Luleå

Luleå (västerbottnisk: Lul, Leul ou Leol; saami de Lule: Luleju) é unha cidade na costa do norte de Suecia. É tamén a capital do condado de Norrbotten, o máis setentrional do país, e do municipio de Luleå. No ano 2017 a cidade tiña 44 054 habitantes, e o municipio 77 482.^[1]

Luleå

Julevu (smj)
Localización
65°35′02″N 22°11′29″L
Estado	Suecia
Condado	Condado de Norrbotten
Concello	Concello de Luleå
Capital de	Condado de Norrbotten Concello de Luleå
Poboación
Poboación	49.646 (2023) (1.654,87 hab./km²)
Xeografía
Superficie	3.000 ha
Altitude	6 m
Organización política
Membro de	Union of the Baltic Cities
Identificador descritivo
Código postal	97X XX
Fuso horario	UTC+01:00, horario estándar UTC+02:00, horario de verán
Prefixo telefónico	0920
Outro
Irmandado con	Kemi Zenica (pt) Novéant-sur-Moselle Tromsø Múrmansk Porto Cabeças (pt) Santa Lucía de Tirajana
Sitio web	lulea.se

Luleå ten o sétimo porto comercial máis grande de Suecia.^[2] Ten unha grande industria do aceiro e é un centro de investigación extensa. A Universidade de Tecnoloxía de Luleå (Luleå tekniska universitet) é unha das tres universidades tecnolóxicas do país e a universidade máis ao norte de Suecia.

Historia

Na Idade Media Luleå tiña un mercado, un porto e unha parroquia onde hoxe se atopa Gammelstad (cidade vella), a uns 2 quilómetros ao noroeste da presente cidade. A carta real da cidade foi concedida en 1621 polo rei Gustavo II Adolfo de Suecia. No ano 1649 tivo que ser transladada á súa situación actual debido ao axuste posglacial que fixo que a baía se volvese moi pouco profunda impedindo entrar aos barcos. Erik Eriksson Niure foi o encargado de buscar o novo lugar para a cidade e elaborou un patrón de cuadrícula nunha zona que xa tiña un porto construído.

A aldea-igrexa de Gammelstad foi declarada pola Unesco Patrimonio da Humanidade.^[3]

No ano 1805 Luleå tiña só 947 habitantes, pero en 1865 Luleå substituíu a Piteå como capital do condado de Norrbotten county e pasou a ter 1 400 habitantes. Na década de 1860 tamén se comezaron a establecer industrias na cidade.^[4]

Luleå foi pasto de varios incendios en 1653, 1657 e 1887. Tras os dous primeiros gran parte da poboación regresou a Gammelstad, e só volveu á nova cidade obrigados pola intervención do goberno.^[5] O último deles foi especialmente devastador, destruíndo a meirande parte da cidade e salvándose só un feixe de edificios. A catedral neogótica (orixinalmente chamada igrexa Oscar Fredrik) é o edificio máis grande de Luleå, medindo 67 metros.