قزلاوزن
یکی از طولانیترین رودخانههای ایران / From Wikipedia, the free encyclopedia
قِزِلاوزَن (به معنی طلای روان)دومین رود بلند ایران است که از کوههای چهل چشمه میان سقز و دیواندره در استان کردستان سرچشمه گرفته و بعد از پیوستن رودهای شهرچایی و قرانقو چایی و آیدوغموش و چندین رودخانه فصلی دیگر در شهر میانه در استان آذربایجان شرقی و همچنین پس از پیوستن هیرو رود، زنجانرود و شاهرود به آن به دریای خزر میریزد. قزلاوزن در جنوب استان گیلان در درون آب دریاچه سد سپیدرود به رودخانه بزرگ شاهرود پیوسته و تشکیل رودخانهای به نام سپید رود میدهد.
نام اصلی این رود ایسپارو است که توسط مغولان تغییر داده شده است. سفیدرود که بومیان تاتی و تالشی هنوز از آن با نامهای ایسپارو، سیبدورو، سیودورو و اسپه یاد میکنند به هولانموران مغولی و قزل اوزن ترکی تغییر یافت.[2][3][4][5][6][7][8]
رود بزرگ قزل اوزن از مسیر غرب، شمال غرب و شمال استان زنجان میگذرد، که در بخشهایی با استانهای گیلان، قزوین، اردبیل، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کردستان حدود مرزی پدیدآورده است که حاشیه این رود یادآور تمدن باستانی آندیا است که یکی از تمدنهای آغاز هزارهٔ اول پیش از میلاد میباشد.[9]