Osetia do Norte-Alania

Osetia do Norte-Alania^[1] ás veces tamén escrito Ossetia do Norte-Alania,^[2] (en ruso Респу́блика Се́верная Осе́тия–Ала́ния, Respúblika Sevèrnaia Osètia-Alània; en oseto Цӕгат Ирыстоны Аланийы Республикӕ, Căgat Irystony Alanijy Respublikă) é unha república caucásica da Federación Rusa. Ten unha extensión de 8.000 km² e unha poboación de 678.600 habitantes (2000). A súa capital é Vladikavkaz (en oseto Дзæуджыхъæу ("Dzæudjyqæu") «Vila (asentamento) dos Dzaus ou Dzaugas». Os osetos falan unha lingua próxima ó persa chamada oseto, alano ou iratí. Existe tamén en Xeorxia outra república de osetos denominada Osetia do Sur, ademais dalgún municipio ao sur de Xeorxia.

Osetia do Norte-Alania

Республика Северная Осетия-Алания (ru) Цæгат Ирыстон (os)
Bandeira Brasón
Himno	Himno de Ossetia do Norte-Alania
Localización
43°11′N 44°14′L
Estado	Rusia
Capital	Vladikavkaz (pt)
Poboación
Poboación	678.879 (2024) (85 hab./km²)
Lingua oficial	lingua rusa Lingua oseta
Xeografía
Parte de	Distrito Federal do Sur (2000–2010) Distrito Federal do Cáucaso Norte (pt) (2010–)
Superficie	7.987 km²
Punto máis alto	Monte Kazbek (pt) (5.033 m)
Comparte fronteira con	Ingusetia Kabardino-Balkaria Xeorxia Krai de Stavropol Chechenia Osetia do Sur
Datos históricos
Precedido por	República Autónoma Socialista Soviética da Ossétia do Norte (pt)
Creación	9 de novembro de 1993
Organización política
• Presidente	Sergei Menyailo (pt) (2021–)
Órgano lexislativo	Parliament of North Ossetia–Alania (en) , (Escano: 70)
Identificador descritivo
Fuso horario	Hora de Moscova UTC+03:00 Europa/Moscova
ISO 3166-2	RU-SE
Identificador OKTMO	90000000
Identificador OKATO	90
Sitio web	rso-a.ru

Historia

Véxase tamén: Osetia.

Vista de Tsimiti, en Osetia do Norte.

Os alanos e a influencia de Bizancio

O territorio de Osetia do Norte, unha rexión agrícola moi fértil e parte dunha ruta comercial clave a través das montañas do Cáucaso, estivo habitado durante moitos anos por tribos Vainakh. Os antepasados dos actuais osetos, os alanos, eran un pobo de lingua persa, nómades e belicosos, que se instalaron no Cáucaso arredor do século VII. Dous séculos máis tarde foron cristianizados polos misioneros bizantinos, e estableceuse o arcebispado de Alania Occidental, baixo a autoridade do Patriarcado de Constantinopla.

Alania foi asemade un reino forte no Cáucaso, que se beneficiou en gran parte da famosa Ruta da Seda cara á China, que pasaba a través do seu territorio. Dende a Idade Media, Alania foi moi codiciada polos seus inimigos e coñeceu numerosas invasións. As dos mongois e dos tártaros no século XIII decimaron a poboación, que entón xa recibía o xentilicio de osetos (que ven a través da lingua xeorxiana e que pasa ao ruso, e de aí ao restos das linguas occidentais). No século XVII introduciuse o islam. As incursións do Xanato de Crimea e do Imperio Otomán forzaron a Osetia/Iristán a unha alianza con Rusia no século XVIII.

Dominación rusa e era soviética

En 1806 Osetia/Iristán era xa a primeira grande área do Cáucaso que vai estar baixo dominación rusa, iniciada coa fundación de Vladikavkaz como o primeiro encrave militar ruso.

A chegada dos rusos acelera o desenvolvemento da rexión, co establecemento de industrias e a construción de conexións viarias para rematar co illamento de Osetia/Iristán. A nomeada Estrada Militar de Xeorxia foi construída en 1799. De grande importancia foi tamén a construción dunha liña de ferrocarril entre Vladikavkaz e Rostov del Don(Rusia). A pesar da rusificación da cultura tradicional, a mellora das comunicacións vai estimular a cultura local: a finais do século XVIII imprimíronse os primeiros libros en oseto. A mediados do século XIX Osetia/Iristán pasou a formar parte da rexión rusa de Terskaia. Trala Revolución Rusa, Osetia do Norte forma parte da efémera República Soviética de Montaña (1921). O 7 de xullo de 1924 converteuse no oblast autónomo de Osetia do Norte e, o 5 de decembro de 1936, na República Socialista Soviética Autónoma de Osetia do Norte, dependente da República Socialista Federativa Soviética de Rusia.

Na segunda guerra mundial, a capital Vladikavkaz resistiu o ataque dos nazis e marca o extremo oriental da invasión. En 1944, Osetia do Norte incorporou o distrito de Prigorodni, á dereita do río Terek, que formara parte da RSSA de Chechenia-Inguxia, coa consecuencia de deportacións masivas de chechenos e inguxos que Stalin ordenou baixo a acusación de colaborar cos nazis. Co posterior retorno dos exiliados, o conflito territorial polo distrito de Prigorodni mantívose ata a actualidade.

Trala URSS

A disolución da Unión Soviética trouxo tensións étnicas entre os osetos, que víronse divididos entre a República de Osetia do Norte - Alania (1991), na Federación Rusa, e Osetia do Sur, en territorio de Xeorxia. En decembro de 1990 Xeorxia aboliu a autonomía de Osetia do Sur, provocando unha fuxida de poboación local cara a Osetia do Norte, acentuando as tensións étnicas cos inguxios no distrito de Prigorodni. O conflito na veciña Chechenia tamén ten afectado bastante a Osetia do Norte, como se puxo de manifesto no asalto á escola de Beslan con máis de 300 vítimas civís.

Demografía

• Poboación: 710,275 (2002)
  • Urbana: 464,875 (65,5 %)
  • Rural: 245,400 (34,5 %)
  • Masculina: 336,035 (47,3 %)
  • Feminina: 374,240 (52,7 %)
• Grupos étnicos

A poboación oseta da república é fundamentalmente cristiá cunha minoría que practica uatsdin e o islam.

Segundo o Censo ruso (2002), os osetos son o 62.7% da poboación da república. Outros grupos inclúen ós rusos (23.2%), inguxios (3.0%), armenios (17,147, o 2.4%), kumyks (12,659, o 1.8%), xeorxiáns (10,803, o 1.5%), ucraínos (0.7%), chechenos (3,383, o 0.5%), e outras minorías cada unha delas de menos do 0.5% do total da poboación; na que hai que incluír os digoreses do distrito de Digora. 3,283 persoas (0.5%) non indicaron nacionalidade no censo.

	censo 1926	censo 1939	censo 1959	censo 1970	censo 1979	censo 1989	censo 2002
Osetos	128,321 (84.2%)	165,616 (50.3%)	215,463 (47.8%)	269,326 (48.7%)	299,022 (50.5%)	334,876 (53.0%)	445,310 (62.7%)
Rusos	10,063 (6.6%)	122,614 (37.2%)	178,654 (39.6%)	202,367 (36.6%)	200,692 (33.9%)	189,159 (29.9%)	164,734 (23.2%)
Inguxos	23 (0.1%)	6,106 (1.9%)	6,071 (1.3%)	18,387 (3.3%)	23,663 (4.0%)	32,783 (5.2%)	21,442 (3.0%)
Ucraínos	10,301 (6.8%)	7,063 (2.1%)	9,362 (2.1%)	9,250 (1.7%)	10,574 (1.8%)	10,088 (1.6%)	5,198 (0.7%)
Outros	3,727 (2.4%)	27,806 (8.4%)	41,031 (9.1%)	53,251 (9.6%)	58,051 (9.8%)	65,522 (10.4%)	73,591 (10.4%)

Subdivisión administrativa

A parte da capital Vladikavkaz, baixo xurisdición da república, Osetia do Norte está dividida nos seguintes distritos e as correspondentes capitais administrativas:

• Alagirski (Alagir).
• Ardonski (Ardon).
• Digorski (Digora).
• Irafski.
• Kirovski.
• Mozdokski (Mozdok).
• Pravoberežni (Beslan).
• Prigorodni.

Economía

Malia ter o peso económico de acoller unha poboación de refuxiados importante, Osetia do Norte é a economía máis desenvolvida do Cáucaso Norte. É o territorio máis urbanizado e máis industrializado, con fábricas de metais (chumbo, cinc, tungsteno etc...), electrónica, produtos químicos e alimentos. A produción rural baséase sobre todo no gando, especialmente ovellas e cabras, e no cultivo de gran, froita e algodón.