ISIS-K

Íslamska ríkið í Khorasan (arabíska: الدولة الإسلامية – ولاية خراسان; al-Dawlah al-Islāmīyah – Wilāyat Khurāsān) (skammstafað ISIS–K eða IS–KP) er undirdeild salafísku hryðjuverkasamtakanna Íslamska ríkisins (ISIS) sem er virk í Mið- og Suður-Asíu, aðallega í Afganistan og Pakistan. Markmið ISIS-K er að kollvarpa sitjandi stjórnvöldum á hinu sögulega Khorasan-svæði og stofna til kalífadæmis í Mið- og Suður-Asíu sem eigi að vera stýrt samkvæmt strangtúlkun á íslömskum sjaríalögum.^[1]

Íslamska ríkið – Khorasan الدولة الإسلامية – ولاية خراسان
Merki Íslamska ríkisins í Khorasan
Skammstöfun	ISIS–K eða IS–KP
Stofnun	26. janúar 2015; fyrir 10 árum (2015-01-26)
Staðsetning	Afganistan og  Pakistan
Leiðtogi	Wali: Hafiz Saeed Khan † (2015 – júlí 2016) Abdul Haseeb Logari † (2016 – apríl 2017) Abdul Rahman Ghaleb † (apríl–júlí 2017) Abu Saad Erhabi † (júlí 2017 – ágúst 2018) Abu Omar al-Khorasani  (ágúst 2018 – apríl 2019) Mawlawi Aslam Farooqi  (ágúst 2019 – apríl 2020) Shahab al-Muhajir (apríl 2020 –)
Móðurfélag	Íslamska ríkið
Hugmyndafræði	Jihadismi, íslömsk bókstafstrú, wahhabismi

Söguágrip

ISIS-K var stofnað árið 2015, á þeim tíma er Íslamska ríkið (ISIS) var á hátindi valda sinna í Írak og Sýrlandi. Samtökin voru stofnuð af Afgönum og Pakistönum sem gengu úr röðum Talíbana þar sem þeim fannst Talíbanahreyfingin ekki nægilega róttæk.^[2] Ólíkt Talíbönum, sem einskorðuðu starfsemi sína að mestu við Afganistan, voru ISIS-K þátttakendur í alþjóðlegu tengslaneti ISIS sem stóð fyrir árásum gegn því sem þótti vestrænt eða alþjóðlegt. Samtökin komu sér upp höfuðstöðvum í Nang­ar­h­ar-héraði í austurhluta Afganistans, þar sem þau höfðu aðgang að leiðum til að smygla fólki og eiturlyfjum yfir landamærin til Pakistan.^[3]

Árið 2021 voru liðsmenn ISIS-K um 3.000 talsins og áttu í átökum bæði við Talíbana og við alþjóðleg herlið sem þá voru staðsett í Afganistan. ISIS-K hlaut orð á sig sem einn öfgakenndasti og ofbeldisfyllsti angi Íslamska ríkisins og samtökin frömdu fjölda ofbeldisverka. Meðal annars beindust árásir samtakanna að stúlknaskólum og fæðingardeildum á sjúkrahúsum þar sem liðsmenn þeirra voru sakaðir um að skjóta barnshafandi konur og hjúkrunarfræðinga til bana.^[3]

Undir lok stríðsins í Afganistan árið 2021, þegar Bandaríkjamenn hófu að draga burt herafla sinn og Talíbanar endurheimtu stjórn í landinu, áttu liðsmenn ISIS-K í stöðugum hótunum við Bandaríkjaher.^[4] Þann 26. ágúst 2021 stóð ISIS-K fyrir tveimur sprengjuárásum á alþjóðaflugvöllinn í Kabúl, þar sem mikill mannfjöldi var kominn saman til að reyna að flýja land af ótta við endurkomu Talíbana á valdastól.^[3] Alls létust 183 í árásunum, þar á meðal þrettán bandarískir hermenn.^[1][5]

Leiðtogi ISIS-K frá árinu 2020 hefur verið Afgani að nafni Sanaullah Ghafari. Hann er eftirlýstur af Bandaríkjamönnum, sem lofa tíu milljónum Bandaríkjadala fyrir upplýsingar sem gætu leitt til handtöku eða dauða hans. Undir forystu Ghafari hefur ISIS-K leitað til Tadsíkistan og Úsbekistan eftir nýliðum á síðari árum.^[1]

ISIS-K lýsti yfir ábyrgð á hryðjuverkaárás á tónleikahöllina Crocus City Hall sem framin var í Moskvu þann 22. mars árið 2024.^[6] Fréttaveitur og samfélagsmiðlar ISIS-K birtu stuttu síðar myndbönd af vettvangi árásarinnar.^[7] Um 140 manns létust í árásinni og var hún mannskæðasta hryðjuverkaárás í Rússlandi í um tvo áratugi. Fjórir menn frá Tadsíkistan voru handteknir vegna árásarinnar á næstu dögum.^[8]