Խորհրդային Միության մարշալ
զինվորական բարձրագույն կոչում From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Խորհրդային Միության մարշալ (ռուսերեն՝ Маршал Советского Союза), անհատական զինվորական կոչում, որն հետագայում շնորհվել է նաև բանվորա-գյուղացիական Կարմիր բանակի բարձրաստիճան հրամանատարական կազմին, իսկ 1946 թվականից` ԽՍՀՄ Զինված ուժերի հրամկազմին։
Պատմություն
ԽՍՀՄ մարշալի կոչումը մտցվել է 1935 թվականի սեպտեմբերի 22-ին` ԽՍՀՄ Կենտրոնական գործադիր կոմիտեի և ԽՍՀՄ ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի որոշումով։ Մինչև 1945 թվականի հունիսի 26-ը, երբ Իոսիֆ Ստալինին շնորհվեց Խորհրդային Միության գեներալիսիմուսի կոչումը, այն համարվում էր բարձրագույն զինվորական կոչում։ Ստալինի մահից հետո, այն կրկին մնաց` որպես ամենաբարձր կոչում[1]։ Խորհրդային Միության մարշալի կոչմանը հավասարազոր էր Խորհրդային Միության նավատորմի ծովակալի կոչումը, իսկ որոշ զորատեսակներում` Զորատեսակների գլխավոր մարշալի կոչումը (հրետանու մարշալ, ավիացիայի մարշալ, զրահատանկային զորքերի մարշալ, ինժեներական զորքերի մարշալ և այլն)[2]։
Խորհրդային Միության մարշալի կոչումը առաջին անգամ շնորհվել է 1935 թվականի նոյեմբերի 21-ին։ Առաջին մարշալներն էին Կլիմենտ Վորոշիլովը, Միխայիլ Տուխաչևսկին, Սեմյոն Բուդյոննին, Ալեքսանդր Եգորովը և Վասիլի Բլյուխերը։ Մինչ Հայրենական մեծ պատերազմը, մարշալի կոչում է շնորհվել նաև Սեմյոն Տիմոշենկոյին, Գրիգորի Կուլիկին և Բորիս Շապոշնիկովին։ Պատերազմի ընթացքում մարշալներն հիմնականում զբաղեցնում էին գլխավոր զորահրամանատարների պաշտոնները, իսկ առավել աչքի ընկնող հրամանատարներին, պատերազմի ընթացքում նույնպես շնորհվում էին մարշալի կոչումներ։ Պատերազմի ժամանակ մարշալի կոչում առաջինն ստացավ Գեորգի Ժուկովը։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին, գրեթե բոլոր ռազմաճակատների հրամանատարները մարշալներ էին (բացառությամբ Իվան Պետրովից, Մաքսիմ Պուրկաևից և Իվան Տյուլենևից)։
Ստալինին մարշալի կոչումը շնորհվել է 1943 թվականին՝ ի պաշտոնե։ Նա պաշտպանության ժողկոմն էր և գերագույն գլխավոր հրամանատարը։ 1945 թվականին, համապատասխան վերապատրաստման արդյունքում մարշալի կոչում ստացավ նաև Լավրենտի Բերիան։ Լեոնիդ Բրեժնևին մարշալի կոչումը շնորհվել էր ընդամենը որպես պատվավոր կոչում, քանի որ նրա գործունեությունը երբեք կապ չի ունեցել զորքերի հրամանատարության հետ։ Դմիտրի Ուստինովը նույնպես կապ չուներ զորքերի հրամանատարության հետ և նրան կոչումը շնորհվել էր ի պաշտոնե (Պաշտպանության նախարար), ինչպես դա արվել էր Ստալինի և Նիկոլայ Բուլգանինի դեպքում։ Վերջին անգամ մարշալի կոչումը շնորհվել է ԽՍՀՄ Պաշտպանության նախարար Դմիտրի Յազովին։ Ներկայումս նա Խորհրդային Միության միակ մարշալն է։
1935 թվականից Խորհրդային Միության մարշալի կոչում շնորհվել է 41 մարդու։ Նրանցից 36-ը իրական զինվորականներ էին, իսկ 5-ը` քաղաքական գործիչներ, ովքեր զբաղեցնում էին զինվորական պաշտոններ (Իոսիֆ Ստալին, Լավրենտի Բերիա[3], Նիկոլայ Բուլգանին, Լեոնիդ Բրեժնև, Դմիտրի Ուստինով)։ Խորհրդային Միության չորս մարշալներ զրկվել են այդ կոչումից` Միխայիլ Տուխաչևսկի, Գրիգորի Կուլիկ, Լավրենտի Բերիա և Նիկոլայ Բուլգանին։
Remove ads
Խորհրդային Միության մարշալներ
Հրետանու մարշալներ
Ավիացիայի մարշալներ
Զրահատանկային զորքերի մարշալներ
Կապավորական զորքերի մարշալներ
Ինժեներական զորքերի մարշալներ
ԽՍՀՄ նավատորմի ծովակալներ
Հովհաննես Բաղրամյան, Հովհաննես Իսակով, Համազասպ Բաբաջանյան, Սերգեյ Խուդյակով
Ազգությամբ հայեր` Խորհրդային Միության մարշալ Հովհաննես Բաղրամյանը, Ավիացիայի մարշալ Սերգեյ Խուդյակովը, Զրահատանկային զորքերի գլխավոր մարշալ Համազասպ Բաբաջանյանը, Ինժեներական զորքերի մարշալ Սերգեյ Ագանովը և Խորհրդային Միության նավատորմի ծովակալ Հովհաննես Իսակովը, իրենց զգալի ավանդն են ունեցել Խորհրդային Միության ռազմական գործում։
Remove ads
Ծանոթագրություններ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads