From Wikipedia, the free encyclopedia
چـَرکَس نام قومی قفقازی که در جمهوری آدیغیه روسیه و ترکیه ساکن هستند.[20] چرکسها به زبان چرکسی از گروه زبانهای قفقازی شمال غربی سخن میگویند، و بیشترشان مسلمانان سنی هستند. این قوم از تبار قفقازی آدیغهای- آبخازیست که هماکنون در سه جمهوری قفقاز شمالی یعنی جمهوری کاباردینو- بالکاریا (قبارطه- بلغار)، جمهوری کاراچای- چرکسیا (قره چای- چرکس) و جمهوری آدیغه پراکنده هستند. ناحیهٔ چرکسستان که منظور جغرافیای تاریخی چرکسها است، در تاریخ ۳۰۰ سالهٔ اخیر خویش، تبدیل به محل مجادلات منطقهای سه دولت ایران، روس و عثمانی شده بود. چرکسها در طول تاریخ همواره بهصورت برده و غلام برای حکومتهای گوناگون جنوبی از جمله ایرانیان و عثمانیان آورده میشدند، بدین ترتیب این قوم توانستند در نواحی جنوب و بهخصوص در دربار ایران و عثمانی نفوذ کنند و تأثیرات بهسزایی در برخی از دوران تاریخی داشته باشند. بعد از فروپاشی شوروی، تمایلات استقلالطلبانه در این ناحیه آغاز شد و چرکسها نیز وارد مناقشات قفقاز شدند. از جمله مهمترین مناقشات، میتوان درگیری میان گرجیها و آبخازها را اشاره کرد که نهادها و نیروهای نظامی چرکسی با گرجیان به مبارزه پرداختند.[21]
مناطق با جمعیت چشمگیر | |
---|---|
ترکیه | برآورد شده ۱٬۰۰۰٬۰۰۰[1] – ۲٬۰۰۰٬۰۰۰[2][3] – ۳٬۰۰۰٬۰۰۰[4][5] – ۵٬۰۰۰٬۰۰۰[2][6] تا ۷٬۰۰۰٬۰۰۰[7] |
روسیه | ۷۲۰٬۰۰۰ (سرشماری سال ۲۰۱۰ در روسیه)[8]
|
اردن | ۶۵٬۰۰۰[10] – ۱۸۰٬۰۰۰ |
سوریه | ۸۰٬۰۰۰[10][11][12] – ۱۲۰٬۰۰۰[13] |
آلمان | ۴۰٬۰۰۰[10][14] |
عراق | ۳۴٬۰۰۰ |
ایالات متحده آمریکا | ۹٬۰۰۰[10] – ۲۵٬۰۰۰ |
عربستان سعودی | ۲۳٬۰۰۰ |
مصر | ۱۲٬۰۰۰ |
اسرائیل | ۴٬۰۰۰[15][16] – ۵٬۰۰۰[17] |
صربستان | ۲٬۸۰۰ |
ازبکستان | ۱٬۶۰۰ |
اوکراین | ۱٬۱۰۰ |
بلغارستان | ۶۰۰ (سرشماری ۱۹۹۴)[18] |
هلند | ۵۰۰[19] |
زبانها | |
چرکسی (آدیغه، کاباردی، گویشهای منقرض شده لوبیخ), همچنین ترکی، روسی، انگلیسی، عربی، عبری، آلمانی، فارسی | |
دین | |
اکثریت مسلمان اقلیت مسیحی ارتودوکس و کاتولیک همچنین نئوپاگان چرکسی-آبخازی | |
قومیتهای وابسته | |
آبازگی (آبخازی، آبازگین) |
پس از شکست عثمانیها در قفقاز از روسیه و امضاء عهدنامه آدریانوپل در ۱۲۴۵/۱۸۲۹ چرکسها تا سال ۱۲۸۱/۱۸۶۴ مقاومت زیادی در برابر روسها کردند[22] و بنا بر گزارشهای عثمانی ۵۹۵٬۰۰۰ چرکس در میان سالهای ۱۲۷۲/۱۸۵۶ و ۱۲۸۱/۱۸۶۴ منطقه بومی خود در قفقاز را ترک کرده و به آناتولی و روملی مهاجرت کردند.[20] در زمان عثمانیان، بهویژه در سدهٔ ۱۷ میلادی، بردگان چرکس به مناصب بالایی در دستگاه حکومتی عثمانی رسیدند. پس از آن دوره، نوادگان این موج عظیم مهاجران چرکس (و لاز و غیره) به تدریج ترکزبان شده بهطوریکه شمار بزرگی از مردم ترکزبان ترکیه امروزی از تبار آسیایی (چرکس و لاز و گرجی…) هستند.[23] بر پایه سرشماری سال ۱۹۴۵ در ترکیه، تنها ۶۶٬۶۹۱ چرکس هنوز به زبان چرکسی صحبت میکردند.[23]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.