پشتونها
گروه قومی آریایی در افغانستان و پاکستان / From Wikipedia, the free encyclopedia
پشتونها، پختونها یا افغانها (به پشتو: پښتانه) (به اردو: پٹهان)، گروهی از مردمان ایرانی تبار و یکی از اقوام افغانستان هستند،[1] که عمدتاً در شمال غربی پاکستان و جنوب و شرق افغانستان سکونت دارند.[2][3] آنها از نظر تاریخی تا دهه ۱۹۷۰ با نام افغان نیز خطاب میشدند،[4] بعدتر این اصطلاح به عنوان نامی برای همه اقوام افغانستان تبدیل شد.[5][4] آنها به زبان پشتو سخن میگویند و بیشتر پیرو اسلام سنی، و مذهب حنفی هستند.[6]
کل جمعیت | |
---|---|
ح. ۶۰–۷۰ میلیون[4] | |
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
پاکستان | ۴۲٬۵۹۰٬۳۲۰ (۲۰۲۰)[7] |
افغانستان | ۱۵٬۳۹۰٬۰۰۰[8] |
امارات متحده عربی | ۲۰٬۰۰۰ (۲۰۰۹)[9] |
ایالات متحده آمریکا | ۵۰٬۰۰۰ (۲۰۱۰)[10] |
ایران | ۵۰٬۰۰۰ (۱۹۹۳)[11] |
بریتانیا | ۴۰٬۰۰۰ (۲۰۰۹)[12] |
آلمان | ۲۰٬۰۰۰ (۲۰۱۸)[13] |
کانادا | ۱۵٬۰۰۰ (۲۰۱۵)[14] |
هند | ۵٬۰۰۰ (۲۰۱۳)[15] |
روسیه | ۲۰٬۰۰۰ (۲۰۲۰)[7] |
استرالیا | ۸٬۳۵۰ (۲۰۲۰)[16] |
زبانها | |
پشتو فارسی و اردو به عنوان زبان دوم | |
دین | |
اکثریت: اسلام (سنی اکثریت، شیعه اقلیت)[17][18] اقلیت: | |
قومیتهای وابسته | |
سایر مردمان ایرانیتبار چون: تاجیکها، پشهای ها، نورستانیها پراچیها |
جمعیت پشتونها در سال ۲۰۱۰ بالغ بر ۴۹٬۵۲۹٬۰۰۰ نفر بودهاست و در منابع جدید تخمین زده میشود که بین ۶۰ الی ۷۰ میلیون نفر در سراسر جهان باشند.[20]
پشتونها بومی سرزمینهای جنوب افغانستان و شمالغربی پاکستان (که به پشتونستان شناخته میشوند) هستند. همچنین جوامع مهم و تاریخی از پشتونهای مهاجر در ایالتهای پنجاب و سند پاکستان (بیشتر در شهرهای کراچی و لاهور) و در مناطق روهیله خند ایالت اوتار پرادش هند (در شهرهای بزرگ مانند بمبئی و دهلی) وجود دارند. اخیراً جمعیتی از پشتونها در کشورهای پیرامون خلیج فارس (به خصوص در امارات) ایجاد شدهاست.[21]
پشتونها به عنوان بزرگترین گروه قومی افغانستان، ۴۲ درصد[22] یا ۴۰ درصد[23][24] یا بنا بر تقسیمبندی بیطرفانهٔ قومی سازمان ملل در کنفرانس بن سال ۲۰۰۱ نزدیک به ۳۵ درصد[25][26][27] از جمعیت افغانستان را تشکیل میدهند. از زمان بنیانگذاری افغانستان، آنها در این کشور به عنوان گروه قومی حاکم و غالب نقش داشتهاند. ایضاً پشتونها در پاکستان به عنوان دومین گروه قومی بزرگ ۱۵ تا ۱۸ درصد از کل جمعیت این کشور را تشکیل میدهند.[28][29]
پشتونها ۲۶مین گروه قومی بزرگ جهان و بزرگترین جامعهٔ قبیلهای جهان را تشکیل میدهند. حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ قبیله و گروه همتبار پشتون وجود دارد.[30][31]
احمد شاه درانی (در نظر گرفته شده به عنوان بنیانگذار افغانستان) و عبدالغفار خان (کنشگر جنبش استقلالطلبی هند در زمان راج بریتانیا) دو چهرهٔ تاریخی برجستهٔ پشتون هستند.