Dalrjúpa

Dalrjúpa (fræðiheiti: Lagopus lagopus) er lítill fugl af orraætt, um 35–44 cm að lengd. Dalrjúpan er staðfugl og verpir á heimskautasvæðum og norðlægum slóðum í Evrasíu, Norður-Ameríku neðan við trjálínu. Er hún að mestu eins og fjallarjúpa hvað varðar hegðun og fæðu. Er dalrjúpa um þriðjungi stærri en fjallarjúpa.

.
Ástand stofns
Ekki í útrýmingarhættu (IUCN) [1]
Vísindaleg flokkun
Ríki: Dýraríki (Animalia) Fylking: Seildýr (Chordata) Flokkur: Fuglar (Aves) Ættbálkur: Hænsnfuglar (Galliformes) Ætt: Orraætt (Tetraonidae) Ættkvísl: Rjúpnaættkvísl (Lagopus) Tegund: L. lagopus
Tvínefni
Lagopus lagopus (Linnaeus, 1758)
Útbreiðsla dalrjúpu.[2]
Samheiti
Lagopus albus Lagopus medius Woldřich, 1893 Tetrao lagopus Linnaeus, 1758

Undirtegundir

Nítján undirtegundir hafa verið viðurkenndar, með mismiklum ágreiningi þó. Munar litlu á útliti flestra, þó að L. l. scoticus sé tiltölulega sérstæð og sé jafnvel á stundum talin sjálfstæð tegund.is rather distinct. Aðgreiningin getur verið erfið því að fuglarnir skifta um búning nokkrum sinnum á ári:^[3]

• hibernicus (Latham, 1787) - Írland
• scotica (Latham, 1787) - Bretland
• variegatus Salomonsen, 1936 - Þrándheimur, Noregi
• lagopus (Linnaeus, 1758) - Skandinavía, Finnland og Norður-Evrópuhluti Rússlands
• rossicus Serebrovsky, 1926 - Eystrasaltslöndin og mið Rússland
• birulai Serebrovsky, 1926 - Novaya Sibir
• koreni Thayer & Bangs, 1914 - Síbería
• maior Lorenz, 1904 - Suðaustur Rússland, Norður Kazakhstan og Suðvestur-Síbería
• brevirostris Hesse, 1912 - Altaifjöll og Sayan-fjöll
• kozlowae Portenko, 1931 - Vestur-Mongólía
• sserebrowsky Domaniewski, 1933 - Austur-Síbería
• kamtschatkensis Momiyama, 1928 - Kamsjatka og Kúrileyjar
• okadai Momiyama, 1928 - Sakalineyja
• muriei Gabrielson & Lincoln, 1959 - Aljútaeyjar og Kódíak-eyjar
• alexandrae Grinnell, 1909 - Alaska og Breska Kólumbía
• alascensis Swarth, 1926 - Alaska
• leucopterus Taverner, 1932 - Heimskautaeyjar Norður-Kanada
• albus (Gmelin, 1789) - Norður-Kanada
• ungavus Riley, 1911 - Norður Quebec og Norður Labrador
• alleni Stejneger, 1884 - Nýfundanland

Dalrjúpa myndar einnig oft blendinga með skyldum tegundium; orra (Lyrurus tetrix), jarpa (Tetrastes bonasia) og einstöku sinnum með síberíuþiður (Tetrao urogallus), Falcipennis canadensis (ekkert íslenskt nafn) og fjallarjúpu (Lagopus muta).