Bacteroides fragilis

Bacteroides fragilis é unha especie de bacterias gramnegativas con forma de bacilo, anaerobias obrigadas (ou nanoaerobias^[1]) que viven no tracto intestinal.^[2]

Bacteroides fragilis
Clasificación científica
Dominio: Bacteria Reino: Bacteria Filo: Bacteroidetes Clase: Bacteroidetes Orde: Bacteroidales Familia: Bacteroidaceae Xénero: Bacteroides Especie: Bacteroides fragilis

A especie B. fragilis pertence a un grupo de especies similares chamado "grupo B. fragilis". As bacterias do "grupo B. fragilis" son as Bacteroidaceae que se illan máis comunmente en infeccións anaerobias, especialmente nas que se orixinan por microorganismos da flora gastrointestinal. B. fragilis é o organismo máis común do "grupo B. fragilis", xa que supón entre o 41% e o 78% dos illados do grupo. Os organismos do "grupo B. fragilis" son resistentes á penicilina porque producen beta-lactamase, e por outros factores descoñecidos.^[3]

Antes o primitivo taxon B. fragilis era máis amplo e era subdividido en subespecies, que eran: ssp. fragilis, ssp. distasonis, ss. ovatus, ss. thetaiotaomicron, e ss. vulgatus, pero agora todas esas subespecies foron reclasificadas formando especies separadas baseándose en estudos da homoloxía do seu ADN. Este conxunto de especies forman o "grupo B. fragilis".^[4] Actualmente, a especie chamada B. fragilis corresponde á antiga subespecie B. fragilis ssp. fragilis, que se illa con frecuencia do sangue, fluído pleural, fluído peritoneal, feridas e abscesos cerebrais.

Aínda que as especies do "grupo B. fragilis" son as que se atopan máis comunmente en mostras clínicas, son as menos comúns das especies do xénero Bacteroides presentes na flora fecal, onde só supoñen o 0,5% das bacterias presentes nas feces. A patoxenicidade deste grupo de organismos probablemente se orixine pola súa capacidade de producir material capsular, que as protexe da fagocitose.^[5]

Importancia clínica

B. fragilis está implicada no 90% das infeccións anaeróbicas peritoneais.^[6]

Actúa principalmente na superficie da mucosa intestinal.^[7] Predomina na bacteremia^[8] asociada con infeccións intraabdominais, peritonite e abscesos que seguen á rotura do vísceras, e abscesos subcutáneos ou queimaduras preto do ano.^[9]

En investigacións con ratos e cultivos de laboratorio descubriuse unha cepa de B. fragilis que causa inflamación do colon e un incremento da actividade do xene do encima superóxido dismutase no intestino. O efecto é que o intestino queda exposto ao peróxido de hidróxeno, que causa danos no ADN e contribúe á formación de tumores de colon.^[10]

Tratamento

En xeral, B. fragilis é susceptible ao metronidazol, carbapenem, tigeciclina, a combinación β-lactam/inhibidor da beta-lactamase (por exemplo, Unasyn, Zosyn), e a certos antimicrobianos da clase das cefamicinas, como a cefoxitina. A bacteria ten un alto nivel de resistencia á penicilina inherente. A produción de beta lactamase parece ser o principal mecanismo de resistencia a antibióticos en B. fragilis.^[11] A clindamicina xa non se recomenda como axente de primeira liña contra B. fragilis debido á crecente resistencia de alto nivel observada (>30% nalgúns informes).^[12][13]

Outros usos

Os bacteriófagos que infectan a B. fragilis utilízanse comunmente como trazadores do material fecal humano.^[14]

O polisacárido A (PSA) desta bacteria parece estar implicado na protección da colite experimental inducida por Helicobacter hepaticus.^[15] Outras investigacións sobre o PSA de B. fragilis atoparon que este composto intermedia en varios marcadores do sistema inmunitario saudable dos mamíferos, como son: os niveis de linfocitos T CD4, o balance das citocinas dos linfocitos T colaboradores, a presenza de estruturas foliculares ben definidas no páncreas, e na resposta intestinal inflamatoria aos patóxenos.^[15][16][17] Tamén se usa para separar os grupos de carbohidratos que clasifican o grupo sanguíneo das células vermellas do sangue. O encima GalNAC-ase cliva o antíxeno dos glóbulos vermellos de tipo A converténdoos en células de tipo 0, o que permite producir unidades para transfusión de sangue de tipo universal.^[18]