Frjálslyndi flokkurinn (Kanada)
Kanadískur stjórnmálaflokkur From Wikipedia, the free encyclopedia
Remove ads
Frjálslyndi flokkurinn er kanadískur stjórnmálaflokkur. Flokkurinn hefur verið í áhrifastöðu í kanadískum stjórnmálum mikinn hluta af sögu landsins[1][2] og var við völd í tæp 69 ár á 20. öldinni, lengur en nokkur annar stjórnmálaflokkur í þróuðu ríki. Fyrir þær sakir er flokkurinn stundum kallaður „hinn hefðbundni stjórnarflokkur“ Kanada.[3][4]
Flokkurinn kennir sig við frjálslyndisstefnu[5][6][7] og er yfirleitt talinn standa í miðjunni eða til miðvinstri í litrófi kanadískra stjórnmála; vinstra megin við Íhaldsflokkinn en hægra megin við Nýja lýðræðisflokkinn (sem hefur stundum stutt minnihlutastjórnir Frjálslynda flokksins).[5][2][8] Líkt og kanadíski Íhaldsflokkurinn er Frjálslyndi flokkurinn þó gjarnan talinn rúma margar ólíkar stefnur[4] og flokkurinn sækir fylgi sitt til fjölbreyttra hópa kjósenda.[9] Á áttunda áratugnum lýsti forsætisráðherrann Pierre Elliott Trudeau því yfir að Frjálslyndi flokkurinn aðhylltist „róttæka miðjustefnu“.[10][11]
Meðal stefnumála og lagasetninga Frjálslynda flokksins í gegnum tíðina má nefna stofnun almennrar heilsugæslu, kanadískra lífeyrissjóða, stúdentalána, friðargæslu, alþjóðahyggju, sjálfstæði Kanada með núverandi stjórnarskrá landsins, viðurkenningu á réttindaskrá Kanada, mögulegt lagaferli fyrir aðskilnað fylkja úr kanadíska ríkjasambandinu, lögleiðingu á hjónabandi samkynhneigðra, lögleiðingu á dánaraðstoð og á kannabisneyslu og setningu almennra kolefnisskatta.[6][12]
Árið 2015 vann Frjálslyndi flokkurinn undir forystu Justins Trudeau sinn mesta kosningasigur frá árinu 2000 og hlaut hreinan þingmeirihluta með 184 þingsætum og 39,5 prósentum atkvæða. Í þingkosningum árið 2019 tapaði flokkurinn nokkru fylgi og náði ekki að viðhalda meirihluta sínum en var þó áfram stærsti flokkurinn á kanadíska þinginu.[13] Í næstu kosningum, sem voru haldnar 20. september 2021, mistókst Frjálslynda flokknum að endurheimta meirihluta á þingi en flokkurinn hlaut aftur flest þingsæti.[14]
Remove ads
Leiðtogar Frjálslynda flokksins
- George Brown 1867
- Edward Blake 1869-1870
- Alexander Mackenzie 1873-1880 (forsætisráðherra 1873–1878)
- Edward Blake 1880-1887
- Wilfrid Laurier 1887-1919 (forsætisráðherra 1896–1911)
- William Lyon Mackenzie King 1919-1948 (forsætisráðherra 1921–1926, 1926–1930, 1935–1948)
- Louis St. Laurent 1948-1958 (forsætisráðherra 1948–1957)
- Lester B. Pearson 1958-1968 (forsætisráðherra 1963–1968)
- Pierre Trudeau 1968-1984 (forsætisráðherra 1968–1979, 1980–1984)
- John Turner 1984-1990 (forsætisráðherra 1984)
- Jean Chrétien 1990-2003 (forsætisráðherra 1993–2003)
- Paul Martin 2003-2006 (forsætisráðherra 2003–2006)
- Stéphane Dion 2006–2008
- Michael Ignatieff 2008–2011
- Bob Rae 2011–2013
- Justin Trudeau 2013–2025 (forsætisráðherra 2015–2025)
- Mark Carney 2025– (forsætisráðherra 2025–)
Remove ads
Gengi í þingkosningum
- Nýi lýðræðisflokkurinn varði stjórn Frjálslynda flokksins vantrausti frá mars 2022 til september 2024.
Remove ads
Tilvísanir
Wikiwand - on
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Remove ads