San Juan Ára

Arete ha vy'aguasu From Wikipedia, the free encyclopedia

San Juan Ára
Remove ads


San Juan Ára térã Huã Marangatu Ára haꞌe pe vyꞌaguasu ojejapóva hérape oñepyrũmavoi 23 jasypoteĩ pyharépe. Oparupi ojejapo opaichagua temiraꞌã, tembiꞌu ha ñembosarái imanduꞌávo upe karai marangatúre, tuichaitépe ojegueromanduꞌa Európa ha Ñembyamérikape.

Thumb
San Juan Ára ary 1843 jave, táva Límame, Perũ retãme.

Ojeꞌe ko vyꞌaguasu jeromanduꞌa oñepyrũhague ojapo 5.000 ary; umi iñarandúva ohechakuaárõguare kuarahy hekoambueha mokõi ára peteĩ arýpe. Péicha, ko yvymbyte ñemby gotyo, oĩ peteĩ ára imbykyvéva (21 jasypoteĩ) ha ambue katu ipukuvéva (21 jasypakõi). Ojeꞌe avei upe árape heñóihague San Juan Bautista ha isy omomaiteihague ichupe tata rendýpe. Avei ojeꞌe tata oñemyendyha oñemombare ha oñembohetiaꞌévo kuarahy pytu, saꞌive ojopéva upe jave, ára mbykyvehaguére.

Remove ads

Paraguái

Jepémo San Juan ára ndahaꞌéi Guaranikuéra mbaꞌeteete, jaꞌekuaa oikembaretehague ñane retã rekópe. Ág̃a katu pe mbaꞌe iporãvéva niko ndaikatuiha ñaikũmby San Juan Ára Guaraniꞌỹre. Iporã jaꞌe avei San Juan Ára og̃uahẽhague ñane retãme umi español ndive.

Ára 24 pyharépe oñepyrũma ojejapo umi temiraꞌã.

  • Peteĩ ryguasume (uru) oñeñongatuvaꞌerã peteĩ koty iñipytũvape ha oĩvaꞌerã upépe, okaruꞌỹre, 24 aravo. Upéi, ára 24 asajépe, oñenohẽvaꞌerã okápe ha ojerevaꞌerã hese umi omendaséva, avati raỹi ipópe; ha upépe ryguasume okarúvo peteĩvagui, upéva haꞌehína upe omendátava pe arýpe.
  • Peteĩ ryguasume oñeñongatúvaꞌerã peteĩ koty iñipytũvape ha oĩvaꞌerã upépe, okaruꞌỹre, 24 aravo. Upéi, ára 24 asajépe, ojerahávaꞌerã chupe ambue kotýpe oĩhame ijerére: kuãirũ, pirapire, ryguasu rupiꞌa ha okẽndavoka. Koꞌã irundy mbaꞌe ojehaitypóvaꞌerã avati raỹi apytépe. Ryguasume hoꞌuraẽramo avati, kuãirũ oĩhágui, upéva heꞌise ñemenda pe arýpe; hoꞌuraẽrõ avati, pirapire oĩhágui, upéva heꞌise ojerekotaha heta pirapire pe arýpe; hoꞌuraẽro avati, ryguasu rupiꞌa oĩhágui, péva katu naiporãi, heꞌise poꞌaꞌỹ pe arýpe; ha hoꞌúramo avati, okendavoka oĩhagui, upéva heꞌise óga pyahu ojerekotaha.
  • Ára 23, pyharépe, ojekutuvaꞌerã peteĩ kyse pakováre. Upéi ára 24 asaje jave ojehekýivo kyse pakovágui ikatúta oñemoñeꞌẽ hese ménarã térã tembirekorã réra ypy.
  • Ára 24 koꞌẽme, oñesẽvaꞌerã okápe ha ohasaraẽvévape oñeporanduvaꞌerã héra ha péva haꞌéta avei tembirekorã térã menarã réra (térã réra ypy).
  • Ára 23 pyharépe, oñemoĩvaꞌerã aramboha guýpe peteĩ itangecha pyahu ha koꞌẽvo oñenohẽvo itangecha aramboha guýgui ojehecháta ipype tembirekorã térã menarã raꞌãnga.
  • Ára 24 asaje, oñemondykývaꞌerã 24 jey tataindy ýpe ha upépe ikatúta oñemoñeꞌẽ menarã térã tembirekorã réra ypy.
  • Ára 23 pyharépe, oñemoĩvaꞌerã aramboha guýpe mokõi avati raꞌỹi. Peteĩva oguerahávaꞌerã peteĩva mborayhu jára réra ha ambuéva katu ambue mborayhu jára réra. Ára 24 koꞌẽme, ojepovyvy ha oñenohẽvaꞌerã peteĩ avati raꞌỹi aramboha guýgui; ha upe térã oñenohẽva haꞌe mena térã tembirekorã réra.

Oĩháicha umi temiraꞌã, oĩ avei umi ñembosarái San Juan árapente oñehaꞌãva. Péicha, og̃uahẽvo pyhare, opavave ijaty San Juan-hápe ha oike opaichagua ñembosaráipe héra Guarani meméva.

  • Tata ári jehasa
  • Yvyra sỹi oguerekóva huꞌãme, jopóiramo: pirapire, ao pyahu térã peteĩ ryguasu kaꞌẽ
  • Kambuchi jejoka
  • Páila jeheréi
  • Pelota tata
  • Tóro Kandil
  • Ñemenda okára o casamiento koygua
  • Carrera vosa
  • Kure ñembohuguái
  • Judas kái
  • Mbokavícho

Koꞌã ñembosarái oiko aja peteĩ kuñakarai imbaꞌekuaáva omoñeꞌẽ kuña ha kuimbaꞌépe ipo ha oikuaauka chupekuéra mbaꞌépa oikóta hekovekuéragui tenondeve gotyo. Huguápe katu peteĩ atymbopuha ohenduka purahéi ñanembaꞌetéva, umi ikyreꞌỹvéva; ha opapotávo pe vyꞌaguasu, opavave osẽ ojeroky vyꞌa ha tetiaꞌépe. Umi jeroky apytépe oĩ pe hérava “solíto” ha ambuéva.

Tembiꞌu

Oĩháicha temiraꞌã ha ñembosarái, oĩ avei tembiꞌu San Juan árapente ojejapóva.

Pyharepyterã oñembopupu caldo ava (San Juan Bautista ha Misiones-pe katu ojejapo batiburrillo); ha oñembosyry (bebidas) hag̃ua oĩ guaripóla, aloha ha kojói haku porãva. Maheꞌẽ – mbaꞌeheꞌẽ (postres) apytépe katu jajuhukuaa: eíra kesúre, eíra manduvíre, andai kamby, arapaho, kamby arro ha kandial.

Remove ads

Joajuha okapeguándi

Loading related searches...

Wikiwand - on

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Remove ads