Արտհա
From Wikipedia, the free encyclopedia
Արտհա (սանսկրիտ՝ अर्थ), հնդկական փիլիսոփայության մեջ մարդկային կյանքի չորս նպատակներից մեկը[1]։ Արտհա բառի գրական թարգմանությունն է «նշանակություն, իմաստ, նպատակ, էություն»[4][5]։ Հինդուիզմի սուրբ գրություններում արտհան նաև շատ ավելի լայն հասկացություն է։ Որպես հասկացություն՝ այն ունի բազմակի նշանակություն, որոնք բոլորը ենթադրում են «կյանքի միջոցներ», գործողություններ և ռեսուրսներ, որոնք թույլ են տալիս անհատին գտնվել այն վիճակում, որում նա ցանկանում է[2]։
|
Արտհան վերաբերում է ինչպես անհատին, այնպես էլ կառավարությանը։ Անհատի համատեքստում այն ներառում է հարստությունը, կարիերան, ապրելու, ֆինանսական ապահովության և տնտեսական բարեկեցության ստեղծման գործունեությունը։ Արտհայի պատշաճ հետապնդումը Հինդուիզմում հանդիսանում է մարդկային կյանքի կարևոր նպատակ[1][6]։ Կառավարական տեսանկյունից արտհան ներառում է սոցիալական, իրավական, տնտեսական և միջազգային գործունեությունը։ Պատշաճ արտհասհաստրան համարվում է կառավարության կարևոր և անհրաժեշտ նպատակ[6][7]։
Հինդուիստական ավանդույթներում արտհան կապված է մարդկային կյանքի մյուս երեք նպատակների հետ՝ դհարմա (առաքինի, պատշաճ, բարոյական կյանք), կամա (հաճույք, զգայունություն, զգայական բավականություն) և մոկշա (ազատում, ազատագրում, ինքնաիրացում)[8][9][10][11]։ Միասին այս փոխադարձաբար ոչ բացառիկ չորս նպատակներն անվանվում են Պուրուշարտհա[10][12][13][14][15][16]։