Մարալիկ
Համայնք Հայաստանում From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Մարալիկ, քաղաք Հայաստանի Շիրակի մարզում։ Հանդիսանում է Անի համայնքի կենտրոնը։
Այստեղով անցնում են Գյումրի-Թալին-Երևան մայրուղին և Մարալիկ-Արթիկ-Գյումրի երկաթգիծը։ …
Remove ads
Աշխարհագրություն
Մարալիկը մարզկենտրոն Գյումրի քաղաքից հեռու է 27 կմ դեպի հարավ։ Զբաղեցնում է 4․06 կմ2 մակերես։
Պատմություն
Պարսկական և թուրքական տերությունների տիրապետությունից Արևելյան Հայաստանի վերջնական դուրս գալուց (1826-28 թթ) հետո Մարալիկում (այն ժամանակ՝ Մոլլա-Գյուկչա), ըստ ծխական հաշվառման, բնակություն հաստատեցին Արևմտյան Հայաստանի Մուշ, Տարոն, Խնուս, Վերին Բասեն, Ալաշկերտ, Էրզրում բնակավայրերից տեղափոխված 59 ընտանիք՝ 371 մարդ։
1927 թ. հոկտեմբերի 28-ին ՀԽՍՀ Կենտգործկոմի որոշմամբ Մոլլա-Գյոկչան վերանվանվեց Կապուտան։ 1929 թ. Կապուտանն ընդգրկվել է Լենինականի գավառի կազմում։ 1935 թ. հուլիսի 26-ին ՀԽՍՀ Կենտգործկոմի որոշմամբ Կապուտանը վերանվանվեց Մարալիկ։
1962 թ. Մարալիկն ստանում է քաղաքատիպ ավանի կարգավիճակ։ 1991 թ. սեպտեմբերի 21-ից Մարալիկը անկախ Հայաստանի Անիի շրջանային կենտրոնն էր։ 1996 թ. ընդգրկվել է Շիրակի մարզի կազմում։
Remove ads
Բնակչություն
Նախնիները 1828-1829 թթ.-ին գաղթել են Կարսից, Խնուսից, Ալաշկերտից և Մուշից։
Մարալիկի ազգաբնակչության փոփոխությունը.[2]
Տնտեսություն
Քաղաքի վարչատարածքում կա 1800 հա վարելահող, որից 240 հա ոռոգելի։
Բնակչությունը զբաղվում է անասնապահությամբ, հացահատիկի և կերային կուլտուրաների մշակությամբ, զարգանում է նաև արդյունաբերությունը։
Մարալիկի ամենախոշոր արդյունաբերական ձեռնարկությունը բամբակամանվածքային ֆաբրիկան է (ունեցել է մոտ 2000 աշխատող), որն այժմ մասամբ է գործում։ Ամենահինը Լուսատեխնիկական էլէկտրասարքավորումների գործարանն է (1962 թ.), որն ունեցել է 600 աշխատող, այժմ չի գործում։ Ներկայումս չեն գործում նաև շինանյութերի և շինիրերի կոմբինատը, երեք շինարարական կազմակերպությունները, պանրագործարանը, ավտոտրանսպորտային ձեռնարկությունը, երկաթուղային կայարանը, կինոթատրոնը, կենցաղային սպասարկման կոմբինատը։
Remove ads
Պատմամշակութային կառույցներ
Մարալիկում պահպանվել են 5-րդ դարի հինավուրց եկեղեցու հիմքի վրա կառուցված Սուրբ Աստվածածին (Կարմիր վանք) եկեղեցին՝ վերակառուցված (1898-1903) , 19-րդ դարի Սուրբ Պողոս-Պետրոս եկեղեցու ավերակները, և 19-րդ դարում վերակառուցված Սուրբ Ստեփանոսի վանքը։ Մարալիկի հյուսիս-արևելքում պապհպանվել են նաև Ք.ա. 2-րդ հազարամյակի կիկլոպյան ամրոց, դամբարանադաշտ և բնակատեղի։ «Ղուշի»-ի կոչված մատուռը որը պատկանում է ուշ միջնադարյան շրջանին, գտնվում է Մարալիկից 4.5 կմ հյուսիս-արևելք։
Քաղաքի վարչատարածքում կարելի է գտնել բազմաթիվ վաղ և ուշ միջնադարյան շրջանի խաչքարեր։
Remove ads
Հասարակական կառույցներ
Գործում են կապի և փոստային ծառայություններ, երկու դպրոց, ուսումնարան, մշակույթի տուն, շրջանային գրադարան, հյուրանոց, երկու նախադպրոցական հիմնարկ, հանրային սննդի օբյեկտներ և այլն։
Մարալիկի համայնապատկերը
Պատկերասրահ
Գիշերային Մարալիկ
Դեպի Փոքր հրապարակ տանող փողոց
Մարալիկի նախկին կոլտնտեսական գրասենյակը
Մարալիկի բամբակամանվածքային ֆաբրիկան
Ձորակապ համայնքը
Սողոմոն Թեհլիրյանի հուշարձանը Մարալիկի հրապարակում
Անհայտ զինվորի հուշարձան
Մարալիկի զբոսայգին (բուլվար)
Սուրբ Աստվածածին (Կարմիր վանք) եկեղեցին
Արցախի հերոս Ռոբերտ Աբաջյանին նվիրված հուշաքար
.jpg)
Հայտնի մարդիկ
- Ալեքսան Ավետիսյան (ծ. 1960), ՀԱՕԿ նախագահ (1994-1998), Հայաստանի ձյուդոյի ֆեդերացիայի նախագահ,
- Ալեքսանդր Սայադյան (ծ. 1949), հաղորդավար,
- Ահարոն Ասատրյան (1996-2020)[5], զինվորական, դիպուկահար, Արցախյան 44-օրյա պատերազմի մասնակից,
- Արամ Տեր-Սահակյան (ծ. 1957) ՀՀ Պաշտպանության նախարարության ռազմական ոստիկանության վարչության պետ (2010-2011),
- Արտակ Ավետիսյան (1973-1994), Արցախյան առաջին պատերազմի ազատամարտիկ-հրամանատար, հակատանկիստ,
- Գրիգոր Կյուրեղյան (1912-1970), պատմաբան, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի մասնակից,
- Հենրիկ Մելիքյան (1926-2004), պատմաբան,
- Ռոբերտ Աբաջյան (1996-2016), Պաշտպանության բանակի զինծառայող, Քառօրյա պատերազմի մասնակից, հետմահու Արցախի հերոս, ծագումով մարալիկցի[6][7],
- Սերոբ Սարգսյան[8] ( ծ. 1997), դուդուկահար,միջազգային մրցույթների դափնեկիր, մարալիկցի հայտնի դուդուկահար Վաշինգտոն Ուռումյանի թոռը,
- Սպարտիոն Նազարյան (1927-2014), ՀԽՍՀ վաստակավոր գյուղատնտես (1975), սոցիալիստական աշխատանքի հերոս (1976)
- Ստեփան Գալստյան (ծ. 1963), Հայաստանի զինված ուժերի Գլխավոր շտաբի պետի նախկին տեղակալ, գեներալ-լեյտենանտ։
- Վահրամ Շահինյան (ծ. 1958), Հայաստանի հատուկ քննչական ծառայության պետ, Արդարադատության գեներալ-լեյտենանտ։
- Վարդան Ուռումյան, ռաբիս երգիչ։
- Վարդան Ուռուտյան, տնտեսագետ, Հայաստանի ազգային ագրարային համալսարանի ռեկտոր 2018-2023 թթ․[9], տնտեսագիտության թեկնածու։
- Մեսրոպ Նիկոյան, ձյուդոիստ, 2021 թվականի Սամբոյի Աշխարհի առաջնության ոսկե մեդալակիր
Remove ads
Տես նաև
Ծանոթագրություններ
Արտաքին հղումներ
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads