Kuracao
From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Kuracao esas insulo che Karibia e konstitucinta naciono di Rejio Nederlando, distanta 65 km norde de la litoro di Venezuela. De 1954 til 2010 ol esis parto di Nederlandan Antili, e de 2010 til nun ol esas lando di Rejio Nederlando. Ol havas sua propra parlamento e chefministro.
Land Curaçao (Nederlandana) País Kòrsou (papiamento)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Remove ads
Historio
.jpg)
L'unesma habitanti dil insulo esis indijeni Arawak e Caquetío. Lia ancestri ekmigris de Sud-Amerika centi de yari ante l'arivo dil Europani. L'unesma Europani qui vidis l'insulo esis membri di Hispana expediciono komandita da Alonso de Ojeda, en 1499. Hispani sklavigis le Arawak e le Caquetío, tamen li havis poka intereso pri koloniigar Kuracao. Lia koloniigo duris til la 16ma yarcento, e dum ca epoko, l'originala habitanti dil insulo transferesis a Hispaniola. Hispani adportis kavali, mutoni, kapri, porki e bovi al insulo, sive de Europa, sive de lia kolonii en la kontinento.
En 1634, Nederlando nedependanteskis de Hispana imperio, pos l'ok-yara milito. Admiralo Johann van Walbeeck invadis l'insulo, e Hispana trupi ibe kapitulacis. Cirkume 30 Hispani e multa aborijeni deportesis vers Venezuela. Cirkume 30 familii Taíno darfis habitar l'insulo. Depos 1662, Kuracao divenis centro por Nederlandana komerco di sklavi. Cirkume ta epoko, Judi Sefarad fuginta depos ke Nederlandani ekpulsesis de Nord-estala regiono di Brazilia, establisis su en Kuracao e kontributis por formacar lua socio e kulturo e developar lokala ekonomio. Multa Nederlandani e Judi pluricheskis per komerco di sklavi, e konstruktis granda edifici en Willemstad, qui nun esas Mondala Patrimonio di la Homaro, segun UNESKO.
En 1795 eventis granda revolto di sklavi, komandita da Tula Rigaud, Louis Mercier, Bastian Karpata, and Pedro Wakao. Til 4 mil sklavi partoprenis la revolto, e plu kam 1000 partoprenis en pafo-kombati. Pos 1 monato, la revolto supresesis.
Pro la proximeso kun Sud-Amerika, existis interagi kulturala e komercala kun lora vicerejio Nova-Granada. Kelka Kuracaoani, exemple Manuel Piar e Luís Brión, partoprenis la militi pri nedependo di Venezuela e Kolumbia, e Simón Bolívar ed altra refujinti rigrupigis en Kuracao. Dum la 19ma yarcento, Britaniani atakis Kuracao multafoye, nome en 1800, 1804, e de 1807 til 1815.
Nederlandani abolisis sklaveso en l'insulo en 1863, e to modifikis multe l'ekonomio dil insulo, kun l'adopto di salariata laborado. Multa habitanti di Kuracao migris ad altra insuli, exemple Kuba, por laborar en plantacerii di sukrokano. Altri lugis tereni del anciena plantacerii ube ante li ante esis sklavi, e pagis la lugo kun granda parto di la produktado. Ta sistemo duris til la komenco dil 20ma yarcento.
Historiale, Nederlandana linguo ne parolesis multe en l'insulo exter kolonial administrado, ma lua uzo dum la fino dil 19ma e komenco dil 20ma yarcenti augmentis. Studiinti di Kuracao, Aruba e Bonaire studiis precipue Hispana linguo til la komenco dil 19ma yarcento, kande Britaniani okupis la 3 insuli. En 1815, pos restauro di Nederlandana dominaco, docado di Hispana linguo durigis. Dum la fino dil 19ma yarcento facesis esforci por docar ambe la Nederlandana e papiamento.
L'ekonomio dil insulo modifikesis multe pos la deskovro di petrolo en Venezuelana baseno di lago Maracaibo. Kompanii Exxon e Shell obtenis koncesiono por explotar petrolo, e refinerii konstruktesis en Aruba e Kuracao. En 1929, 250 Venezuelani komandita da rebelo Rafael Simón Urbina kaptis la fuorto di Kuracao e spoliis armi, municioni e la trezoro dil insulo.
Remove ads
Geografio
.jpg)
La topografio di Kuracao esas kolinoza, e lua maxim alta punto, Christoffelberg, havas 372 metri di altitudo. L'insulo havas multa fonti de varma aquo, uzata en hidroterapio. Fore la sudala rivo existas plata insuleto, nomizita "Klein Curaçao", kun entote 1,7 km², nehabitata.
La klimato di Kuracao esas miarida (Bsh segun la klimatala klasifikuro da Köppen), kun sika sezono iranta de januaro til septembro, e pluvoza sezono de oktobro til decembro. L'insulo havas poka biodiverseso.
Remove ads
Ekonomio
Turismo, internaciona komerco, servadi navala, rafino di petrolo, enmagazinigado di petrolo e karbono, ed internaciona financala servadi esas la maxim importanta ekonomial agadi en Kuracao. Ensemble kun Sint Maarten, l'insulo uzas la guilder di Nederlandan Antili kom monetaro.
Demografio
Segun statistiki de The World Factbook por julio 2021, Kuracao havis 151 885 habitanti.[1] Segun statistiki por la yaro 2011, la maxim multa (75,4%) esas Kuracaoani. Nederlandani esas 6%, Dominikani esas 3,6%, Kolumbiani esas 3%, Bonaireani, Sint-Eustatiani e Sabaani esas 1,5%, Haitiani esas 1,2%, Surinameani esas 1,2%, Venezuelani esas 1,1%, Arubaani esas 1,1%, altri esas 5%, e 0,9% esas nekonocata.[1]
L'oficala lingui dil insulo esas: Papiamento, parolata rispektive da 79,9% ek la habitantaro; Nederlandana, parolata da 8%; e l'Angla parolata da 3,1% ek la habitantaro. La Hispana parolesas da 5,6% ek la habitantaro, 2,9% parolas altra lingui, e ne savesas la linguo parolata da 0,3% de la habitantaro.[1]
Segun la sama statistiki, la maxim praktikata religio en Kuracao esas katolikismo: 72,8% ek la habitantaro. Pentekostalisti esas 6,6%, protestanti esas 3,2%, Adventisti esas 3%, Testi di Jehova esas 2%, Evangeliani esas 1,9%, altra religii esas 3,8%, sen religio esas 6%, e 0,6% ne informis pri religio en 2011.[1]
Remove ads
Referi
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads