مهاجرت مردمان ترک از آسیای میانه به قفقاز، خاورمیانه و آسیای صغیر From Wikipedia, the free encyclopedia
مهاجرت مردمان ترک به گسترش ترکان از آسیای مرکزی به خاورمیانه و اروپا در میان سدههای ۶ و ۱۱ میلادی میپردازد. این گسترش توسط قبایل هون با هویت ترک آغاز شد. قبایل نیاترک (به انگلیسی Proto-Turkic) ریشهٔ تاریخیشان به قسمت شرقی منطقهٔ آسیای میانه، منطقهٔ شینجیانگ چین، سیبری و مغولستان داخلی بازمیگشت. قبایلی که بهطور قطع ترک شناخته میشدند، میان سدههای ۶ و ۱۰ میلادی در آسیای مرکزی ساکن بودند. ترکان سلجوقی که طایفهای از ترکان اغوز بودند، در سدهٔ یازدهم میلادی یک امپراتوری[1] تشکیل دادند که از آمودریا تا خلیج فارس و از هندوستان تا دریای مدیترانه گسترش داشت.[2] این امپراتوری شامل بیشتر مناطق ایران، بینالنهرین، سوریه و فلسطین بود. پیشرفت آنها نشانگر آغاز قدرت ترکها در خاورمیانه بود و به مرور موجب اسکان آنها شد.[3] در زمان سلطنت آلپ ارسلان و ملکشاه، امپراتوری سلجوقی گسترش یافت تا تمام ایران و میانرودان و سوریه از جمله فلسطین را شامل شود. در سال ۱۰۷۱ میلادی، آلپ آرسلان ارتش قدرتمند امپراتوری بیزانس را در نبرد ملازگرد شکست داد[4] و رومانوس چهارم (امپراتور بیزانس) را به اسارت گرفت. این پیروزی راه را برای اسکان اقوام ترکمن در آناتولی باز کرد[5] و در ادامه توسط قبایل ترک زبان آناتولی، امپراتوری عثمانی ایجاد شد که در سدههای پانزدهم و شانزدهم یکی از قدرتمندترین کشورها در جهان بود.[6] دورهٔ امپراتوری عثمانی بیش از ششصد سال به طول انجامید. این امپراتوری در اوج خود بر بخش اعظم جنوب شرقی اروپا تا دروازههای وین و از جمله مجارستان، منطقه بالکان، یونان، اوکراین و بخشهایی از خاورمیانه شامل عراق، سوریه، اسرائیل و مصر، شمال آفریقا تا الجزایر و بخشهای بزرگی از شبهجزیرهٔ عربستان حکومت میکرد[7] که در نهایت به تشکیل جمهوری ترکیه ختم شد. قبایل دیگر ترک آسیای مرکزی نیز نهایتاً دولتهای مستقلی مثل قزاقستان، ازبکستان، قرقیزستان و ترکمنستان را تشکیل دادند. از دیگر قبایل ترک، اویغورها نیز اکنون بخشی از کشور چین و یاکوتها نیز در جمهوری یاکوتستان روسیه ساکن هستند.
پیشنهادها برای خاستگاه اولیه اقوام تُرک و زبان آنان از شرق دریای خزر گرفته تا آسیای شمال شرقی (منچوری) متفاوت است.[8]به گفته یونسبایف و همکارانش(۲۰۱۵)، شواهد ژنتیکی قومیت ترک از مناطقی نزدیک سیبری جنوبی و مغولستان به عنوان خاستگاه آنان حکایت دارد.[9]به طور مشابه چندین زبان شناس، از جمله Juha Janhunen، Roger Blench و Matthew Spriggs پیشنهاد می کنند که مغولستان سرزمین اصلی زبان ترکی اولیه بوده است.[10]به گفته Robbeets، اقوام ترک از مردمانی بودند که در منطقه ای زندگی می کردند که از سیبری جنوبی و مغولستان امروزی گرفته تا حوزه غرب رودخانه لیائو (منچوری امروزی) ادامه داشته است.[11]جو-یوپ لی و شونتو کوانگ، پس از ده سال پژوهش ژنتیکی بر روی مردم ترک و تجزیه و تحلیل آن اظهار نمودند که ترکان نخستین و قرون وسطی، گروه قومی ناهمگنی بودند و ترکی شدن اوراسیا در نتیجه مهاجرت یک قوم و جمعیت یکسان نبوده، بلکه به سبب انتشار زبانی رخ داده است.[12]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.