Hemiaminal

En química orgánica, un hemiaminal é un grupo funcional ou clase de composto químico que ten un grupo hidroxilo e unha amina unidos ao mesmo átomo de carbono, coa fórmula -C(OH)(NR₂)-, onde R pode ser hidróxeno ou un grupo alquilo. Os hemiaminais son intermediarios na formación de iminas a partir de aminas e carbonilos, por alquilimino-de-oxo-bisubstitución.

Fórmula xeral dun hemiaminal.

Un exemplo é o hemiaminal que se obtién da reacción da amina secundaria carbazol e o formaldehido^[1][2]

Os hemiaminais xerados a partir de aminas primarias son inestables, ata o punto de que nunca foron illados, e rara vez foron observados directamente. Nun estudo de 2007, unha subestrutura hemiaminal atrapada na cavidade dun complexo hóspede-hospedante foi estudada cunha vida media de 30 minutos. Debido a que tanto a amina coma o grupo carbonilo están illados nunha cavidade, a formación do hemiaminal está favorecida debido á alta velocidade de reacción directa, comparable a unha reacción intramolecular, e tamén debido ao acceso restrinxido de bases externas (outra amina) á mesma cavidade, que favorecería a eliminación de auga para dar a imina.^[3]

A formación de hemiaminal é un paso chave na síntese total asimétrica da saxitoxina:^[4]

Neste paso da reacción, o grupo alqueno é oxidado primeiro a un intermediario acroleína, por acción do cloruro de osmio(III), peroximonosulfato de potasio (catalizador de sacrificio) e carbonato de sodio (base).

Hemiaminal éter

Os compostos do tipo R₂C(OR')NR₂, con R distinto do H denomínanse hemiaminal éteres ou alfa-amino-éteres ^[5]. As glicosilaminas son exemplos de hemiaminal éter cíclico.