Wjazońca (gmejna)
gmejna w Budyskim wokrjesu From Wikipedia, the free encyclopedia
Wjazońca[2] (prjedy tež Jazońca;[3] němsce Neukirch/Lausitz) je wjes, gmejna a statnje připóznate wočerstwjenišćo w Hornjej Łužicy na juhowuchodźe Sakskeje. Słuša ke krajnemu wokrjesej Budyšin a leži zanurjena mjez dwěmaj hórskimaj rjećazomaj Hornjołužiskich hór pod bohaće zalěsnjenym 587 m wysokim Sokolnikom.
| němsce | Neukirch/Lausitz | |
| ||
| Zakładne daty | ||
|---|---|---|
| stat |  Němska | |
| zwjazkowy kraj |  Sakska | |
| wokrjes | Budyski | |
| wysokosć | 325 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 21,30 km² | |
| wobydlerstwo | 4.756 (31. dec 2023)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 223 wob. na km² | |
| póstowe čisło | 01904 | |
| předwólba | (+49) 035951 | |
| awtowa značka | BZ, BIW, HY, KM | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| wjesnjanosta | Jens Zeiler (CDU) | |
| adresa | Hauptstraße 20 01904 Neukirch | |
| webstrona | neukirch-lausitz.de | |
| Połoženje w Sakskej | ||
 | ||
wikidata: Wjazońca (Q93270) | ||
51.114.316666666667
Geografiske połoženje
Sokolnik je Wjazońčanska "domjaca hora". Pod nim so přez Wjazońcu běžaca rěka z jenakim serbskim mjenom Wjazońca, kotrejež němske mjeno je Wesenitz. Wjetše města we wokolinje stej Budyšin (15nbsp;km) a Biskopicy (12nbsp;km).
Susodne gmejny
Přimjezowace gmejny su (po směrje časnika) Dobruša-Huska, Wjelećin a Wołbramecy z wjesnym dźělom Rynar w krajnym wokrjesu Budyšin, Neustadt in Sachsen w krajnym wokrjesu Sakska Šwica-Wuchodne Rudne hory kaž tež Smělna-Póckowy w krajnym wokrjesu Budyšin.
W lěće 1222 je so Wjazońca ze swojim němskim mjenom „Neinkirgen“ prěni raz we wopismje naspomniła. Mjeztym zo so němske mjeno na tehdy nowotwarjenu cyrkej we wjesnym dźělu Delnja Wjazońca poćahuje, pokazuje serbske mjeno na geografiske połoženje nad rěku Wjazońca[4].
W bliskosći sydlišća su so w meji 1813 w zwisku z Bitwu pola Budyšina boje mjez francoskimi a ruskimi jednotkami wotměli.
Dźensniša gmejna nasta hakle w lěće 1923 přez zjednoćenje dotal samostatneju gmejnow Delnja Wjazońca a Hornja Wjazońca (Hornjołužiska strona). W lěće 1928 bu tež zbytk Hornjeje Wjazońcy zagmejnowany.
Ličby wobydlerjow (staw 31. decembra):
- 1960 - 7.134
- 2002 - 5.680
- 2004 - 5.540
- Datowe žórło wot lěta 2002: Statistisches Landesamt Sachsen
Wot lěta 1992 je Bönnigheim w krajnym wokrjesu Ludwigsburg partnerske město Wjazońcy.
Gmejna słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 52 (Budyšin 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).
Najebać woteběracych tendencow w Hornjej Łužicy, ma gmejna Wjazońca wobdźiwajomny hospodarski róst. Bytostny přinošk za to wukonja zhotowjer gratowych mašinow Trumpf, kotryž w regionje wjele dźěłowych městnow wutworja.
Wažne firmy we Wjazońcy:
- TRUMPF Sachsen GmbH
- Käppler und Pausch GmbH
- Tradicionelna cwibakowa fabrika
Hornčernje:
- Heise - Original Bunzlauer Keramik
- Kannegießer Keramik
- Karl Louis Lehmann GmbH
- Hornčernja Heinke Neukirch
K tradicije hornčerstwa we Wjazońcy słuša tež kóždolětny hornčerski swjedźeń.
Wot Wjazońcy hač do Žitawy wjedźe derje z taflemi wuhotowana kolesowa ruta - hornjołužiska kolesowarska šćežka chěžow ze stołom.
Wobchad
Awtodróha A 4, kotraž 13nbsp;km na sewjer Wjazońcy nimo wjedźe, je najspěšnišo po dojězdnej dróze k najězdej Słona Boršć docpějomna. Lětanišćo Drježdźany je 40 awtowych mjeńšin zdalene. Wjazońca leži direktnje na B 98, kotraž so w Biskopicach započina a so we Wopakej z B 96 zjednoća, kotraž wot Budyšina přińdźe a k čěskej hranicy na sewjernej kromje Žitawskich horin wjedźe.
Za železniskich pućowacych stejitej wobě dwórnišći Wjazońca-zapad a Wjazońca-wuchod k dispoziciji, kotrejž při železniskej čarje Biskopicy–Žitawa ležitej, z direktnymi zwiskami do Drježdźan a Libereca. Hač před něšto lětami wobsteješe direktny železniski zwisk Žandow–Zebnica–Neustadt w Sakskej–Wjazońca-zapad–Wjazońca-wuchod–Wjelećin–Budyšin. Mjeztym wšak je wobchad na wotrězkomaj Neustadt w Sakskej–Wjazońca-zapad a Wjelećin–Budyšin zastajeny.
Z regionalnymi busowymi linijemi su Biskopicy, Budyšin, Wopaka a Neustadt w Sakskej docpějomne. Wot Neustadta su busowe linije do Zebnicy a dale do Žandowa, do Drježdźan, do Pěrna a Hohnsteina. Nimo toho leži Neustadt w Sakskej při železniskej čarje Pěrno–Zebnica–Žandawa.
Kubłanje
Wjazońca ma dwě zakładnej šuli, Pestalozziowa šula a Lessingowa šula a jedna srjedźnu šulu.
- Domizniski slědźer Jurij Pilk (němsce Georg Pilk) je dwě knize wo stawiznach Wjazońcy spisał: „Neukirch am Hohwald in den Befreiungskriegen“ und „Neukirch im 18. Jahrhunderte“.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
