1908

1908 is in skrikkeljier dat begjint mei in woansdei. (Gregoriaanske kalinder foar 1908.) Dit jier makket ûnderdiel út fan it desennium fan 'e 1900-er jierren.

Iuwen:	15e	16e	17e	18e	19e	20e iuw	21e	22e	23e	24e	25e
Jierren:	1903	1904	1905	1906	1907	1908	1909	1910	1911	1912	1913

Kalinders
Gregoriaanske kalinder	1908 MCMVIII
Ab urbe condita	2661
Armeenske kalinder	1357 ԹՎ ՌՅԾԷ
Etiopyske kalinder	1900 – 1901
Hebriuwske kalinder	5668 – 5669
Hindoekalinders
- Vikram Samvat	1963 – 1964
- Shaka Samvat	1830 – 1831
- Kali Yuga	5009 – 5010
Iraanske kalinder	1286 – 1287
Islamityske kalinder	1326 – 1326
Juliaanske kalinder	Gregoriaansk min 13 dgn.
Sineeske kalinder	4604 – 4605 甲未 – 乙申

Foarfallen

jannewaris

• 13 - De Frânske fleander Henri Farman fêstiget in Europeesk rekôr troch by Issy-les-Moulineaux in sirkelfoarmige flecht fan in kilometer lang te meitsjen.
• 24 - De Brit Robert Baden-Powell rjochtet formeel de Paadfinerij op.

febrewaris

• 1 - By in oanslach wurde kening Karel I fan Portegal en syn soan, kroanprins Loadewyk Filips, yn Lissabon fermoarde.
• 4 - De Kommisje-XVII, de Belgyske parlemintêre kommisje dy't oer de anneksaasje fan 'e Kongofrijsteat giet, skoarret syn wurk op om't der gjin oerienstimming berikt wurde kin oer it saneamde Kroandomein, it diel fan 'e koloanje dat kening Leopold II fan Belgje foar himsels hâlde wol.

maart

• 5 - It Belgyske regear biedt in wetsfoarstel oer de anneksaasje fan 'e Kongofrijsteat oan it parlemint oan. It plan is no om ek it saneamde Kroandomein, it diel fan 'e koloanje dat kening Leopold II fan Belgje foar himsels hâlde wol, te anneksearjen, en de kening dêrfoar in skeafergoeding te beteljen.
• 25 - De Kommisje-XVII, de Belgyske parlemintêre kommisje dy't oer de anneksaasje fan 'e Kongofrijsteat giet, kart de amendearre tekst fan it anneksaasjeferdrach goed.

april

• 7 - De regearings fan it Feriene Keninkryk en de Feriene Steaten stelle dat it belestingsysteem yn 'e Kongofrijsteat fan kening Leopold II fan Belgje, wêrby't lju dy't de belesting net opbringe kinne, twangarbeid oplein krije, in foarm fan slavernij is.
• 14 - Denemark beslút ta de ynfiering fan it algemien manljus- en frouljuskiesrjocht, mar inkeld foar dat diel fan 'e befolking dat belesting betellet.
• 21 - De Amerikaan Frederick Cook berikt neffens eigen sizzen as earste de Noardpoal.
• 23 - Yn 'e Dútske haadstêd Berlyn wurdt troch de regearings fan Dútslân, Denemark, Noarwegen, Nederlân, Belgje en it Feriene Keninkryk de saneamde Noardseekonvinsje ûndertekene, in ferdrach dat de status-quo en de frije trochfeart yn 'e Noardsee fêstleit.
• 23 - Yn 'e Russyske haadstêd Sint-Petersburch wurdt troch de regearings fan Ruslân, Dútslân, Denemark en Sweden de saneamde Eastseekonvinsje ûndertekene, in ferdrach dat de status-quo en de frije trochfeart yn 'e Eastsee fêstleit.
• 23 - It regear fan Belgje stelt dat it belestingsysteem yn 'e Kongofrijsteat, dat dêr neffens it Feriene Keninkryk en de Feriene Steaten foar in grut diel fan 'e befolking resultearret yn slavernij, mar stadichoan ôfskaft wurde kinne sil nei de anneksaasje fan it gebiet troch Belgje.

juny

• 21 - Yn it Londenske Hyde Park fynt in demonstraasje foar de ynfiering fan it frouljuskiesrjocht yn it Feriene Keninkryk plak, dêr't tsientûzenen minsken oan meidogge.
• 30 - By de rivier de Podkamennaja Tûngûska, yn Sibearje, fynt it saneamde Tûngûska-foarfal plak, wêrby't 2.000 km² bosk platslein wurdt. Men giet derfan út dat dat feroarsake wurdt troch de ynslach fan in meteoryt.

july

• 9 - Yn Nederlân fúzjearje de Kristlik Histoaryske Partij (CHP) en de Fryske Kristlik-Histoaryske Kiesferienings (FCHK) ta de Kristlik-Histoaryske Uny (CHU).
• 10 - De Nederlânske natuerkundige Heike Kamerlingh Onnes ûntdekt hoe't men helium floeiber meitsje kin.
• 24 - Under druk fan 'e binnenlânske politike en revolúsjonêre opskuor, dêr't de saneamde Jong-Turken oan kop en earen ta yn behelle binne, sjocht sultan Abdül Hamid II fan it Osmaanske Ryk himsels twongen om 'e nea fan krêft wurden grûnwet út 1876 út 'e kast te helje en yn te fieren.
• 24 - Op 'e Olympyske Spullen fan Londen wurdt foar it earst in maraton fan 42,195 km rûn.
• 29 - Roelof Boorsma, Hans Schaafsma en Uiltje Tijmstra winne yn Frjentsjer de 57ste PC. Uiltje Tijmstra wurdt útroppen ta kening.

augustus

• 13 - Op in topmoeting yn it Eastenrykske Bad Ischl besiket de Britske kening Edwert VII om 'e nocht en oertsjûgje keizer Frâns Joazef I fan Eastenryk-Hongarije fan 'e agressive bedoelings fan Dútslân.
• 16 - Yn it Osmaanske Ryk lansearje de nasjonalistyske Jong-Turken harren maatskiplik herfoarmingsprogramma.
• 20 - It Belgyske parlemint kart it anneksaasjeferdrach goed wêrmei't de Kongofrijsteat, de Afrikaanske priveekoloanje fan kening Leopold II, besit fan 'e Belgyske steat wurdt. It gebiet hjit fan no ôf oan de Belgyske Kongo. De progressive liberalen en de sosjalisten stimme tsjin om't hja fine dat de frijsteat nei de befrijing fan it bewâld fan Leopold oan in ynternasjonaal orgaan tabetroud wurde moat.
• 23 - Yn it Sultanaat Marokko stjit de anty-Europeeske Mûlay Abd al-Hafyd syn evenrediger broer Abd al-Azyz fan 'e troan.
• 30 - Dútslân stegeret in Britsk foarstel ôf om 'e oarlochsfloaten fan 'e beide lannen yn te krimpen.

septimber

• 9 - Ruslân leit it gebrûk fan 'e Poalske taal yn it ûnderwiis yn Russysk-Poalen fierder oan bannen.

oktober

• 1 - De Amerikaanske Ford Motor Company yntrodusearret de T-Ford.
• 5 - Bulgarije ropt de ûnôfhinklikheid út en snijt alle bannen mei it Osmaanske Ryk troch.
• 7 - De keninkriken Servje en Montenegro slute in militêr bûnsgenoatskip dat benammen rjochte is tsjin Eastenryk-Hongarije.
• 8 - De Bosnyske Krisis brekt út as Eastenryk-Hongarije de anneksaasje oankundiget fan Bosnje en Hertsegovina, twa gebieten dy't al sûnt it Ferdrach fan Berlyn fan 1878 ûnder Eastenryksk-Hongaarsk bewâld steane, mar formeel noch altyd diel útmeitsje fan it Osmaanske Ryk. Alle oare Europeeske grutmachten meitsje beswier tsjin 'e anneksaasje, en Servje en Montenegro, dy't sels op Bosnje en Hertsegovina longerje, dogge itselde. In skoftke balansearret Europa op 'e râne fan in grutte oarloch.
• 28 - Yn in fraachpetear mei de Britske krante de Daily Telegraph skoffearret keizer Willem II fan Dútslân sawol Grut-Brittanje as Ruslân. In weach fan anty-Dútske gefoelens spiele oer it Feriene Keninkryk. Yn Berlyn wurdt dizze Daily Telegraph-affêre beskôge as in earsten foarbyld fan it ûnferantwurde hâlden en dragen fan 'e keizer.

novimber

• 7 - Yn reäksje op 'e ferheging fan 'e ynfiertariven troch it regear fan Fenezuëla blokkearret de Nederlânske marine de Fenezolaanske havens en feroveret in diel fan 'e Fenezolaanske float.
• 15 - De keizerinne-dûairiêre fan Sina, Cixi, komt te ferstjerren. Hja hat foar har dea har oerâldmuoikesizzer, de trijejierrige Pu Yi, oanwiisd as nije keizer.

desimber

• 17 - Yn it Osmaanske Ryk komt foar it earst in parlemint gear, dat keazen is op basis fan 'e pas koartby ynfierde grûnwet út 1876.
• 23 - Belgje en Frankryk slute in ferdrach dêr't yn fêstlein is dat de eardere ferdraggen dy't Frankryk sletten hat mei de Kongofrijsteat, fan krêft bliuwe no't dat gebiet as de Belgyske Kongo in koloanje fan Belgje wurden is.
• 28 - By in ierdbeving en tsûnamy yn Itaalje wurde de eastlike kust fan Sisylje, wêrûnder de stêd Messina, en de súdkust fan Kalaabrje grutdiels ferwuostge. Der komme likernôch 150.000 minsken om.

datum ûnbekend

• - It Kristlik Frysk Selskip wurdt oprjochte ta stimulearring fan it brûken fan it Frysk yn Kristlike fermiddens.

Berne

jannewaris

• 8 - Fearless Nadia, Yndiaask aktrise († 1996)
• 9 - Simone de Beauvoir, Frânsk skriuwster († 1986)
• 30 - Enrico Poggi, Italjaansk siler († 1976)

febrewaris

• 2 - Lieuwe Hornstra, Frysk dokter en frisiast († 1990)
• 7 - Buster Crabbe, Amerikaansk swimmer en akteur († 1983)
• 15 - Ypk fan der Fear, Frysk skriuwster († 1983)
• 17 - Jacques van Egmond, Nederlânsk baanhurdfytser († 1969)
• 22 - William Dally, Amerikaansk roeier († 1996)
• 29 - Robert Pearce, Amerikaansk wrakselder († 1996)
• 29 - Dee Brown, Amerikaansk skiedkundige en bibletekaris († 2002)

maart

• 10 - Kristjan Palusalu, Estysk wrakselder († 1987)
• 11 - Jan Eisenga, Frysk ûnderwizer, skriuwer en dichter († 1943)
• 15 - Baburao Nimal, Yndiaask hockeyer († 1998)
• 16 - Ruurd Alta, Frysk politikus († 1987)
• 25 - David Lean, Ingelsk regisseur († 1991)

april

• 5 - Bette Davis, Amerikaansk aktrise († 1989)
• 13 - Dirk van der Duim, Frysk maratonrider en alvestêdetochtwinner († 1990)
• 15 - Lita Grey, Amerikaansk aktrise († 1995)
• 21 - Louis Hostin, Frânsk gewichtheffer († 1998)
• 28 - Ethel Catherwood, Kanadeesk heechspringster († 1987)
• 30 - James Workman, Amerikaansk roeier († 1983)

maaie

• 19 - Percy Williams, Kanadeesk sprinter († 1982)
• 20 - James Stewart, Amerikaansk akteur († 1997)
• 28 - Ian Fleming, Ingelsk skriuwer († 1964)
• 30 - Mel Blanc, Amerikaanske stimakteur († 1989)

juny

• 2 - Michael Staksrud, Noarsk reedrider († 1940)
• 11 - Karl Hein, Dútsk kûgelslingerder († 1982)
• 13 - Paulus Akkerman, Frysk skriuwer († 1982)
• 14 - Gioachino Guaragna, Italjaansk skermer († 1971)
• 19 - Vladimír Syrovátka, Tsjechysk kanoër († 1973)
• 23 - Karl Warner Amerikaansk atleet († 1995)
• 28 - Rintsje Ritsma, Frysk skûtsjeskipper en brêgewachter († 2012)
• 30 - Dave Baan, Nederlânsk bokser († 1984)

july

• 1 - Ed Gordon, Amerikaansk fierspringer († 1971)
• 8 - Nelson Rockefeller, fise-presidint fan 'e Feriene Steaten († 1979)
• 12 - Wilhelmina Bladergroen, Nederlânsk heechlearaar yn de ortopedagogyk († 1983)
• 12 - Alois Hudec, Tsjechysk turner († 1997)
• 19 - William Thompson, Amerikaansk roeier († 1956)
• 21 - György Bródy, Hongaarsk wetterpoloër († 1967)
• 26 - Salvador Allende, presidint fan Sily († 1973)
• 27 - Torsten Ullman, Sweedsk sportsjitter († 1993)
• 31 - Piet Oberman (skûlnamme Piet Kramer), Frysk fersetsman, haad fan 'e KP Fryslân († 1972)

augustus

• 10 - Lauri Lehtinen, Finsk atleet († 1973)
• 15 - Miklós Sárkány, Hongaarsk wetterpoloër († 1998)
• 27 - Lyndon B. Johnson, presidint fan 'e Feriene Steaten († 1973)

septimber

• 8 - Knut Fridell, Sweedsk wrakselder († 1992)
• 12 - Johannes Wildeboer, Frysk ûnderwizer en fersetsstrider († 1944)
• 13 - Carl Shy, Amerikaansk basketballer († 1991)
• 16 - John Brinck, Amerikaansk roeier († 1934)
• 25 - Roger Beaufrand, Frânsk baanhurdfytser († 2007)
• 29 - Eddie Tolan, Amerikaansk sprinter († 1967)

oktober

• 5 - Mense Ruiter, Nederlânsk oargelbouwer († 1993)
• 16 - Bouke van der Sloot, Frysk keunstner († 1995)

novimber

• 8 - Martha Gellhorn, Amerikaansk skriuwster († 1998)
• 24 - Ane de Boer, Frysk assuradeur en lânboubestjoerder († 1982)
• 25 - Gustavo Marzi, Italjaansk skermer († 1966)
• 28 - Claude Lévi-Strauss, Frânsk antropolooch († 2009)

desimber

• 3 - Michael Warriner, Ingelsk roeier († 1986)
• 6 - Petronella Burgerhof, Nederlânsk turnster († 1991)
• 7 - Oreste Capuzzo, Italjaansk turner († 1985)
• 29 - Gerben Sonderman, Frysk piloat en fersetsstrider († 1955)
• 31 - Jan Brandt Corstius, Nederlânsk letterkundige († 1985)
• 31 - Simon Wiesenthal, Joadsk-Eastenryksk nazy-jager († 2005)

datum ûnbekend

• Lamkje Hof-De Boer, Stellingwerfsk skriuwster en dichteresse († 1991)

Ferstoarn

• 30 jannewaris - Thomas Hill, Ingelsk-Amerikaansk keunstskilder (* 1829)
• 29 febrewaris - Pat Garrett, Amerikaansk plysjeman (* 1850)
• 23 april - J.H.J. van Wageningen thoe Dekema, Frysk heareboer (* 1860)
• 10 juny - John F. Finerty, Iersk-Amerikaansk sjoernalist, politikus en skiedkundige (* 1846)
• 17 septimber - Thomas Selfridge, Amerikaansk militêr, stjert as earste minske yn in fleantúchûngemak (* 1882)
• 28 septimber - kening Karel I fan Portegal (* 1863)
• 25 augustus - Antoine Henri Becquerel, Frânsk natuerkundige (* 1852)
• 25 novimber - Jantje Wilms Brinkmann, âldste Estfriezinne (* 1803)
• 16 desimber - Amerikaansk Hynder de Jongere (American Horse), opperhaad fan 'e Lakota (* 1840)
• 19 desimber - Siebe ten Cate, Frysk keunstskilder (* 1858)

datum ûnbekend

• Steande Bear, opperhaad fan 'e Ponka (* 1839)

Literatuer

romans

• L.M. Montgomery, Anne of Green Gables

Jierren:	1903	1904	1905	1906	1907	1908	1909	1910	1911	1912	1913
Iuwen:	15e	16e	17e	18e	19e	20e iuw	21e	22e	23e	24e	25e

Boarnen, noaten en referinsjes