و همچنین در سرزمین بحرین تکلم میشدهاست.[3][4][12]
سُرْیانی یا آشوری | |
---|---|
ܠܫܢܐ ܣܘܪܝܝܐ Leššānā Suryāyā | |
بیان | lɛʃʃɑ:nɑ: surjɑ:jɑ: |
زبان بومی در | عراق سوریه لبنان فلسطین اسرائیل ترکیه هند (کرالا) ایران ارمنستان[1] قبرس[2] |
منطقه | جزیره، سرزمین بحرین[3][4] |
دوره | پس از سدهٔ چهاردهم میلادی، به دلیل جنگها استفاده از آن بهعنوان زبان بومی بهشدت کاهش یافت[5] |
آفروآسیایی
| |
الفبای سریانی | |
وضعیت رسمی | |
زبان رسمی در | عراق (اقلیت) |
کدهای زبان | |
ایزو ۲–۶۳۹ | syc Classical Syriac |
ایزو ۳–۶۳۹ | syc Classical Syriac |
گلاتولوگ | clas1252 [6] |
پراکندگی زبان سریانی در جهان:
زبان رسمی اقلیت
حضور تاریخی/زبان مذهبی رسمی کلیساها
حضور قابل توجه در میان مهاجران | |
این نوشتار شامل نمادهای آوایی آیپیای است. بدون پشتیبانی مناسب تفسیر، ممکن است علامتهای سوال، جعبه یا دیگر نمادها را جای نویسههای یونیکد ببینید. |
زبان آرامی باستان پس از چیرگی امپراتوری آشوری نو بر ممالک سوری-هیتی مورد اقتباس قرار گرفت. شاهنشاهی هخامنشی که پس از امپراتوری آشور تشکیل شده بود نیز از این زبان در دستگاه دیوانی خود استفاده میکرد و آرامی بهعنوان زبان میانجی این منطقه باقی ماند. در طول سدههای سوم و چهارم میلادی باشندگان این منطقه به مسیحیت گرویدند.
در کنار زبانهای لاتین و یونانی سریانی یکی از «سه زبان مهم علم و گاهشماری دوران مشترک» بود.[13] در اوایل سدهٔ نخست میلادی سریانی موتور محرک مسیحیت سریانی، فرهنگ، و الهیات کلیسای ارتدکس سریانی بود.
مسیحیت سریانی در سراسر آسیا تا ساحل مالابار[14] و شرق چین[15] و حتی تا کیوتوی ژاپن نیز گسترش یافت و ابزار ارتباط و انتشار فرهنگ برای اعراب و بهمیزان کمتری برای شاهنشاهی اشکانی و شاهنشاهی ساسانی. عموماً سریانی تأثیری ژرف بر زبان عربی داشتهاست[16] و تا امروز بهعنوان زبان مقدس مسیحیت سریانی-آشوری باقی ماندهاست.
سریانی یا آشوری یکی از شاخههای زبان آرامی است و به این ترتیب یکی از زبانهای سامی شمالغربی از زبانهای آفروآسیایی بهشمار میرود. این زبان به الفبای سریانی، یکی از گونههای الفبای آرامی، نوشته میشود.
سریانی بهعنوان زبان مذهبی کلیسای ارتدکس سریانی و کلیسای کاتولیک آشوری - کلدانی و برخی از زیرشاخههای کلیسای سریانیهای کلارای هندوستان مورد استفاده است و همچنین بهعنوان یک زبان اقلیت در عراق به رسمیت شناخته شدهاست که روزگاری زبان رسمی بوده استفاده میشود و در مدارس عمومی عراق، فلسطین، سوئد، آوگسبورگ (آلمان) و کرالا (هند) نیز تدریس میشود. در منابع اسلامی ذکر شده که آدم، نوح و ابراهیم به زبان سریانی (آشوری) سخن میگفتند.