Metahemoglobina

A metahemoglobina é unha forma da metaloproteína transportadora de oxíxeno hemoglobina, na cal o ferro do grupo hemo está en estado férrico (Fe³⁺), e non no estado ferroso (Fe²⁺) da hemoglobina normal. A metahemoglobina non pode unirse ao oxíxeno, a diferenza da oxihemoglobina, que si pode.^[1] Ten unha cor castaña chocolate azulada. No sangue humano é normal que exista unha cantidade traza de metahemoglobina que se produce espontaneamente. Pero cando está presente en exceso, o sangue toma unha cor anormal castaña azulada escura. O encima, dependente do NADH, metahemoglobina redutase (ou diaforase I) é responsable de volver converter a metahemoglobina en hemoglobina.

Estrutura do encima que converte a metahemoglobina en hemoglobina.^[2]

Normalmente do 1 ao 2 % da hemoglobina dunha persoa é metahemoglobina; se hai unha porcentaxe maior iso pode deberse á exposición a certos compostos químicos e dependendo do nivel ao que se chegue pode causar problemas de saúde denominados metahemoglobinemia. Un maior nivel de metahemoglobina tende a facer que a lectura dun oxímetro de pulso (aparello que mide a saturación de oxíxeno no sangue) sexa próxima ao 85% independentemente de cal sexa o verdadeiro nivel de saturación de oxíxeno.^[3]

Causas comúns

Os niveis elevados de metahemoglobina poden darse nos seguintes casos:

• Mecanismos de defensa celular reducidos.
  • Nenos menores de 4 meses expostos varios axentes ambientais.
  • As mulleres embarazadas son consideradas vulnerables á exposición a altos niveis de nitratos na auga potable.^[4]
  • Deficiencia de citocromo b5 redutase.
  • Deficiencia de glicosa-6-fosfato deshidroxenase.
  • Enfermidade da hemoglobina M (Milwaukee),^[5] de orixe xenética.
  • Deficiencia en piruvato quinase
• Diversos fármacos
  • Axentes anestésicos locais, especialmente a prilocaína.
  • Xeles, líquidos e pastillas para o alivio da dor oral, que conteñan benzocaína.^[6]
  • Amil nitrito, cloroquina, dapsona, nitratos, nitritos, nitroglicerina, nitroprusiato, fenacetina, fenazopiridina, primaquina, quinonas e sulfonamidas.
• Axentes ambientais.
  • Aminas aromáticas (por exemplo, p-nitroanilina,).^[7]
  • Arsina.
  • Clorobenceno.
  • Cromatos.
  • Nitratos/nitritos.
• Trastornos herdados
  • Hai casos de familias que, debido a un xene recesivo, teñen membros coa pel azulada debido a un exceso de metahemoglobina.^[8]
• En gatos
  • Consumo de paracetamol (por exemplo acetominophen).^[9]

Usos terapéuticos

O amil nitrito adminístrase para tratar o envelenamento de cianuro. Funciona convertendo a hemoglobina en metahemoglobina, á que se pode unir o cianuro e a formación de cianometahemoglobina non tóxica.^[10]

Saturación de metahemoglobina

A saturación de metahemoglobina exprésase como unha porcentaxe de hemoglobina en estado de metahemoglobina, é dicir, a metHb en proporción á Hb.

• 1-2% - Normal
• Menos do 10% metHb - Non hai síntomas
• 10-20% metHb - Decoloración da pel (máis notablemente en membranas mucosas)
• 20-30% metHb - Ansiedade, dor de cabeza, dispnea durante o esforzo físico
• 30-50% metHb - Fatiga, confusión, mareo, taquipnea, palpitacións
• 50-70% metHb - Coma, convulsións, arritmias, acidose
• Maior do 70% metHb - Morte

Manchas de sangue

Nas manchas de sangue pode observarse a presenza da metahemoglobina. Despois de saír do corpo, as manchas de sangue cambian do vermello brillante ao castaño escuro, o cal se atribúe á oxidación da oxihemoglobina (HbO2) a metahemoglobina (metHb) e hemicromo (HC).^[11]