Menachim Begin

Bhí Menachim Begin (1913-1992) ina phríomhaire ar Iosrael.

Menachim Begin

(1978)
Ainm sa teanga dhúchais	(he) מנחם בגין
Beathaisnéis
Breith	16 Lúnasa 1913 Brest (Impireacht na Rúise)
Bás	9 Márta 1992 78 bliana d'aois Tel Aviv, Iosrael
Siocair bháis	Bás nádúrtha (Ionfharchtadh miócairdiach)
Áit adhlactha	Mount of Olives Jewish Cemetery (en)
Minister of Agriculture and Rural Development (en)
19 Meitheamh 1983 – 10 Deireadh Fómhair 1983 ← Simha Erlich – Pesah Grupper → Ball de chomh-aireacht: Nineteenth government of Israel (en)
An tAire Cosanta
14 Feabhra 1983 – 23 Feabhra 1983 ← Airiél Searón – Moshe Arens → Ball de chomh-aireacht: Nineteenth government of Israel (en)
Ball den Knesset
20 Iúil 1981 – 13 Lúnasa 1984 Téarma parlaiminte: 10th Knesset (en)
An tAire Cosanta
28 Bealtaine 1980 – 5 Lúnasa 1981 ← Ezer Weizman – Airiél Searón → Ball de chomh-aireacht: Eighteenth government of Israel (en)
6 Príomh-Aire Iosrael
20 Meitheamh 1977 – 10 Deireadh Fómhair 1983 ← Yitzak Rabin – Yitzhak Shamir → Ball de chomh-aireacht: Eighteenth government of Israel (en) , Nineteenth government of Israel (en)
An tAire Cumarsáide
20 Meitheamh 1977 – 24 Deireadh Fómhair 1977 ← Aharon Uzan – Meir Amit → Ball de chomh-aireacht: Eighteenth government of Israel (en)
Ball den Knesset
13 Meitheamh 1977 – 20 Iúil 1981 Téarma parlaiminte: 9th Knesset (en)
Ball den Knesset
21 Eanáir 1974 – 13 Meitheamh 1977 Téarma parlaiminte: 8th Knesset (en)
Ball den Knesset
17 Samhain 1969 – 21 Eanáir 1974 Téarma parlaiminte: 7th Knesset (en)
Minister without portfolio (en)
5 Meitheamh 1967 – 6 Lúnasa 1970 Ball de chomh-aireacht: Thirteenth government of Israel (en) , Fifteenth government of Israel (en) , Fourteenth government of Israel (en)
Ball den Knesset
22 Samhain 1965 – 17 Samhain 1969 Téarma parlaiminte: 6th Knesset (en)
Ball den Knesset
25 Bealtaine 1965 – 22 Samhain 1965 Téarma parlaiminte: 5th Knesset (en)
Ball den Knesset
4 Meán Fómhair 1961 – 25 Bealtaine 1965 Téarma parlaiminte: 5th Knesset (en)
Ball den Knesset
30 Samhain 1959 – 4 Meán Fómhair 1961 Téarma parlaiminte: 4th Knesset (en)
Ball den Knesset
15 Lúnasa 1955 – 30 Samhain 1959 Téarma parlaiminte: 3rd Knesset (en)
Ball den Knesset
20 Lúnasa 1951 – 15 Lúnasa 1955 Téarma parlaiminte: 2nd Knesset (en)
Ball den Knesset
14 Feabhra 1949 – 20 Lúnasa 1951 Téarma parlaiminte: First Knesset (en)
Faisnéis phearsanta
Reiligiún	An Giúdachas
Scoil a d'fhreastail sé/sí	Faculty of Law and Administration, University of Warsaw (en)
Gníomhaíocht
Suíomh oibre	Iarúsailéim
Gairm	polaiteoir
Ball de pháirtí polaitíochta	Likud Gahal Herut
Teangacha	An Eabhrais agus an Pholainnis
Gairm mhíleata
Brainse míleata	2nd Polish Corps (en)
Céim mhíleata	ceannaire
Coinbhleacht	An Dara Cogadh Domhanda agus ionradh na Polainne
Teaghlach
Céile	Aliza Begin (1939–1982), bás
Páiste	Benny Begin
Athair	Zeev Dov  agus Hassia Biegun
Gradam a fuarthas (1978)  Duais Nobel na Síochána
Síniú
Veu de Menachim Begin (Béarla)

Luathshaol

B'as an Rúis ó thús dó. In aois a 16 thosaigh sé ag cur spéise i ngluaiseachtaí ógra de chuid na Siónach^[1].

Tar éis dó tamall a chaitheamh i sluachampaí géibhinn san Aontas Sóivéadach, d'éirigh le Begin teitheadh go dtí an Phalaistín, áit ar ghlac sé ceannaireacht ar an Irgun i 1943.

Ghlac sé páirt mhór ar ball sa troid ar son na saoirse roimh imeacht na Sasanach agus ina dhiaidh, agus an t-ionsaí ar Deir Yassin i 1948 san áireamh.

Polaitíocht

Tar éis d'Iosrael neamhspleáchas a bhaint amach, bhunaigh Begin an páirtí Herut (Saoirse). Toghadh ina fheisire sa Knesset é.

Bhí an páirtí Herut go láidir ar thaobh an náisiúnachais agus mhol siad seilbh a ghabháil ar thailte ar gach taobh d'abhainn na hlordáine.

Ina dhiaidh sin cheangail an páirtí Herut le páirtithe eile ar an eite dheas chun an grúpa Likud (Aontas) a bhunú.

I rith an Chogaidh Sé Lá glacadh leis an dearcadh neamhghéilliúil a bhí aige, agus i ndeireadh na dála toghadh é ina Phríomh-Aire i 1977.

Camp David, Meán Fómhair 1978. Uachtarán Sadat na hÉigipte (ar clé) agus Príomh-Aire Iosrael, Menachim Begin. Ócáid stairiúil agus iad ag croitheadh láimhe. Uachtarán Mheiriceá, Jimmy Carter, ag faire orthu.

Taidhleoireacht

Nuair a chuaigh sé chun cainte le hAnwar Sadat an bhliain sin, ba é an chéad cheannaire losraelach riamh a bhuail le ceannaire Arabach.

Bronnadh Duais Nobel na Síochána ar an mbeirt acu de bharr a gcuid oibre maidir le Comhaontú Camp David.

Síónachas

Mar sin féin bhí sé sásta i gcónaí seasamh go láidir chun Iosrael a chosaint. Sular éirigh sé as mar Phríomh-Aire sa bhliain 1983 cheadaigh sé ionradh ar an Liobáin i 1982.