2023
yaro From Wikipedia, the free encyclopedia
La yaro 2023 (MMXXIII per Romala algarismi) esos ordinara yaro komencinta ye sundio segun la Gregoriala kalendario. Ol esis la 23ma yaro de la 3ma yarmilo, la 23ma yaro de la 21ma yarcento, e la 4ma yaro de la yari 2020a.
| Historio > yarcento |
| Yarcenti: |
| 20ma21ma22ma
|
| Yardeki: 2000a • 2010a • 2020a • 2030a • 2040a |
| Yari: 2001 • 2002 • 2003 • 2004 • 2005 |
Dum ca yaro, cesis global urjanteso deklarita da Mondal Organizuro pri Saneso pro la pandemio di KOVID-19. Inter la naturala dizastri qui eventis ca yaro esis la 5ma maxim destruktiva ter-tremo dil yarcento, qua produktis preske 60 mil mortinti en Turkia e Siria; ciklono Freddy - la maxim longe duranta de la historio, qua produktis plu kam 1400 morti en Malawi e Mozambik; tempesto Daniel, qua produktis adminime 11 mil morti en Libia ed esis la maxim mortigiva tempesto depos ciklono Nargis de 2008; ed anke la ter-tremo di Maroko (2960 morti), e la quar ter-tremi qui eventis en Herat, Afganistan, e produktis plu kam 1400 morti.
L'invado di Ukraina da Rusia e l'interna milito di Myanmar duris. Ank eventis serio di stato-stroki, armala konflikti e politikala krizi en multa nacioni di Afrika. En oktobro, pos atako da Hamas kontre Israelana teritorio, komencis milito kontre Hamas en Gaza.
En 2023 eventis multa developi teknologiala pri artifical inteligenteso, exemple kande organizuro OpenAI kreis stabila versiono di "babilo-roboto" ChatGPT, e teknologiala grupo Alphabet Inc., suportita da Google, expansis lua agado en diversa faki di nova teknologii.
Ye la 1ma di januaro 2023 on kalkulis ke la Tero havis 7 943 milion habitanti,[1], e kalkulesis ke ol atingus 8 119 milion individui ye la 1ma di januaro 2024. En aprilo India superiris Popul-Republiko Chinia kom la maxim populoza lando de la mondo[2].
Segun Chiniala horoskopo, 2023 esis la Yaro dil Kuniklo.
Klimato ed ambiento*
Ye la 3ma di januaro, Usana ciencala centro National Snow and Ice Data Center publikigis raporto pri vasteso di glacio-kovrajo en Antarktika. Komparanta 45 yari di satelitala fotografuri, la raporto montris ke la kovrajo esis la min granda de la historio.[3] Ye la 25ma di januaro, giganta glaciomonto, kovranta entote 1550 km² (tam vasta kam urbo Sao Paulo) separis su de Antarktika. Tamen, ciencisti del instituto British Antarctic Survey (BAS) afirmis ke ca evento ne esis konsequo de globala varmesko.[4] Ye fino di januaro, pluvegi efektigis inundadi en Auckland, Nova-Zelando, e produktis adminime 4 morti e granda destruktado[5]. Dum la komenco di januaro, Latvia frapesis da la maxim serioza inundadi pro desfrosto depos 1981.[6] Ye la 26ma di januaro, tropikala tempesto Cheneso frapis Madagaskar, afektis 89 mil personi, e produktis 30 morti e 20 plusa homi desaparinta.[7] Ye la 30ma di januaro komencis serio di forestala incendii en la sudo di Chili, qui produktis 24 morti e plu kam 2000 plusa homi vundita. Plu kam 12 milion hektari brulesis.
Ciklono Freddy, qua originis ye la 5ma di februaro proxim minora Insuli Sunda, che Indiana Oceano, frapis sudal Afrika (Madagaskar, Mozambik, Eswatini, Zimbabwe, Malawi, Sudafrika, Zambia, insuli Mascarenhas), ante desaparar ye la 14ma di marto. Ol frapis kelka loki nur kom tropikala tempesto, ma altra loki frapesis per venti qui atingis 270 kilometri po horo. Ol esis la maxim duranta e longe parkuranta tempesto de la historio, e produktis entote 1434 morti e 556 plusa homi desaparinta. La tempesto eventis meze epidemio di kolero en Mozambik e Malawi, e plumaleskis la severeso dil epidemio. Ye la 12ma di februaro, ciklono Gabrielle frapis Nova-Zelando e produktis adminime 11 morti e severa inundadi.[8] Ye la 19ma di februaro eventis violentoza pluvego en la norda litoro dil stato Sao Paulo, en Brazilia. Sur urbo São Sebastião falis plu kam 600 mm di pluvi, qui efektigis dizastroza terglitadi e produktis plu kam 36 morti, cirkume 40 desaparinti, e granda destruktado.[9]
En februaro e marto, landi de sudal Europa konfrontis serioza sikeso, en qua kelka riveri e kanali divenis komplete senaqua. Nivuro en Alpi diminutis per 63%, segun ciencal organizuro CIMA Research Foundation.[10] Pro la poka pluvo-quanto e nivuro, Franca guvernerio decidis proskriptar 9 nova granda projeti pri domo-konstruktado en la sudo di la lando por la proxima 4 yari. La manko di aquo anke minacas navigado en kelk arei.[11] En Peru ed Equador, ciklono Yaku produktis adminime 8 morti e granda destruktado de la 7ma til la 20ma di marto. Ank en marto e komenco di aprilo, forta pluvi en la norda ed en la Nord-estala regioni di Brazilia afektis mili di personi en diversa urbi. Che urbo Rio Branco, Acre, pluvis dum 24 hori inter la 24ma e la 25ma di marto, 75% de la pluvo-quanto expektata por tota monato marto.[12]
Dum autuno en norda misfero, kelka regioni enrejistris rekordi di alta temperaturi, exemple 36°C (96°F) en Windsor Locks, Connecticut, Usa ye la 14ma di aprilo, 38,8°C en Córdoba, Hispania ye la 27ma di aprilo, e 36,1°C en Shanghai, Popul-Republiko Chinia, ye la 29ma di mayo. Ye la 21ma di aprilo en Myanmar, violentoza tornado frapis vilaji Aung Myin Kone e Tadaw, proxim la chef-urbo Naypyidaw, produktanta adminime 8 morti e 128 plusa homi vundita, e destruktanta adminime 232 domi. Ye la 29ma di aprilo, decensanta ventegi frapis sudala Texas e produktis deki di mili di dolari en domaji.[13] De la 19ma di mayo til la 3ma di junio, tifono Mawar, anke konocata kom "supertifono Betty", la maxim violentoza enrejistrita dum monato mayo en la historio, produktis 2 morti en Guam, 1 en Filipini, 1 en Taiwan e 2 en Japonia, e granda destruktado.
Dum somero en norda misfero, temperaturi en multa loki atingis historiala rekordi. Exemple Palermo, Sicilia, enrejistris 47°C[14]. En Tunis, Tunizia, enrejistresis 50°C[14], ed en Amman, Jordania, enrejistresis 39°C. Diversa incendii en multa loki di Usa ed Europa augmentis la destruktado. De la 19ma til la 29ma di julio, tifono Doksuri frapis Filipini, Taiwan, Vietnam e Popul-Republiko Chinia e produktis entote 137 morti e 289 plusa homi vundita e 46 desaparinti. Ol ank efektigis 15,4 miliard dolari en materiala domaji, ed esis la 2ma maxim destruktiva tifono di la historio, e la maxim destruktiva di Popul-Republiko Chinia. Ye la 1ma di agosto, Iran deklaris vakancodio en tota la lando dum du dii, pro la temperaturi extreme alta, klozanta tota skoli, banki e publika kontori[15]. Ye la 3ma di agosto, komencis serio di inundadi pro pluvegi en sudal Austria (Karintia) e Slovenia. En 48 hori, pluvis 275 mm en Loibl, Slovenia[16], e 3 personi mortis[17]. Segun raporto publikigita ye la 8ma di agosto 2023 dal Europana sistemo Copernicus Programmme kreita por studiar klimatala chanji, julio 2023 esis la maxim varma julio segun historiala registragi[18]. La recenta varmesko klimatala afektabas serioze la quanto di glacio en Alpi: segun studii publikigita da Autrian Akademio pri Cienci, en agosto, la glacieri di Estal Alpi desaparigos komplete ante 2050[19].
En Kanada, forestal incendii komencis ye la 1ma di marto 2023, e til la 20ma di agosto li destruktabis plu kam 14 milion hektari (cirkume 5% ek la foreti di la lando) ed efektigis la morto di 5 personi, e la diplaso di 155 856 plusa homi til la 7ma di julio[20]. Lor la "fairala sezono" di 2023 en Nord-Amerika judikesis kom la maxim mala de la historio, e superiris olta di 2020. La fumo emisita afektis la qualeso dil aero en multa urbi, ed en junio ol trairis Atlantiko ed atingis Europa. En Italia, nome en Sicilia, fairi komencis ye la 23ma di julio, e til la 28ma di julio li destruktabis 51 386 hektari[21]. Samatempe, violentoza tempesti frapis la nordo di la lando.
De la 16ma til la 24ma di agosto, uragano Hilary, kategorizita kom "4" segun forteso di venti, frapis Basa Kalifornia e pose la sudo di Kalifornia, en Usa. Ol esis l'unesma uragano en la regiono pos 84 yari[22]. De la 22ma di agosto til la 3ma di septembro, tifono Saola o Goring frapis la sudo di Taiwan, la nordo di Filipini e la sudo di Popul-Republiko Chinia. Ye la 4ma di septembro, tifono Haikui frapis Taiwan, e koaktis l'evakuo di 7 mil personi. Ne eventis morti, tamen l'intensa pluvi efektigis inundadi e granda destruktado.
En septembro, pluvegi en la centro e la sudo di Hispania produktis du morti, du desaparinti ed efektigis granda inundadi e destruktado[23]. Ye la 4ma di septembro, ciklono frapis la centro e la nordo di Braziliana stato Rio Grande do Sul, efektigis pluvego ed inundadi en multa urbi e produktis adminime 21 morti[24][25]. Ye la 6ma di septembro, tempesto Daniel frapis Turkia, Grekia e Bulgaria, efektigis grava inundadi e granda destruktado, e produktis en ca landi rispektive 7, 17 e 4 morti[26]. Che urbo Voros, distanta 330 km norde de Athina, pluvis 375 mm en 14 hori, dekople la quanto di pluvi expektita por la tota monato.[27] Pose, Daniel trairis Mediteraneo e frapis nord-estala Libia de la 10ma til la 12ma di septembro. Ibe ol produktis adminime 4 333 morti e 10 000 plusa homi desaparinta[26][28]. En Popul-Republiko Chinia eventis granda inundadi en Guangdong e Fujian kande ciklono Haikui frapis li ye la 8ma di septembro. Pluvegi en Hong-Kong e Shenzhen atingis historiala rekordi en 140 yari[29]. Ye la 11ma di septembro, urbo Leominster, en Massachusetts deklaris urjanteso-stando pos ke 280-milimetra pluvego efektigis giganta inundado.
Ye komenco di oktobro, anuncesis ke la sikeso en la Norda e Nord-estala regioni di Brazilia ja esis la maxim serioza depos la yaro 1980. La manko di pluvi nocis la distributado di aquo por homala uzo e la produktado di elektro e nutrivi[30]. Multa fishi ed exempleri di Amazoniana riverala delfino (Inia geoffrensis) mortis pro diminutado di volumino di aquo en riveri, ed augmento di la temperaturo[31]. Segun previdado meteorologiala, la sikeso en la regiono - afektanta 8 stati: Amazonas, Pará, Acre, Amapá, Maranhão, Piauí, Bahia e Sergipe durus adminime til januaro 2024[30]. De la 4ma til la 5ma di oktobro en Sikkim, India, pluvegi efektigis brechizo che glaciala lago Suda Lhonak e sequante inundado, qua arivis al aquobarilo Teesta III e produktis lua rupto. Plu kam 74 personi mortis konseque[32]. Ye la 25ma di oktobro, uragano Otis frapis Acapulco, Mexikia, per venti qui atingis 270 km/h, e produktis adminime 39 morti. Ol esis l'unesma uragano di Pacifiko qua atingis kategorio 5 che skalo Saffir-Simpson.[33]
En novembro, reprezentanti de diversa nacioni kunvenis en Uzbekistan por konfero di la Kunveno dil Unionita Nacioni por Kombatar Dezertigo (Angle: United Nations Convention to Combat Desertification, abreviita UNCCD). Reprezentanti de Afrikana nacioni emfazis ke globala konflikti, nome en Ukraina e Gaza deviacis internaciona kapitali qui uzesus por kombatar dezertigo en lia landi. On kalkulis ke plu kam 110 milion individui en Afrika afektesis direte por klimatala problemi e sikeso en 2022, e la domaji superiris 7,7 miliard Euri.[34] Ank en novembro, publikigesis studiuro montranta ke la granda fumonubi de incendii en Australia en 2019-2020 pluforteskis fenomeno La-Ninya en 2020-2022 e, nedirete, afektis la klimato ank en 2023.[35]
Ye la 3ma di decembro, inundadi e terglitadi en Tanzania produktis 47 morti e vundis plusa 85 homi. L'inundado eventis pos periodo di forta sikeso[36]. Ye la 9ma e la 10ma di decembro, diversa tornadi frapis Usana stato Tennessee, e produktis 7 morti, 71 plusa homi vundita e granda materiala destruktado. Ye la 17ma di decembro, violentoza tempesto kun venti de plu kam 150 km po horo frapis Bahía Blanca, en Arjentinia, e produktis adminime 13 morti[37]. Ye la 26ma di decembro, ventegi e sturmi produktis adminime 10 morti en Australiana stati Quinslando e Victoria[38]. Ye la 28ma di decembro, sturmo Gerrit frapis Unionita Rejio per venti qui atingis 128 km/h en rivala regioni, portis pluvegi e nivo a multa regioni, interuptis transporto en chosei e ferovoyi, ed interuptis furniso di elektro.[39] Ye la lasta semano di decembro, pluvegi che Demokratial Republiko Kongo efektigis inundadi e terglitadi, e produktis plu kam 60 morti[40]. Ye la 30ma di decembro, rapida inundadi produktis 21 morti en KwaZulu-Natal, Sudafrika.
Ye la 8ma di novembro, Europana meteorologiala observatorio Copernicus anuncis ke la yaro 2023 esus la maxim varma yaro de la pasinta 125 mil yari[41]. Datumi publikigita da Japoniana Agenterio pri Meteorologio Kishō-chō ye la 2ma di januaro 2024, montris ke 2023 esis la maxim varma yaro segun global enrejistrado, e la mezavalora temperaturi superiris per 1,43 °C la mezavalora lineo di temperaturi enrejistrita de 1850 til 1900.[42]
Eventi
Januaro
- 1ma di januaro - Kroatia adoptas Euro kom monetaro.
- 1ma di januaro - Luiz Inácio Lula da Silva asumas triesmafoye kom prezidanto di Brazilia, pos vinkir la duesma balotado di prezidantal elekto eventinta ye la 31ma di oktobro 2022.
- 7ma di januaro - En Israel, komencas serio di stradala protesti kontre reformo di judiciala povo propozita da Benjamin Netanyahu.
- 8ma di januaro - Suporteri di Jair Bolsonaro, ex-prezidanto di Brazilia, invadas l'edifici di Nacionala Kongreso, di prezidantala palaco e di la Supra Federala Tribunalo, che urbo Brasília, e produktas granda destruktado.[43] Kom respondo, prezidanto Luiz Inácio Lula da Silva dekretas federala interveno en Brasília.[44]
- 18ma di januaro - Nguyễn Xuân Phúc renuncas la prezidanteso di Vietnam pro korupto-skandalo.
- 11ma di januaro - Suocidanta teroristo del Islamana Stato - Provinco Khorasan explozas su e mortigas adminime 20 personi en Kabul, Afganistan.
- 19ma di januaro - Komencas serio di striki en Paris ed en altra loki di Francia kontre modifiko en pensiono-sistemo. La striki duros dum plu kam 2 monati.
- 20ma di januaro - Parlamento di Trinidad e Tobago elektas chefministrino Christine Kangaloo kom prezidanto di la lando, per 48 voti kontre 22.
- 25ma di januaro - Chris Hipkins sucedas Jacinda Ardern kom chefministro di Nova-Zelando, pos elua renunco.[45]
- 27ma til la 28ma di januaro - Eventas la duesma votado por prezidanto en Chekia, e Petr Pavel proklamesas vinkinto.
- 30ma di januaro - Adminime 59 personi mortas e plusa 170 homi vundesas pos ke teroristo detonigas explozivi atachita a sua korpo che moskeo en Peshawar, Pakistan.[46]
Februaro
- 3ma di februaro - Defens-autoritatozi de Usa anuncas ke observo-baloni de Popul-Republiko Chinia detektesis fluganta super Latin Amerika, Kanada ed Usa. On suspektas ke ca baloni uzesas por spionado.[47]
- 6ma di februaro - Du ter-tremi frapas la sudo di Turkia e la nordo di Siria; un ek li en la provinco Gaziantep, kun forteso 7.8 che skalo di Richter, e l'altru kun forteso 7.5 en la provinco Kahramanmaraş. La du efektigas granda destruktado e produktas 50 783 morti, 297 desaparinta e 121 704 plusa homi vundita en Turkia[48], e 8 476 morti e 14 500 plusa homi vundita en Siria[49].
- 9ma di februaro - Polonia klozas la precipua frontierala paseyo kun Bielorusia, pro la kresko di tensi inter la du landi.[50]
- 13ma di februaro - Eventas prezidantal elekto en Bangladesh, kun Shahabuddin Chuppu kom sola kandidato por sucedar Mohammad Abdul Hamid.
- 15ma di februaro - En Los Planes, Panama, acidento kun autobuso transportanta ekmigranti kun destino ad Usa produktas 41 morti.[51]
- 19ma di februaro - Pluvego che norda litoro dil stato Sao Paulo, Brazilia efektigas inundadi e ter-glitadi kun granda destrukto di imobli, precipue en urbi São Sebastião ed Ubatuba. Adminime 57 personi mortas, di qui 56 en São Sebastião.[52][53]
- 23ma di februaro - Ter-tremo kun forteso 6.8 til 7.2 che skalo di Richter frapas Tadjikistan e parto di Popul-Republiko Chinia.
- 26ma di februaro - Adminime 59 personi mortas kande batelo transportanta plu kam 150 personi de Afganistan, Iran, Pakistan e Siria naufrajas proxim Crotone, Italia. On kredas ke la batelo havis ecesiva pezo.[54]
- 28ma di februaro - En Grekia, du treni voyajanta en opozita direcioni - un ek li transportanta vari e l'altru transportanta pasajeri - kolizionas proxim urbo Larissa. L'acidento efektigas incendio e produktas adminime 36 morti e 85 plusa homi vundita.[55]
Marto
- 2ma di marto - Invado di Ukraina da Rusia: che oblast Briansk, Rusia, eventas ataki kontre du frontierala vilaji, en qua du civili mortigesas, e 10-yar evanta puero vundesas serioze. Pose, nacionalisti Rusa de extrema dextra asumas l'autoreso dil ataki.[56]
- 2ma di marto - Ciencala Usana jurnalo Science publikigas artiklo montranta ke incendii en boreala foresti - qui ordinare reprezentas 10% del emiso globala di CO2 - reprezentis 23% de globala emisi di ca polutanto en 2021. To esis la maxim alta chifro depos la yaro 2000. [57]
- 6ma di marto - En Indonezia, terglitado en la regiono Kabupaten Natuna produktas adminime 50 morti e cirkume 4 plusa homi restas desaparinta.[58]
- 10ma di marto - Usana banko Silicon Valley Bank, la 16ma maxim granda de Usa, bankrotas. To krea timo pri bankroto di altra granda banki.[59]
- 13ma di marto - Ciklono Yaku frapas Lima, Peru, efektigas pluvego kun granda inundadi e terglitadi, e produktas adminime 5 morti.[60]
- 17ma di marto - L'Internaciona Kriminala Korto lansas arest-impero kontre Rusa prezidanto Vladimir Putin, pro mortigi dum l'Invado di Ukraina.[61]
- 18ma di marto - Ter-tremo kun epicentro en Balao, municipo distanta 140 kilometri de Guayaquil, frapas Equador kun forteso 6.5 che skalo di Richter. Ol anke frapas min intense Peru, Chili e Mexikia, e produktas adminime 13 morti en Equador.[62]
- 19ma di marto - Suisa koloko-banko UBS Group AG aceptas komprar banko Credit Suisse po 3 miliard Suisa franki, pos konkordo negociita kun Suisa guvernerio e la Nacionala Banko Suisa.
- 26ma di marto - Eventas grandega spontana protesti en diversa urbi Israelana, pos ke chefministro Benjamin Netanyahu demisionas ilua defenso-ministro, qua disursis kontre la judiciala reformo propozata.
- 28ma di marto - Adminime 40 personi mortas dum incendio en diteneyo por migranti nelegala en Ciudad Juarez, Mexikia.[63]
- 29ma di marto - Unesmafoye mohamedano, Hamza Yusuf, divenas chefa ministro di Skotia.
- 30ma di marto - En New-York, jurio akuzas ex-prezidanto Donald Trump pri sekrete pagar ex-pornografial aktorino Stormy Daniels por ne divulgar afero inter le du ante prezidantal elekto di 2016, e samatempe mentiar pri la karaktero di la pago, dicante ke ol esis pago pri servado di advokati.[64]
Aprilo
- 4ma di aprilo - Finlando membreskas NATO.
- 4ma di aprilo - Ex-prezidanto di Usa Donald Trump formale akuzesas pri fraudo, relate pago facita ad ex-pornografial aktorino ante l'elekto di 2016, por ke el ne revelis ke ambe havis afero. La pago mencionesis da lu kom "pago ad advokati". Unesmafoye en la historio di Usa, ula ex-prezidanto formale akuzesis ante judiciala korto.[65]
- 11ma di aprilo - En Myanmar, aer-armeo bombardas vilajo Pazigyi, e produktas 165 morti.[66]
- 15ma di aprilo - Germania klozas lua lasta nuklear elektriferio.
- 15ma di aprilo - En Khartoum e Darfur, komencas armala konflikto inter rivala grupi de la militala guvernerio di Sudan. La konflikti produktis 413 morti e mili di plusa homi vundita til la 21ma di aprilo, segun Mondal Organizuro pri Saneso.[67]
- 19ma di aprilo - Tumulto en amasego di individui qui expektis recevar donacaji en Sanaa, Yemen, produktas adminime 78 morti.[68]
- 20ma di aprilo - En Boca Chica, Texas, fuzeo Starship de kompanio Space X da Elon Musk explozas 4 minuti pos lansado.[69]
- 22ma di aprilo - Adminime 9 personi mortas e 60 plusa homi vundesas pro triopla suocidant atako da bombo-homi che urbo Sévaré, en Mali. L'explozi destruktas 20 domi.[70]
Mayo
- 3ma di mayo - Pafado che skolo "Vladislav Ribnikar" en Beograd, Serbia, produktas 9 morti, di qui 8 pueri.
- 3ma di mayo - Serio di inundadi e terglitadi frapas vilaji este de Demokratial Republiko Kongo e produktas plu kam 400 morti.[71]
- 6ma di mayo - Charles la 3ma di Unionita Rejio kronizesas che abadeyo di Westminster.
- 9ma di mayo - Ciklono Mocha formacas sur Indiana Oceano, frapas Myanmar e Bangladesh, e produktas 400 morti e plu kam 700 plusa homi vundita.[72]
Junio
- 2ma di junio - Che stato Odisha, India, du treni ekreligas pos ke un ek li kolizionas kontre altra treno transportanta vari e partale invadas l'opoza treko. L'acidento esis la maxim mortigiva ferovoyal acidento di India, e produktis 288 morti e cirkume 900 plusa homi vundita.[73]
- 11ma di junio - Honduras inauguras lua ambasadeyo en Beijing.
- 12ma di junio - Che stato Kwara, Nigeria, batelo sinkas e produktas cirkume 100 morti e kelka desaparinti.[74]
- 18ma di junio - Mikra submara navo Titan implozas mortiganta 5 individui qui navigabis por vizitar restaji de navo Titanic, qua sinkis en 1912.
- 20ma di junio - Adminime 46 personi mortas dum konflikto inter membri de kriminala grupi MS-13 e Barrio 18 en karcereyo por mulieri proxim Tegucigalpa, Honduras.[75]
Julio
- 4ma di julio - Iran membreskas la Koopero-Organizuro di Shanghai, divenanta la 9ma membro dil organizuro.
- 9ma di julio - Nova-Zelando signatas pakto pri libera komerco kun Europana Uniono.
- 20ma di julio - Komencas la Mondala Kupo di Futbalo por mulieri en Australia e Nova-Zelando.
- 20ma di julio - Tri personi mortas per pafo, inkluzite la pafero, e 10 plusa homi vundesas en edifico che aferala quartero di Auckland, Nova-Zelando.
- 21ma di julio - Invado di Ukraina da Rusia: Rusa armeo bombardas depozeyi di vari en Odesa, e destruktas 120 tuni di rakoltaji enmagazinigita ibe.
- 21ma di julio - Milito di Darfur: adminime 20 civili mortas e 45 plusa homi vundesas pos atako per fuzei en rezidal arei di Nyala, Sudal Darfur, ed explozi proxim hospitali en El-Obeid, Nord-Kordofan.
- 23ma di julio - Incendii en Grekia: deki di mili di turisti fugas del insulo Rhodes pro incendii ed alta temperaturi.
- 25ma di julio - Parlamento di Ghana aprobas lego abolisanta mortopuniso.
- 26ma di julio - En Nijer, stato-stroko revokas prezidanto Mohamed Bazoum. Generalo Abdourahamane Tchiani asumas la povo.
- 30ma di julio - En Khar, Pakistan, 56 personi mortas e cirkume 200 plusa homi vundesas kande suocidanta atakero explozas bombi atachita a lua korpo. Islama Stato revendikas l'atako.
- 31ma di julio - En Nuh, stato Haryana, India, 5 personi mortas e 20 plusa homi vundesas pos konflikti inter hindui e Mohamedani, pos ke Mohamedani atakis Hindua procesiono[76].
Agosto
- 3ma di agosto - Granda terglitado en Shovi, Gruzia, produktas adminime 17 morti e plusa 18 homi desaparinta.[77]
- 8ma di agosto - En Maui, Havayi, plu kam 5200 hektari brulas, produktanta adminime 106 morti e cirkume 1300 plusa homi desaparinta[78].
- 9ma di agosto - Batelo transportanta enmigranti kulbutas proxim insulo Lampedusa, Italia, e produktas 41 morti[79].
- 9ma di agosto - En Quito, Equador, prezidantala kandidato Fernando Villavicencio asasinesas da pafisti.
- 10ma di agosto - Rusia lansas kosmoprobilo Luna 25, l'unesma misiono sendita por explorar la Luno depos 1976. Ol eniras lunala orbito ye la 16ma di agosto.
- 13ma di agosto - Milito di Amhara: en Finote Selam, Etiopia, 26 personi mortigesas pro aeral atako kontre regiono kontrolita da milicani de etnio Fano.
- 14ma di agosto - En Hpakant, Myanmar, adminime 25 ministi mortas e 14 plusa homi desaparas dum terglitado en mineyo di jado.
- 15ma di agosto - En Paraguay, Santiago Peña sucedas Mario Abdo Benítez kom prezidanto.
- 15ma di agosto - En India, adminime 65 personi mortas e 20 plusa homi restas desaparinta pro inundadi e terglitadi norde de la lando[80].
- 17ma di agosto - Ter-tremo en Kolumbia, kun forteso 6,3 segun skalo di Richter ed epicentro proxim urbeto Medina, Cundinamarca, produktas 2 morti, 50 plusa homi vundita, e domajas multa konstrukturi en diversa urbi, inkluzite Bogota. La ter-tremo havis kelka repeti min intensa ye la sama dio.
- 19ma di agosto - Kanadana guvernerio imperas l'evakuo di 35 000 personi pro forestal incendii en Britaniana Kolumbia.
- 23ma di agosto - Chandrayaan-3 de India divenas l'unesma kosmoprobilo qua terovenas sur la suda polo di la Luno[81].
- 23ma di agosto - Atako Rusa per senpilotist aviacili kontre loki por enmagazinigado di agrokultivala produkturi en Ismail, Ukraina, destruktas 13 mil tuni di cereali[82]
- 30ma di agosto - Pos anunco di la rielekteso di Ali Bongo Ondimba kom prezidanto, militisti de Gabon facas sucesoza stato-stroko e kreas tale nomizita "Transito-Komitato por Restauro dil Institucuri" por guvernar la lando. To signifikas la fino di 56-yara guvernado da familio Bongo en la lando[83].
- 30ma di agosto - Invado di Ukraina da Rusia: Rusa senpilotist aviacili bombardas Kyiv, produktanta 2 morti[84].
- 31ma di agosto - Fairo en edifico di Johannesburg, Sudafrika, ube rezidis enmigranti produktas adminime 73 morti e 40 plusa homi vundita[85].
Septembro
- 1ma di septembro - Tharman Shanmugaratnam elektesas prezidanto di Singapur, per 70% ek la voti.
- 6ma di septembro - Invado di Ukraina da Rusia: Adminime 17 personi mortas e plusa 32 homi vundesas dum atako Rusa kontre Ukrainana urbo Kostiantynivka[86].
- 6ma di septembro - Interna milito di Sudan: adminime 19 civili mortas dum nepreciza artilriala bombardo kontre pozicioni de la Trupi por Rapida Suporto di Sudan, che suburbo Umbada, weste de Omdurman[87].
- 7ma di septembro - Terorist-ataki en nord-estala Mali produktas la morto di 49 civili e 15 soldati. Islamala Stato revendikis l'autoreso dil ataki.[88]
- 8ma di septembro - Ter-tremo kun forteso 6.8 che skalo di Richter ed epicentro proxim Marrakesh frapas Maroko e produktas adminime 1305 morti e plu kam 1800 plusa homi vundita[89].
- 9ma di septembro - Afrikana Uniono divenas permananta membro de G20.
- 15ma di septembro - Usana sindikato laborala Union Auto Workers komencas striko demandanta augmento di salarii, 32-hora laborojornedo e protekto kontre klozado di fabrikerii, qua paralizas automobilala produktado en Ford Motor Company, General Motors e Stellantis.
- 19ma di septembro - Planetaro Eise Eisinga juntesis a la listo di Mondala Patrimonio
- 20ma di septembro - La maxim anciena ligna strukturo konocata deskovresas proxim aquofalo Kalambo, en Zambia.
- 22ma di septembro - Invado di Ukraina da Rusia: projektilo Ukrainana frapas sideyo di Rusa mar-armeo en Sevastopol, Krimea.
- 23ma di septembro - Adminime 20 personi, la maxim multa ek li civili, mortas pos atako per atomobilo-bombo en Beledweyne, Somalia.[90]
- 26ma di septembro - Incendio, posible pro uzo di piroteknaji interne salono, produktas adminime 113 morti e plua kam 150 plusa homi vundita dum mariajo en la provinco Nineveh, Irak[91].
Oktobro
- 4ma di oktobro - Adminime 13 personi mortas e 24 plusa homi vundesas dum incendio che noktala klubo Fonda Milagros en Murcia, Hispania.
- 2ma di oktobro - En Tahoua, Nijer, adminime 29 soldati mortas dum embusko da Mohamedana extremisti, uzanta automobilo-bombi e bombardi. Diversa extremisti mortigesas dum kontreatako[92].
- 4ma di oktobro - FIFA anuncas ke partii de la Mondala Kupo di Futbalo 2030 eventos en t landi: Uruguay, Arjentinia, Paraguay, Maroko, Portugal e Hispania.
- 7ma di oktobro - Tri ter-tremi kun fortesi 6.3, 5.9 e 5.5 che skalo di Richter frapas Afganistan e produktas plu kam 2.000 morti[93].
- 7ma di oktobro - Milito Israel-Ramas: Trupi de Hamas lansas ataki kontre urbeti Be'eri ed Ofakim, sude de Israel, e produktas plu kam 250 morti e plusa 1590 vunditi[94]. Hamas anke lansas fuzei kontre Israelana urbo Ashkelon[95]. Israel respondas per aerala bombardo kontre Gaza-strio, produktanta adminime 232 morti[96].
- 13ma di oktobro - Milito Israel-Ramas: Israel informas Unionita Nacioni ke ol lansis ultimato por ke 1,1 milion Palestinani habitanta la nordo di Gaza translojez su adsude en 24 hori[97].
- 13ma di oktobro - Suicidant atako kontre moskeo en Puli Khumri, provinco Baghlam, Afganistan, mortigas 7 personi e vundas 15 plusa homi[98].
- 15ma di oktobro - Daniel Noboa elektesas prezidanto di Equador.
- 17ma di oktobro - Adminime 471 personi mortas e 314 plusa homi vundesas pos explozo che hospitalo Al-Ahli, en Gaza.
- 20ma di oktobro til la 5ma di novembro - En Santiago, Chili, eventas la 19ma Tot-Amerika Ludi.
- 23ma di oktobro - En Bhairab, Bangladesh, treno transportanta vari kolizionas kontre pasajero-treno, produktanta adminime 17 morti.
Novembro
- 2ma di novembro - Now and Then, la lasta kansono da The Beatles, lansesas.
- 3ma di novembro - Ter-tremo kun forteso 5.6 che skalo di Richter frapas provinco Karnali, en Pakistan, e produktas adminime 132 morti e destruktas multa domi.
- 6ma di novembro - Antoni Martí, chefministro di Andora (n. 1963)
- 9ma di novembro - Usana kirurgi de medikala centro NYU Langone Health anuncas ke li sucesis transplantacar okulo kompleta.
- 9ma di novembro - En Lahore, Pakistan, mili di individui maladeskas pro toxika nubo di polutanti, qua posible originis de brulado di agrokultivala rezidui.[99]
- 10ma di novembro - Islando dekretas urjanteso-stando pos ke diversa ter-tremi eventas proxim volkano Fagradalsfjall, sude de la lando.
- 10ma di novembro - Interna milito di Sudan: Diversa konflikti en Geneina, westala Darfur, Sudan, produktas de 700 til 1300 morti, plu kam 100 plusa homi vundita e cirkume 300 desaparinta.
- 12ma di novembro - Konstruktanta tunelo choseala krulas en Uttarakhand, India, celanta 41 laboristi interne ol, cirkume 200 metri del eniro.[100] Omna laboristi retroduktesos vivanta ye la 28ma di novembro ca yaro.[101]
- 19ma di novembro - Javier Milei, de la partiso La Libertad Avanza elektesas prezidant per 56% ek la voti, lor la duesma balotado di prezidantal elekti di Arjentinia[102].
- 21ma di novembro - Interna milito di Sudan: adminime 40 civili mortas e plu kam 50 plusa homi vundesas pos ke Sudanan avioni bombardas la proximeso di la 20ma Infantriala Diviziono en Darfur.
- 22ma di novembro - Milito Israel-Ramas: Israel e Hamas paktas pri pafo-ceso en kombati qui komencabis ye la 7ma di oktobro, e liberigo di gajo-homi e personi enkarcerigita en amba flanki.
- 22ma di novembro - Nord-Korea anuncas ke ol lansis lua unesma artificala satelito spiona, Malligyong-1.
- 24ma di novembro - Milito Israel-Ramas: Pafo-ceso inter Israel e Hamas efikeskas, e 13 Israelani, 10 Tailandani ed 1 Filipinano liberigesas, kontre 39 Palestinani[103].
- 27ma di novembro - En Rustenburg, Sudafrika, 11 ministi mortas e 75 plusa laboristi vundesas pos ke acensilo falas 200 metri interne platino-mineyo.
Decembro
- 3ma di decembro - En Venezuela, eventas simbolala plebicito pri anexar o ne la regiono weste de fluvio Essequibo, en Guyana,[104] e 98% ek la votanti manifestas su favorebla al anexo. Tamen, 51,01% del Venezuelani apta a votar ne votas.
- 7ma di decembro - Bolivia membreskas Mercosur[105].
- 14ma di decembro - En Beijing, Popul-Republiko Chinia, 515 personi vundesas kande du treni del metroo dil urbo kolizionas, konseque de problemi pro ecesiva nivado.[106]
- 16ma di decembro - Batelo qua departis de Zuwarah, Libia, transportanta 86 nelegala ekmigranti sinkas en Mediteraneo, e 61 ek li dronas su[107].
- 17ma di decembro - Severa tempesto kun venti de plu kam 150 km/h frapas urbo Bahía Blanca, Arjentinia, e produktas adminime 13 morti[108].
- 18ma di decembro - Adminime 134 personi mortas, 980 plusa homi vundesas e 13 restas desaparinta pos ter-tremo kun forteso 6,2 che skalo di Richter en Jishishan, Popul-Republiko Chinia[109].
- 20ma di decembro - En Surinam, ex-prezidanto Dési Bouterse kondamnesas a 20-yar-enkarcerigo pro la mortigo di 15 viri en 1982.
- 21ma di decembro - En Chekia, eventas la maxim mortigiva pafado de la historio di la lando: studento David Kozák eniras la Fakultato pri Arti del Universitato Charles, en Praha, pafas multafoye, e produktas ibe 14 morti e plusa 15 homi vundita. Ante ilu mortigis ilua patro en lua domo, e pos la masakro ilu suocidas.[110]
- 22ma di decembro - En Burundi, 19 civili ed 1 policisto mortigesas dum atako da rebela grupo RED–Tabara.
- 22ma di decembro - Milito Israel-Hamas: La quanto di mortinti en Gaza superiras 20 mil personi, la maxim multa ek li civili.
- 24ma di decembro - En Gaza, adminime 70 personi mortigesas pro aeral atako Israelana kontre refujeyo en al-Maghazi.[111]
- 29ma di decembro - Invado di Ukraina da Rusia: La maxim granda aeral atako Rusa, uzanta 36 senpilotist aviacili, strategiala bombardavioni Tupolev Tu-95 e misili kontre Kharkiv, Dnipro, Odesa ed altra Ukrainan urbi produktas 39 morti e vundas cirkume 160 plusa homi.[112][113]
- 29ma di decembro - Adminime 20 personi mortas pro tergliatadi konseque de pluvegi en Mwenga, Demokratial Republiko Kongo[40]
- 31ma di decembro - Rejino Margrethe la 2ma di Dania anuncas ke el abdikos ye la 14ma di januaro 2024[114].
Naski
Morti
- 3ma di januaro - Abdelsalam al-Majali, chefministro di Jordania (n. 1925)[115]
- 6ma di januaro - Gianluca Vialli, Italiana futbalisto (n. 1964)[116]
- 8ma di januaro - Roberto Dinamite, Braziliana futbalisto (n. 1954)
- 9ma di januaro - Karl Alexander Müller, Suisa fizikisto, Nobel-laureato (n. 1927)[117]
- 10ma di januaro - Jeff Beck, Britaniana gitaristo (n. 1944)[118]
- 10ma di januaro - Rejulo Konstantinos la 2ma di Grekia (n. 1940)[119]
- 12ma di januaro - Lisa Marie Presley, Usana kantistino e kompozistino (n. 1968)
- 16ma di januaro - Gina Lollobrigida, Italian aktorino (n. 1927)[120]
- 18ma di januaro - David Crosby, Usana muzikisto e kantisto (The Byrds, Crosby, Stills, Nash & Young) (n. 1941)[121]
.jpg)
- 23ma di januaro - Álvaro Colom, prezidanto di Guatemala (n. 1951)[122]
- 31ma di januaro - Henrik Nordbrandt, Dana skriptisto (n. 1945)
- 3ma di februaro - Paco Rabanne, Hispana modisto (n. 1934)[123]
- 4ma di februaro - Sherif Ismail, chefministro di Egiptia (n. 1955)[124]
- 5ma di februaro - Pervez Musharraf, prezidanto di Pakistan (n. 1943)[125]
- 6ma di februaro - Lubomír Štrougal, chefministro di Chekoslovakia (n. 1924)[126]
- 8ma di februaro - Burt Bacharach, Usana kompozisto e kantisto (n. 1928)[127]
- 8ma di februaro - Ivan Silayev, chefministro di Soviet-Uniono (n. 1930)[128]
.jpg)
- 10ma di februaro - Carlos Saura, Hispana filmifisto (n. 1932)[129]
- 10ma di februaro - Hugh Hudson, Britaniana filmifisto (n. 1936)[130]
- 10ma di februaro - Sergei Tereshchenko, chefministro di Kazakstan (n. 1951)[131]
- 10ma di februaro - Hans Modrow, chefministro di Est-Germania (n. 1928)[132]
- 15ma di februaro - Paul Berg, Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1926)[133]
- 15ma di februaro - Raquel Welch, Usan aktorino (n. 1940)[134]
- 22ma di februaro - Ahmed Qurei, chefministro dil Autoritato Nacionala Palestinana (n. 1937)
- 27ma di februaro - Gérard Latortue, chefministro di Haiti (n. 1934)[135]
- 1ma di marto - Just Fontaine, Franca futbalisto (n. 1933)
- 2ma di marto - Wayne Shorter, Usana saxofonisto (n. 1933)[136]
- 3ma di marto - Kenzaburo Oe, Japoniana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1935)[137]
- 3ma di marto - Camille Souter, Britanian-Irlandana piktistino (n. 1929)
- 8ma di marto - Marcel Amont, Franca kantisto ed aktoro (n. 1929)[138]
- 18ma di marto - Pōhiva Tuʻiʻonetoa, chefministro di Tonga (n. 1951)[139]
- 25ma di marto - Pascoal Mocumbi, chefa ministro di Mozambik (n. 1941)
.jpg)
- 26ma di marto - María Kodama, Arjentiniana skriptistino (n. 1937)[140]
- 31ma di marto - Rabbie Namaliu, chefministro di Papua-Nova-Guinea (n. 1947)
- 1ma di aprilo - Włodzimierz Schmidt, Polona shakoludisto (n. 1943)
- 5ma di aprilo - Kiumars Pourahmad, Iranana filmifisto (n. 1949)
- 9ma di aprilo - Richard Ng, Chinian aktoro (n. 1939)
- 13ma di aprilo - Mary Quant, Britaniana modistino (n. 1930)
- 22ma di aprilo - Mudar Badran, chefministro di Jordania (n. 1934)[141]
- 22ma di aprilo - Barry Humphries, Australian aktoro, komediisto e skriptisto (n. 1934)[142]
- 25ma di aprilo - Harry Belafonte, Usana muzikisto ed aktoro (n. 1927)[143]
- 27ma di aprilo - Jerry Springer, Usana jurnalisto, aktoro, advokato e politikisto (n. 1944)
- 3ma di mayo - Nikica Valentić, chefministro di Kroatia (n. 1950)
- 8ma di mayo - Rita Lee, Braziliana kantisto, kompozisto e muzikisto (n. 1947)[144]
- 15ma di mayo - Robert Emerson Lucas, Jr., Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1937)
- 22ma di mayo - Wim Udenhout, chefa ministro di Surinam (n. 1937)
- 24ma di mayo - Tina Turner, Usana-Suisiana kantistino (n. 1939)[145]
- 28ma di mayo - Harald zur Hausen, Germana virologiisto, Nobel-laureato (n. 1936)[146]
- 2ma di junio - Kaija Saariaho, Finlandana kompozisto (n. 1952)
- 5ma di junio - Astrud Gilberto, Braziliana kantistino e kompozistino (n. 1940)[147]
- 9ma di junio - Alain Touraine, Franca sociologo (n. 1925)[148]
- 10ma di junio - Theodore Kaczynski, Unabomber, Usana teroristo (n. 1942)
_cropped_(cropped2).jpg)
- 12ma di junio - Silvio Berlusconi, chefministro di Italia (n. 1936)
- 13ma di junio - Cormac McCarthy, Usana skriptisto (n. 1933)
- 15ma di junio - Glenda Jackson , Angla aktorino e politikisto (n. 1936)
- 16ma di junio - Alfred Neussner, Germana Idisto, reprezentanto di ULI por Germania (n. 1927)
- 26ma di junio - John Bannister Goodenough, Usana fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato (n. 1922)[149]
- 6ma di julio - Arnaldo Forlani, chefministro di Italia (n. 1925)
- 12ma di julio - Milan Kundera, Chekoslovakiana-Franciana skriptisto (n. 1929)
- 15ma di julio - Francisco Ibáñez, Hispana kartunisto (n. 1936)
- 16ma di julio - Jane Birkin, Britaniana-Franciana kantistino ed aktorino (n. 1946)
- 21ma di julio - Tony Bennett, Usana kantisto (n. 1926)[150]
.jpg)
- 26ma di julio - Sinéad O'Connor, Irlandana kantistino (n. 1966)[151]
- 26ma di julio - Jean-Jacques Honorat, chefministro e ministro pri exteral aferi di Haiti (n. 1931)[152]
- 30ma di julio - Paul Reubens, Usan aktoro e komediisto (n. 1952)
- 1ma di agosto - Henri Konan Bédié, prezidanto di Ivora Rivo[153] (n. 1934)
- 4ma di agosto - Boniface Alexandre, provizora prezidanto di Haiti (n. 1936)[154]
- 7ma di agosto - Aracy Balabanian, Brazilian aktorino (n. 1940)
- 17ma di agosto - John Thomas Devitt, Australiana natisto, Olimpiala championo (n. 1937)
- 26ma di agosto - Bob Barker, Usana televiziono-prizentisto (n. 1923)[155][156]
- 1ma di septembro - Jimmy Buffett, Usana muzikisto e kompozisto (n. 1946)
- 6ma di septembro - Giuliano Montaldo, Italiana filmifisto (n. 1930)[157]
- 9ma di septembro - Domenico De Masi, Italiana sociologo (n. 1938)[158]
- 13ma di septembro - Mircea Snegur, Moldovana politikisto (n. 1940)[159]
- 15ma di septembro - Fernando Botero, Kolumbiana piktisto (n. 1932)[160]
- 16ma di septembro - Abdul Ati al-Obeidi, chefa ministro di Libia (n. 1939)[161]
- 18ma di septembro - Marinho Peres, Braziliana futbalisto (n. 1947)
- 20ma di septembro - Erwin Olaf, Nederlandana fotografisto (n. 1959)
- 21ma di septembro - Walewska Oliveira, Braziliana volebalistino (n. 1979)[162]
- 22ma di septembro - Giorgio Napolitano, prezidanto di Italia (n. 1925)[163]
- 25ma di septembro - David McCallum, Skota aktoro e muzikisto (n. 1933)
- 7ma di oktobro - Marouf al-Bakhit, chefministro di Jordania (n. 1947)[164]
- 8ma di oktobro - László Sólyom, Hungara politikisto, prezidanto di la lando de 2005 til 2010 (n. 1942)[165]
- 13ma di oktobro - Louise Glück, Usana poeto ed esayisto, Nobel-laureato pri literaturo (n. 1943)[166]
- 14ma di oktobro - Dariush Mehrjui, Iranana filmifisto (n. 1939)[167]
- 16ma di oktobro - Martti Ahtisaari, ex-prezidanto di Finlando e laureato di Nobel-premio pri paco (n. 1937)[168]
- 18ma di oktobro - Wessel te Gussinklo, Nederlandana skriptisto (m. 2023)
- 21ma di oktobro - Bobby Charlton, Angla futbalisto (b. 1937)
- 24ma di oktobro - Hans Albert, Germana filozofo (n. 1921)[169]
- 24ma di oktobro - Richard Roundtree, Usan aktoro (n. 1942)[170]
- 26ma di oktobro - Goa Gil, Usana muzikisto e disk-jokeo (n. 1951)
- 28ma di oktobro - Matthew Perry, Usana-Kanadan aktoro (n. 1969)[171]
- 1ma di novembro - Emil Cimbura, Cheka piktisto (n. 1922)
- 2ma di novembro - Henri Lopes, chefa ministro di Republiko Kongo (n. 1937)[172]
- 3ma di novembro - Elizangela, Braziliana kantistino ed aktorino (n. 1954)[173]
- 7ma di novembro - Frank Borman, Usan astronauto (n. 1928)[174]
- 12ma di novembro - Rahim Huseynov, chefministro di Azerbaijan (n. 1936)
- 16ma di novembro - A.S. Byatt, Britaniana skriptistino (n. 1936)
- 17ma di novembro - Agustín Ibarrola, Hispana piktisto (n. 1930)
- 19ma di novembro - Rosalynn Carter, Usana politikal aktivistino, spozino di Jimmy Carter (n. 1927)[175]
- 22ma di novembro - Emmanuel Le Roy Ladurie, Franca historiisto (n. 1929)
- 28ma di novembro - Charlie Munger, Usan entraprezisto e kolokisto (n. 1924)
- 29ma di novembro - Henry Kissinger, stato-sekretario di Usa, Nobel-laureato pri paco (n. 1923)[176]
- 30ma di novembro - Shane MacGowan, Irlandana kantisto, kompozisto e muzikisto (n. 1951)
- 1ma di decembro - Dieter Schmidtchen, Germana Idisto (n. 1951)
- 2ma di decembro - Faustin Twagiramungu, chefa ministro di Ruanda (n. 1945)
- 3ma di decembro - Léonard Gianadda, Suisa meceno (n. 1935)
- 5ma di decembro - Norman Lear, Usana film-skriptisto e produktisto (n. 1922)
- 6ma di decembro - Rifat al-Alir, Palestinana skriptisto, poeto, profesoro ed aktivisto (n. 1979)
- 8ma di decembro - Ryan O'Neal, Usan aktoro (n. 1941)
.jpg)
- 16ma di decembro - Antonio Negri, Italiana filozofo (n. 1933)[177]
- 16ma di decembro - Nawaf Al-Ahmad Al-Jaber Al-Sabah, emiro di Kuwait (n. 1937)
- 16ma di decembro - Carlos Lyra, Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1933)
- 21ma di decembro - Robert Solow, Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1924)[178]
- 27ma di decembro - Li Sun-kyun, Sud-Korean aktorino (n. 1975)
- 29ma di decembro - Gil de Ferran, Brazilian automobilisto (n. 1967)[179]
- 30ma di decembro - Tom Wilkinson, Britanian aktoro (n. 1948)[180]
- 31ma di decembro - Benjamin Kiplagat, Ugandan atleto (n. 1989)
Nobel-premiiziti
- Fiziko: Pierre Agostini, Ferenc Krausz, Anne L'Huillier[181]
- Kemio: Moungi Bawendi, Louis Brus, Alexei Yekimov[182]
- Fiziologio o Medicino: Katalin Karikó, Drew Weissman[183]
- Literaturo: Jon Fosse[184]
- Paco: Narges Mohammadi[185]
- Ekonomiko: Claudia Goldin[186]
Referi
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.