Ecuador

Ti Ecuador (Espaniol: [ekwaˈðor]) (Quechua: Ikwadur), opisial a ti Republika ti Ecuador (Espaniol: República del Ecuador, a literal a maipatarus a kas ti "Republika iti Ekuador"; Quechua: Ikwadur Ripuwlika), ket ti representatibo a demokratiko a republika iti akin-amianan a laud nga Abagatan nga Amerika, a bineddengan babaen ti Colombia iti amianan, ti Peru iti daya ken abagatan, ken ti Taaw Pasipiko iti laud. Ti Ecuador ket mangiraman pay iti Is-isla Galápagos iti Pasipiko iti agarup a 1,000 a kilometro (620 mi) iti laud ti nangruna a daga.

Republika ti Ecuador República del Ecuador  (Espaniol)
Wagayway Eskudo
Napili a pagsasao:  "Dios, patria y libertad" (Espaniol) "Pro Deo, Patria et Libertate" (Latin) "Dios, pagilian ken wayawaya"
Nailian a kanta: Salve, Oh Patria  (Espaniol) Kablaawan, Oh Pagilian
Kapitolio	Quito 00°9′S 78°21′W
Kadakkelan a siudad	Guayaquil
Opisial a sasao	Espaniol
Mabigbig a rehional a sasao	Kichwa (Quichua), Shuar ken dagiti dadduma "ket opisialda a maus-usar para kadagiti indihenio a tattao"[1]
Grupgrupo ti etniko ()	71.9% Mestiso 7.4% Montubio 7.2% Apro-Ecuadoriano 7% Amerindiano 6.1% Puraw 0.4% dadduma
Nagan dagiti umili	Ecuadoriano
Gobierno	Unitario a presidensial a batay-linteg a republika
• Presidente	Guillermo Lasso
• Bise Presidente	Alfredo Borrero
Lehislatura	Nailian nga Asemblia
Wayawaya
• Nairangarang	Agosto 10, 1809
• manipud iti Espania	Mayo 24, 1822
• manipud iti Gran Colombia	Mayo 13, 1830
• Binigbigan babaen ti Espania	Pebrero 16, 1840[2]
• Agdama a Batay-linteg	Septiembre 28, 2008
Kalawa
• Dagup	283,560 km2 (109,480 sq mi)a (Maika-73)
• Danum (%)	5
Populasion
• Karkulo idi 2015	16,144,000[3] (Maika-65)
• Senso idi 2010	14,483,499[4]
• Densidad	58.95/km2 (152.7/sq mi) (Maika-151)
GDP (PPP)	Karkulo idi 2016
• Dagup	$194.845-bilion[5]
• Tunggal maysa a tao	$11,788[5]
GDP (nominal)	Karkulo idi 2016
• Dagup	$109.759-bilion[5] (Maika-64)
• Tunggal maysa a tao	$6,640[5]
Gini (2014)	45.4[6] kalalainganna
HDI (2015)	0.739[7] nangato · Maika-89
Kuarta	Doliar ti Estados Unidosb (USD)
Sona ti oras	UTC−5 / −6 (ECT / GALT)
Pagmanehuan	kanawan
Kodigo ti panagtawag	+593
Kodigo ti ISO 3166	EC
TLD ti internet	.ec
Mairaman ti Galápagos. Sucre aginggana idi 2000, sinukatan babaen ti US$ ken Sensilio a centavo ti Ecuador.

Ti agdama nga aldaw nga Ecuador ket pagtaengan idi dagiti nadumadumaa na grupo ti Amerindiano a nain-inut a nainkorporado iti Imperio nga Inca idi las-ud ti maika-15 a siglo. Ti teritorio ket kinolonisado babaen ti Espania idi las-ud ti maika-16 a siglo, ken nakagun-od iti wayawaya idi 1820 a kas parte ti Gran Colombia, a nakalaanna met iti bukodna a kinaturay idi 1830. Ti legado dagiti dua nga imperio ket maipaltiing iti kinadumaduma ti populasion ti etniko ti Ecuador, a kaaduan dagiti 15.2 a riwriw a tattao ket dagiti mestiso, ken sarunuen babaen ti adu a minorida a Europeano, Amerindiano, ken dagiti kaputotan ti Aprikano.

Ti Espaniol ket ti opisial a pagsasao babaen ti kaaduan iti populasion, ngem mabigbigan pay dagiti 13 nga Amerindiano a pagsasao, mairaman ti Quichua ken Shuar. Ti kapitolio a siudad ket ti Quito, bayat a ti kadakkelan a siudad ket ti Guayaquil. Iti pannakaipaltiing iti nabaknang a tawid iti kultura ti pagilian, ti historikal a sentro ti Quito ket nairangarang idi 1978 a kas Lugar a Tawid ti Lubong ti UNESCO.^[8][9] Ti Cuenca, ti maikatlo a kadakkelan a siudad, ket nairangarang pay idi 1999 a kas Lugar a Twid iti Lubong a kas maysa a nasayaat a wadan iti naplano, iti estilo nga Espaniol a kolonial a siudad iti Kaamerikaan.^[10]

Ti Ecuador ket addaan iti agrangrang-ay nga ekonomia a nakaro nga agdepdepende kadagiti tagilako, a kas ti lana ken dagiti produkto ti agrikultura. Ti pagilian ket naidasig a kas agpakatengnga ti matgedan a pagilian. Ti Ecuador ket maysa a demokratiko a presidensial a republika. Ti baro a batay-linteg ti 2008 ket ti immuna iti lubong a mangbigbig ti legado a maipatungpal a Karbengan ti Katutubo, wenno karbengan ti ekosistema.^[11] Ti Ecuador ket ammo pay iti nabaknang nga ekolohiana, a mangsangsangaili kadagiti endemiko a mula ken ayup, a kas dagiti adda idiay Is-isla Galápagos. Daytoy ket maysa kadagiti 17 a megadibersio a pagpagilian iti lubong.^[12][13]