Igrexa particular

Unha Igrexa particular é, no dereito canónico católico, unha comunidade eclesiástica encabezada por un bispo, ou por outra persoa recoñecida canonicamente como o seu equivalente.

Clasificación

Existen dous tipos de Igrexas particulares:

1. Igrexas particulares locais, como as dioceses (a forma máis común deste tipo de igrexa particular) ou as abadías territoriais, as vigairías apostólicas ou as prefecturas apostólicas.^[1]
2. Igrexas particulares autónomas, tamén coñecidas como "Igrexas sui iuris". Son os conxuntos de igrexas particulares locais que comparten unha tradición litúrxica, teolóxica e canónica específica e común. A miúdo son chamadas "igrexas ou ritos particulares".^[2] A maior destas Igrexas é a Igrexa católica latina, e coñécese colectivamente ás outras como igrexas católicas orientais. As maiores delas están dirixidas por un bispo que ten o título de patriarca ou arcebispo maior.

Igrexas particulares autónomas

Existen 23 Igrexas autónomas, unha occidental e 22 orientais, unha distinción máis histórica que xeográfica. O termo sui iuris significa que teñen as súas propias leis. Malia manter as mesmas crenzas e a mesma fe, diferéncianse nas súas tradicións, na súa disciplina e no seu dereito canónico. As 23 están en comuñón coa Santa Sé, en Roma.

Para este tipo de igrexa particular, o Código de Dereito Canónico de 1983 empresa a expresión de "Igrexa ritual autónoma" (en latín, Ecclesia ritualis sui iuris). O Código dos Canons das Igrexas Orientais abrevia esta frase a "Igrexa autónoma" (en latín, Ecclesia sui iuris).

Lista das igrexas particulares autónomas

A continuación amósase unha lista das igrexas particulares autónomas. No caso das columnas de Primado e Titular amósase o máis alto xerarca de cada igrexa. No caso do Papa, cómpre sinalar que non só exerce os deberes papais respecto á Igrexa universal, senón que tamén exerce os deberes patriarcais respecto á Igrexa latina e respecto a algunhas igrexas particulares con rango menor que o de arcebispal maior. Os datos numéricos de fieis correspóndense cos do Annuario Pontificio de 2013, agás se especifique outro ano.

Igrexa	Fieis	Tradición	Primado	Titular
Igrexa albanesa	3.558 (2010)	Bizantina	Administrador apostólico de Albania Meridional	Hil Kabashi
Igrexa armenia	566.015	Armenia	Patriarca de Cilicia	Rafael Pedro XXI
Igrexa belarusa	7.000 (Belarús, est.) 2.000 (Exterior, est.)	Bizantina	Visitador apostólico para os greco-católicos en Belarús	Siarhiej Hajek
Igrexa búlgara	10.000	Bizantina	Exarca apostólico de Sofía	Hristo Proykov
Igrexa caldea	536.525	Caldea	Patriarca de Babilonia	Luís Rafael I
Igrexa copta	165.923	Alexandrina	Patriarca de Alexandría dos Coptos	Abraham Isaac
Igrexa de Croacia, Serbia e Montenegro	43.400	Bizantina	Bispo de Križevci	Nikola Kekić
Igrexa eslovaca	233.386	Bizantina	Arcebispo metropolitano de Prešov	Vacante
Igrexa etíope	227.078	Alexandrina	Arcebispo metropolitano de Adís Abeba	Berhaneyesus Souraphiel
Igrexa greco-melquita	1 651 500	Bizantina	Patriarca de Antioquía e todo Oriente, de Alexandría e de Xerusalén	Xosé I
Igrexa grega	6.025	Bizantina	Exarca apostólico de Grecia	Manuel Nin
Igrexa húngara	327.200	Bizantina	Metropolita de Hajdúdorog	Péter Fülöp Kocsis
Igrexa italo-albanesa	61.814	Bizantina	Bispo de Lungro	Donato Oliverio
Igrexa latina	(n.d.)	Latina	Papa	León XIV
Igrexa macedonia	14.937	Bizantina	Exarca apostólico de Macedonia	Kiro Stojanov
Igrexa maronita	3 381 733	Antioquense	Patriarca de Antioquía	Bixara Pedro
Igrexa romanesa	535.171	Bizantina	Arcebispo maior de Făgăraş e Alba Iulia	Lucian Mureșan
Igrexa rusa	(sen datos)	Bizantina	Ordinario para os fies orientais en Rusia	Joseph Werth
Igrexa rutena	486.627	Bizantina	Bispo de Mukačeve Arcebispo de Pittsburgh	Milan Šašik
Igrexa siríaca	266.461	Antioquense	Patriarca de Antioquía	Ignacio Xosé I
Igrexa siro-malabar	3 893 334	Caldea	Arcebispo maior de Ernakulam-Angamaly	George Alencherry
Igrexa siro-malankar	438.387	Antioquense	Trivandrum	Baselios Cleemis
Igrexa ucraína	4 345 599	Bizantina	Arcebispo maior de Kíiv-Galicia	Sviatoslav Shevchuk

Igrexas particulares locais

Cada diocese (termo latino) ou eparquía (termo oriental) é tamén unha igrexa particular, unha igrexa local, aínda que non ten a autonomía das anteriores. O CIC de 1983, que trata tan só da Igrexa latina e, por tanto, dunha soa "igrexa particular autónoma", emprega o termo de "igrexa particular" no sentido de "igrexa local".

A forma común destas igrexas locais, cada unha encabezada por un bispo, chámase "diocese" na Igrexa latina e "eparquía" en cada unha das igrexas orientais". A finais de 2011, o número total destas era de 2.834.^[3]

Significación teolóxica

A diferenza doutras "familias" ou "federacións" de Igrexas formadas mediante o recoñecemento mutuo de diferentes grupos eclesiásticos, a Igrexa católica considérase unha única Igrexa ("un Corpo") composto de moitas Igrexas particulares. Cada unha destas igrexas particulares non é considerada como unha sección ou división, senón que teolóxicamente considérase a propia Igrexa católica, na súa totalidade, nun territorio ou comunidade particular: "nas que e en base as que constitúese a Igrexa católica unha e única".^[4]