Bertrand Russell
Britaniko a pilosopo, lohiko, matematiko, historiador, ken sosial a kritiko From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Ni Bertrand Arthur William Russell, Maika-3 nga Earl Russell, OM, FRS[1] (18 Mayo 1872 – 2 Pebrero 1970) ket maysa a Britaniko a pilosopo, lohiko, matematiko, historiador, ken sosiala kritiko.[2] Kadagiti nadumaduma a puntos iti biagna, naipanunutanna ti bagina a kas maysa a liberal, maysa a sosialista, ken maysa a pasipista, ngem inakuna pay nga isu ket saan a dagitoy iti ania a natukok a kapanunotan.[3] Isu ket naipasngay idiay Monmouthshire, iti maysa a prominente ken aristokratiko a pamilia idiay Britania.[4]
Ni Russell ket nangidaulo ti Britaniko a "yaalsa a sumupiat ti idealismo" idi nasapa a maika-20 a siglo. Isu ket naipanunutan a kas maysa kadagiti nangipatakder iti analitiko a pilosopia a kumaduaanna ti sinarunona a ni Gottlob Frege ken ti gayyemna a ni Ludwig Wittgenstein, ken isu ket nawatiwat a naipanunutan a kas maysa kadagiti primero a lohiko iti maika-20 a siglo.[2] Isu ket kimmadua a nagsurat, kenni A. N. Whitehead, ti Principia Mathematica, iti maysa a panagpadas ti panagibaba ti matematiko iti lohika. Ti pilosopiko a salaysayna a "Iti Panakiyammo" ket naipanunutan a maysa a "paradigma iti pilosopia."[5] Dagiti obrana ket kaaduan a nakaimpluensia iti lohika, matematika, agasmang iti teoria, lingguistika, siensia ti kompiuter (kitaen ti kita a teoria ken kita a sistema), ken pilosopia, a naipangpangruna ti pilosopia iti pagsasao, epistemolohia, ken metapisika.
Ni Russell idi ket maysa a prominente a kontra-gubat nga aktibista; isu ket mangipangabak iti kontra-imperialismo[6][7] ken isu ket naibalud para iti panak-pasipismona idi panawen ti Umuna a Sangalubongan a Gubat.[8] Kalpasan daytoy, isu ket nagkampania ti panag-kontra kenni Adolf Hitler, ken nagdillaw iti Estalinista a totalitarianismo, nagdaruros ti pannakairaman ti Estados Unidos iti Gubat ti Bietnam, ken maysa a managsarita a kumayat iti panagikkat ti armas a nuklear.[9]
Isu ket maysa a nalatak nga agkomkomentario iti relihion, ni Russell a mairaman dagityi dadduma pay a kas ni Karl Marx, Sigmund Freud, ken Friedrich Nietzsche ket nagpasakbayda ti maysa a "baro nga eskuela iti panunot" a tinawtawagan ni Greg Epstein a kas ti "antagonistiko nga ateismo", nga isu daytoy idi "ti panakakita ti relihion ket maysa napalabasen a banag ken nasken a mapardasan iti puntos iti panagapday ti panakaimpluensiana".[10] Idi 1950 ni Russell ket nagunggunaan ti Premio Nobel iti Literatura, "iti panakabigbigan kaniana kadagiti nadumaduma ken naisangsangayan a sinursurat nga isu ket mangipangabak kadagiti kinataoan nga umno ken panagwaya iti panunot."[11]
Remove ads
Dagiti nagibasaran
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads