Ֆրիդեբերտ Տուգլաս

Ֆրիդեբերտ Միխկելսոն, առավել հայտնի է Ֆրիդեբերտ Տուգլաս անունով (էստ․՝ Friedebert Tuglas, մարտի 2, 1886(1886-03-02)^[1][2][3], Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - ապրիլի 15, 1971(1971-04-15)^{[4][1][2][…]}, Տալլին, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ^[4]), էստոնացի գրող և քննադատ^[5]։ Համարվում է ժամանակակից էստոնական գրականության հիմնադիր-հայրերից մեկը^[6] ·^[7] ·^[8], իմպրեսիոնիստական և սիմվոլիստական ուղղությունների առաջին ներկայացուցիչը էստոնական գրականության մեջ^[9], ինչպես նաև ժամանակակից գրական էստոներենի հիմնադիրներից մեկը։ Հալածվելով Ռուսական կայսրության ցարի կողմից՝ նա դարձել ընդունված հեղինակ ԽՍՀՄ տարիներին։

Ֆրիդեբերտ Տուգլաս էստ․՝ Friedebert Tuglas
Ծննդյան անուն	էստ․՝ Friedebert Mihkelson
Ծնվել է	մարտի 2, 1886(1886-03-02)[1][2][3]
Ծննդավայր	Լիֆլանդիայի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել է	ապրիլի 15, 1971(1971-04-15)[4][1][2][…] (85 տարեկան)
Վախճանի վայր	Տալլին, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[4]
Գերեզման	Անտառային գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	թարգմանիչ, գրական քննադատ, լրագրող, գրականության պատմաբան և գրող
Լեզու	էստոներեն
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն,  Էստոնիա և  ԽՍՀՄ
Կրթություն	Հյուգո Տրեֆների գիմնազիա
Ստեղծագործական շրջան	1906 - 1971
Գրական ուղղություններ	նեոռոմանտիզմ, ռեալիզմ և սիմվոլիզմ
Ուշագրավ աշխատանքներ	Felix Ormusson?, Little Illimar? և Popi ja Huhuu?
Անդամակցություն	Էստոնիայի գիտությունների ազգային ակադեմիա, Երիտասարդ Էստոնիա և Սիուրու
Աշխատավայր	Տարտուի համալսարան
Պարգևներ	Էստոնական ԽՍՀ ժողովրդական գրող և Ֆրիդեբերտ Թուգլասի անվան գրական մրցանակ
Ամուսին	Elo Tuglas?
Friedebert Tuglas Վիքիպահեստում

Կենսագրություն

1904-1905 թթ.-ին սովորել է Ուգո Տրեֆների գիմնազիայում։ Հեղափոխական գործունեության համար դատապարտվել է։ Ազատ արձակվելուց հետո՝ 1906 թ.-ին նրան արտաքսում են։ Այդ տարիներին Տուգլասը ապրել է Ֆինլանդիայում և Ֆրանսիայում։ 1917 թ.-ին վերադարձել է հայրենիք։ Նա եղել է էստոնական երիտասարդ գրողների ակումբի առաջնորդը, ինչպես նաև Էստոնիայի գրողների միության հիմնադիրը, որտեղ էլ որպես նախագահ աշխատել է 1922 թ., 1925-1927 թթ. և 1937-1939 թթ.։ 1946 թ.-ին Տուգլասին շնորհվել է Էստոնիայի ժողովրդական գրողի կոչում։ Նույն տարում դարձել է Էստոնիայի ԽՍՀ-ի գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից-անդամ։ Այնուհետև, հայտնվելով Խորհրդային սև ցուցակում, զրկվել է քաղաքացիական բոլոր իրավունքներից, գիտական կոչումներից, իսկ 1950 թ.-ին՝ հեռացվել Գիտությունների ազգային ակադեմիայից^[10]։ 1950 թվականին վտարվել է նաև գրողների միությունից^[11]։ Ֆրիեդեբերգ Տուգլասը մահացել է Տալլինում 1971 թ.-ին 85 տարեկան հասակում։ Նույն թվականին նրա պատվին Տալլինում բացվել է թանգարան։ Բացի այդ, սահմանվել է նրա անունը կրող գրական մրցանակ^[11]։

Ֆրիդեբերտ Տուգլասը երկու անգամ (1968 և 1969 թթ.) առաջադրվել է գրականության բնագավառում Նոբելյան մրցանակի։

Երկեր

Վեպեր

• Felix Ormusson 1915
• Väike Illimar 1937

Այլ ստեղծագործություններ

• Hingemaa 1906
• Kahekesi 1908
• Liivakell 1-2 1913
• Õhtu taevas 1913
• Saatus 1917
• Teekond Hispaania 1918
• Raskuse vaim 1920
• Hingede rändamine 1925
• Ado Grenzsteini lahkumine 1925
• Juhan Liiv 1927
• Teekond Põhja-Aafrika I-III 1928-30
• Eesti Kirjameeste Selts 1932
• Kriitika I-VIII 1935-36
• Viron kirjallisuuden historia 1939
• Noorusmälestused 1940
• Esimene välisreis 1945
• Mälestused 1960
• Marginaalia 1966
• Muutlik vikerkaar 1968
• Rahutu rada 1973
• Novelle ja miniatuure 1978
• Kogutud teosed (երկերի լիակատար ժողովածու) 1986- (15 հատորով)
• Taevased ratsanikud 1986
• Popi ja Huhuu 1986
• Tuhat aastat 1986
• Kulttuurilugu kirjapeeglis: Johannes Aaviku & Friedebert Tuglase kirjavahetus 1990