قطر
کشوری در غرب آسیا / From Wikipedia, the free encyclopedia
قَطَر (عربی: قطر: [ˈqatˤar]؛ تلفظ بومی محلی: [ˈɡɪtˤɑr])،[13][14] با نام رسمی دولت قطر، کشوری در غرب آسیا است که در شمال شرقی شبهجزیرهٔ عربستان قرار دارد و تنها با عربستان سعودی مرز زمینی مشترک دارد و توسط خلیج فارس احاطه شدهاست. پایتخت این کشور دوحه است که بیش از ۸۰ درصد جمعیت کشور را در خود جای دادهاست. بیشترین درازای کشور قطر بر مبنای دادههای جغرافیایی ۱۶۰ کیلومتر مربع است.[15] در اوایل سال ۲۰۱۷، کل جمعیت قطر ۲٫۶ میلیون نفر بود: ۳۱۳٫۰۰۰ تن شهروند قطری و ۲٫۳ میلیون نفر مهاجر.[16] از نظر درآمد سرانه، چهارمین کشور قدرتمند بر پایهٔ سرانهٔ تولید ناخالص داخلی،[17] و ششمین کشور بر پایهٔ سرانهٔ درآمد ناخالص ملی است.[18] قطر توسط سازمان ملل متحد به عنوان کشوری با توسعهٔ انسانی بسیار بالا طبقهبندی شدهاست و دارای سومین رتبهٔ برتر شاخص توسعهٔ انسانی در جهان عرب است.[19] اقتصاد قطر اقتصادی با درآمد بالا است که سومین ذخایر بزرگ گاز طبیعی جهان را در اختیار دارد.[20] قطر بزرگترین صادرکنندهٔ گاز طبیعی مایع[21] و بزرگترین تولیدکننده دیاکسید کربن در جهان است.[22]
دولت قطر | |
---|---|
شعار: الله الوطن الأمیر خدا، میهن، امیر | |
موقعیت و گستره قطر (سبز تیره) در شبهجزیرهٔ عربستان | |
پایتخت و بزرگترین شهر | دوحه ۲۵°۱۸′ شمالی ۵۱°۳۱′ شرقی |
زبان(های) رسمی | عربی[1] |
زبان(های) رایج | انگلیسی |
گروههای قومی
(۲۰۱۹)[2] | |
دین(ها) (۲۰۲۰)[4] | |
نام(های) اهلیت | قطری |
حکومت | پادشاهی نیمهمشروطه پارلمانی اقتدارگرای[5][6] متمرکز |
• امیر | تمیم بن حمد |
• قائممقام امیر | عبدالله بن حمد |
محمد بن عبدالرحمن | |
قوه مقننه | مجلس شورا |
تشکیل | |
۱۸ دسامبر ۱۸۷۸ | |
• اعلان استقلال | ۱ سپتامبر ۱۹۷۱ |
• استقلال از پادشاهی متحد | ۳ سپتامبر ۱۹۷۱ |
مساحت | |
• کل | ۱۱٬۵۸۱ کیلومتر مربع (۴٬۴۷۱ مایل مربع) (۱۵۸ام) |
• آبها (٪) | ۰٫۸ |
جمعیت | |
• برآورد سال ۲۰۲۰ | ۲٬۷۹۵٬۴۸۴[7] (۱۳۹ام) |
• سرشماری ۲۰۱۰ | ۱٬۶۹۹٬۴۳۵[8] |
• تراکم | ۱۷۶ بر کیلومتر مربع (۴۵۵٫۸ بر مایل مربع) (۷۶ام) |
تولید ناخالص داخلی (GDP) برابری قدرت خرید (PPP) | برآورد ۲۰۲۳ |
• کل | ۳۲۸٫۱۳۴ میلیارد دلار[9] (۶۲ام) |
• سرانه | ۱۱۴٬۲۱۰ دلار[9] (چهارم) |
تولید ناخالص داخلی (GPD) (اسمی) | برآورد ۲۰۲۳ |
• کل | ۲۳۵٫۵۰۰ میلیارد دلار[9] (۵۵ام) |
• سرانه | ۸۱٬۹۶۸ دلار[9] (پنجم) |
شاخص جینی (۲۰۰۷) | ۴۱٫۱[10] |
شاخص توسعه انسانی (۲۰۲۱) | ۰٫۸۵۵[11] ۴۲ام |
واحد پول | ریال قطر (QAR) |
منطقه زمانی | یوتیسی+۳ (AST) |
جهت رانندگی | راست[12] |
پیششماره تلفنی | +۹۷۴ |
کد ایزو ۳۱۶۶ | QA |
دامنه سطحبالا |
در سال ۱۸۶۸ معاهدهای میان محمد بن ثانی آل ثانی با بریتانیاییها امضا شد که طبق آن، بریتانیا جدایی قطر را به رسمیت شناخت و از آن پس تا کنون این منطقه به عنوان یک سلطنت موروثی توسط خاندان ثانی اداره شدهاست. پس از دوران امپراتوری عثمانی، قطر در اوایل سدهٔ بیستم تحتالحمایهٔ بریتانیا قرار گرفت تا اینکه در سال ۱۹۷۱ به استقلال رسید. امیر کنونی این کشور تمیم بن حمد آل ثانی است که تقریباً اختیار کامل اجرایی و قانونگذاری را در اختیار دارد و بنا بر قانون اساسی قطر کنترل قوهٔ قضاییه نیز برعهدهٔ اوست.[23] انتصاب نخستوزیر و کابینه نیز توسط امیر انجام میشود. مجلس شورای قطر که بخشی از اعضای آن انتخابی است و بخشی دیگر توسط امیر منصوب میشوند، توانایی قانونگذاری محدود و همچنین عزل وزرا را دارد.
در سدهٔ بیستویکم، قطر بهعنوان یک قدرت مهم در جهان عرب ظاهر شد. این امر از طریق منابع عظیم مالی و همچنین گروه رسانهای در حال گسترش جهانی خود، مانند الجزیره محقق شد. بنا بر برخی گزارشها، قطر به برخی از گروههای فعال در بهار عربی کمک مالی کرده بود.[24][25][26] قطر به عنوان یک قدرت متوسط شناخته شدهاست.[27][28] جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲ در قطر برگزار شد و این کشور را به نخستین کشور مسلمان و عربی که میزبان این رویداد است تبدیل کرد.[29] بازیهای آسیایی ۲۰۳۰ نیز در قطر برگزار خواهد شد.[30]
دین رسمی این کشور اسلام[31] و زبان رسمی آن زبان عربی است و از زبان انگلیسی معمولاً به عنوان زبان دوم استفاده میشود. واحد پول قطر ریال و مساحت آن ۱۱٬۴۹۳ کیلومتر مربع است.[2]