Wjelećin
město w Budyskim wokrjesu From Wikipedia, the free encyclopedia
Wjelećin (němsce Wilthen) je městačko w sakskim wokrjesu Budyšin. Leži pod Mnišoncom w hornjołužiskich horach. Wjelećin je po cyłej Němskej sławny za produkowanje palenca. Ma z lěta 1969 měšćanske prawa.
| němsce | Wilthen | |
| ||
| Wopon | ||
|---|---|---|
| ||
| Zakładne daty | ||
| stat |  Němska | |
| zwjazkowy kraj |  Sakska | |
| wokrjes | Budyski | |
| wysokosć | 288 metrow n.m.hł. | |
| přestrjeń | 17,04 km² | |
| wobydlerstwo | 4.756 (31. dec 2023)[1] | |
| hustosć zasydlenja | 279 wob. na km² | |
| póstowe čisła | 02679–02681 | |
| předwólba | (+49) 03592 | |
| awtowa značka | BZ, BIW, HY, KM | |
| Politika a zarjadnistwo | ||
| měšćanosta | Michael Herfort (CDU) | |
| webstrona | wilthen.de | |
| Połoženje Wjelećina w Sakskej | ||
 | ||
wikidata: Wjelećin (Q81756) | ||
51.09944444444414.403888888889
Wjeska Welentin abo Welintin naspomni so prěni raz w lěće 1222 a bě hižo w druhej połojcy 13. lětstotka z knježim sydłom.[2] Wona njesłušeše do Hornjołužiskeho markhrabinstwa, ale bě jako prjedawše wobsydstwo Mišnjanskich biskopow hižo wot 1559 dźěl sakskeho kurwjerchowstwa.
Hač do kónca 19. lětstotka słušeše Wjelećin hišće k serbskemu rěčnemu rumej. Ze spěšnej industrializaciju wot 1850tych lět sem přeměni so tež wobydlerska struktura. Přez přićah němskich dźěłaćerjow, měšane mandźelstwa a z tym zwisowacu asimilaciju zhubi so serbskorěčna wjetšina w běhu mało lětdźesatkow. We 1880tych lětach mějachu we Wjelečanskej cyrkwi hišće kóždu njedźelu serbske a němske kemše.
Po Mukowej statistice z lětow 1884/85 rěčachu tehdy hišće 651 wot cyłkownje 2025 Wjelećanow serbsce.[3] Poslednjej serbskaj fararjej běštaj Měrćin Renč (we Wjelećinje 1882–1911) a jeho syn Jan (1911–1945). Arnošt Černik zwěsći w lěće 1956 we Wjelećanskej gmejnje snadny serbskorěčny podźěl wobydlerstwa wot jenož hišće 1,4 %.[4]
Dlěje hač w samym Wjelećinje dźeržeše so serbska rěč w do samsneje wosady słušacymaj wjeskomaj Wostašecy a Zdźar.
K městu słušeja wjeski Tućicy (Tautewalde), Wostašecy (Irgersdorf) a Zdźar (Sora).
Michał Rostok naliči 1887 slědowace serbske ležownostne mjena: Na nowej wowčerni, Pod nowej wowčernju, Mała a wulka chlěbowa škla (Backschüssel), Ćelaca łuka, Po dubach, Při šuli, Haty, Tolic hora, Dołhe wosrědki, Horne prěčnicy, Delne prěčnicy, Wódniki, Wyše kowarnje, Pola Kaplerja, Kozacy rjap (Ziegenrücken), Hela, Swinjaca łučka, Pod wulkim hěblom, Sucha łuka, Pola njebjeskeho młyna, Zezady dwora, Pětkec lada, Škowronča hora, Chmjelowa zahroda, Wyše Jeńki, Chelerec haty, Zady železnicy, Po Klinksec brězow, Šěrbachi, Horne łuki, Na starej wowčerni, Jehnjaca łučka, Racec łuka, Studnjaca łuka (Bornteich), Na kłobuku.[5]
Město słuša k sakskemu wólbnemu wokrjesej 52 (Budyšin 1) a k zwjazkowemu wólbnemu wokrjesej 156 (Budyšin I).
- Jan Pjech (1707–1741) – farar, spisowaćel a nabožinski prócowar; tu narodźeny
- Jan Rynč (1733–1803) – farar, nabožinski prócowar; tu narodźeny
- Korla Awgust Kubica (1842–1914) – farar, Maćicar; 1876–71 we Wjelećinje
- Měrćin Renč (1853–1911) – farar, stawizniski slědźer a kulturny prócowar; wot 1882 we Wjelećinje
- Jan Renč (1884–1945) – posledni serbski farar we Wjelećinje
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
