Ռոյ Լիխտենշտայն

Ռոյ Լիխտենշտեյն (անգլ.՝ Roy Fox Lichtenstein, հոկտեմբերի 27, 1923(1923-10-27)^{[1][2][3][…]}, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[4] - սեպտեմբերի 15, 1997(1997-09-15)^{[1][2][5][…]}, Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ^[4]), ամերիկացի նկարիչ, փոփ արտի ներկայացուցիչ։

Ռոյ Լիխտենշտայն անգլ.՝ Roy Lichtenstein
Կեղծանուն	Lichtenstein, Roy
Ծնվել է	հոկտեմբերի 27, 1923(1923-10-27)[1][2][3][…]
Ծննդավայր	Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]
Վախճանվել է	սեպտեմբերի 15, 1997(1997-09-15)[1][2][5][…] (73 տարեկան)
Մահվան վայր	Նյու Յորք շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ[4]
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Կրթություն	Օհայո նահանգի համալսարան, Նյու Յորքի արվեստի ուսանողական լիգա, Օհայոյի համալսարան և Dwight School?
Մասնագիտություն	նկարիչ, քանդակագործ, համալսարանի դասախոս, բեմանկարիչ, վիմագրող, դիզայներ, ակնագործ, նկարիչ-փորագրող, գծանկարիչ, գծագրող, վիզուալ արտիստ և արվեստագետ
Ոճ	փոփ արտ[3]
Ժանր	նատյուրմորտ[4]
Ուշագրավ աշխատանքներ	Girl with Ball?, Girl with Hair Ribbon?, Takka Takka?, Look Mickey?, Blam?, Engagement Ring?, Ten Dollar Bill?, Electric Cord?, I Can See the Whole Room...and There's Nobody in It!? և Times Square Mural?[6]
Ուսուցիչ	Hoyt L. Sherman? և Reginald Marsh?
Պարգևներ	Հռոմի մրցանակ Կիոտո մրցանակ արվեստի և փիլիսոփայության բնագավառում [7] և
Անդամակցություն	Արվեստի և գրականության ամերիկյան ակադեմիա, Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիա և Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա
Ամուսին	Dorothy Lichtenstein? և Isabel Sarisky?[8]
Զավակներ	Mitchell Lichtenstein? և David Lichtenstein?
Roy Lichtenstein Վիքիպահեստում

Վաղ տարիներ

Բարսելոնյան գլուխ

Ռոյ Լիխտենշտայնը ծնվել է Նյու Յորքում, հրեական միջին կարգի ընտանիքում։ Մինչև 12 տարեկանը սովորել է հանրակրթական դպրոցում, որն ավարտելուց հետո ընդունվել է Մանհեթենի Ֆրանկլինի արական դպրոց։ Դպրոցական ծրագրում ներառված չէր արվեստը. Լիխտենշտայնը արվեստով ու դիզայնով սկսել է հետաքրքրվել որպես հոբիով։

Դպրոցն ավարտելուց հետո Լիխտենշտայնը Նյու Յորքից մեկնել է Օհայո տեղի համալսարանում ուսանելու համար։ Այնտեղ արվեստի դասընթացներ է անցել և կիրառական արվեստի ոլորտում աստիճան ստացել։ Նրա կրթությունն ընդհատվել է երեք տարով, քանի դեռ Երկրորդ աշխարհամարտի տարիներին ծառայել է բանակում։ Դրանից հետո` 1943-1946 թվականներին, Լիխտենշտայնը, ավարտելով համալսարանը, այնտեղ մնում է որպես դասախոս` մոտակա 10 տարիներին դասախոսելով համալսարանում։ 1949 թվականին նա Օհայո նահանգի համալսարանում ստանում է գեղարվեստի մագիստրոսի աստիճան, նույն թվականին էլ ամուսնանում է Իզաբել Ուիլսոնի հետ` 1965 թվականին ամուսնալուծվելով։ 1951 թվականին Նյու Յորքի «Carlebach» պատկերասրահում կազմակերպվում է Լիխտենշտայնի առաջին անհատական ցուցահանդեսը։

Նույն թվականին նա տեղափոխվում է Քլիվլենդ, որտեղ բնակություն է հաստատում հետագա 6 տարիների ընթացքում` ժամանակ առ ժամանակ վերադառնալով Նյու Յորք։ Նա փոխում է աշխատանքի վայրերը` չդադարելով նկարել։ Այս շրջանի նրա նկարների ոճը փոխվում է կուբիզմից էքսպրեսիոնիզմ։

1954 թվականին ծնվում է նրա ավագ որդին` Դևիդը, իսկ 1956 թվականին՝ երկրորդ որդին` Միտչելը։ 1957 թվականին նա վերադառնում է Նյու Յորք` կրկին դասախոսական գործունեություն ծավալելով։

Հաջողության ճանապարհ

1960 թվականին նա սկսել է դասավանդել Ռաթգերի համալսարանում, որտեղ կրում է ամերիկացի նկարիչ Ալան Կապրոուի զգալի ազդեցությունը։ Դա նպաստում է փոփ արտով նրա հետաքրքրվածությանը։ 1961 թվականին Լիխտենշտայնը ստեղծում է փոփ արտ ոճով իր առաջին աշխատանքները` օգտագործելով նկարներ կոմիքսներից ու մուլտֆիլմերից և արտադրական տպագրության տեխնոլոգիա։

Նրան առաջին մեծ հաջողությունն են բերել կոմիքսների թեմայով և ամսագրային գրաֆիկայով աշխատանքները։ Նկարիչն ընտրել է իրեն դուր եկած նկարը, ձեռքով մեծացրել այն, վերանկարել մեծ ֆորմատով` կիրառելով տրաֆարետային տպագրություն^[9]։ Նկարչի աշխատանքների մեծ մասը կատարված է այդ եղանակով։ Ընդ որում, պատկերում ուժեղացվել են հեգնանքի ու սարկազմի տարրերը։

Լիխտենշտայնը մտերիմ է եղել Էնդի Ուորհոլի հետ^[10]։

Պարգևներ

• 1977 - Սկովեհեգենի դպրոցի շքանշան գեղարվեստի ոլորտում, Սկովեհեգենի դպրոց, Մեն կղզի
• 1979 - Արվեստի և նամակների ամերիկյան ակադեմիայի մրցանակ, Նյու Յորք
• 1989 - Հռոմի ամերիկյան ակադեմիայի մրցանակ, Հռոմ, Իտալիա
• 1995 - Արվեստի ազգային շքանշան, Վաշինգտոն
• 1995 - Կիոտո մրցանակ, Կիոտո, Ճապոնիա
• 1993 - Բարսելոնայի ընկերներ, Բարսելոնայի քաղաքապետ Պասկուալ Մարագալի կողմից
• 1991 - Գեղարվեստի գործերի մրցանակ, Բրանդեյսի համալսարան, Մասաչուսեթս

Նկարներ

Հիմնական աշխատանքներ

• «M-Maybe»
• «Ohhh . . . Alright . . .»
• «I Can See the Whole Room! … and There’s Nobody in It!»
• «Torpedo…Los!»
• «Electric Cord»
• «In the Car»

Էլեկտրական լար

«Էլեկտրական լար» (անգլ.՝ Electric Cord) նկարը ստեղծվել է 1961 թվականին փոփ արտ ոճով։ Նկարը ձեռք է բերել նշանավոր հավաքորդ Լեո Կաստելին 750 դոլարով։ 1970 թվականին նկարը վերականգնման է տրվել Դանիել Գոլդռեյերին, որի մահից հետո նկարն անհետացել է^[11]։ Հետաքննությունների դաշնային բյուրոն երկար քննություն է անցկացրել։ Գոլդռեյերը մահացել էր բնական մահով, և բոլոր նկարներն իրենց տեղում են եղել` բացի «Էլեկտրական լարից»^[12]։

2009 թվականին վերականգնող նկարչի այրին հայտարարել է, որ գտել է նկարը դարակներից մեկում` այդ մասին հայտնելով ոստիկանությանը։ Նկարը հանձնել են պատկերասրահի ժառանգորդուհուն` Բարբարա Կաստելիին։ Ներկայումս նկարը գնահատվում է 4 միլիոն դոլար^[13]։

Ռոյ Լիխտենշտայնի նկարներն աճուրդներում

• 1989 թվականին «Torpedo…Los!» նկարը «Քրիստիս» (անգլ.՝ Christie's) աճուրդում վաճառվել է 5.5 միլիոն դոլարով, ինչը ռեկորդային էր։ Այդ ցուցանիշով Լիխտենշտայնը հայտնվել է ամենաթանկ վաճառված նկարներ ունեցող կենդանի նկարիչների եռյակում^[14]։
• 2005 թվականին «In the Car» նկարը վաճառվել է ռեկորդային 10 միլիոն ֆունտ ստերլինգով (16.2 միլիոն դոլար)։
• 1964 թվականին ստեղծված «Ohhh . . . Alright . . .» նկարը 2010 թվականի նոյեմբերի 11-ին «Քրիստիս» աճուրդում վաճառվել է 42.6 միլիոն դոլարով^[15][16]։
• «I Can See the Whole Room! … and There’s Nobody in It!» նկարը, որ ստեղծվել է 1961 թվականին, 2011 թվականի նոյեմբերին վաճառվել է 43 միլիոն դոլարով^[17]։
• «Քնած աղջիկը նկարը» նկարչի գործերից ամենից թանկարժեքն է. այն «Սոթբիս» տան աճուրդում վաճառվել է 44.8 միլիոն դոլարով^[18]։
• 2015 թվականի Նյու Յորքի «Քրիստիս» աճուրդում «Բուժքույր» (անգլ.՝ Nurse) նկարը վաճառվել է նկարչի համար ռեկորդային` 95.4 միլիոն դոլարով։ Այդ գինն անակնկալ է եղել, քանի որ նկարի մեկնարկային արժեքը կազմել է 80 միլիոն դոլար։