Boraks

Boraks (IPA: /bləŋ/) ya iku campuran garam mineral konsèntrasi dhuwur kang dianggo nalika nggawé panganan tradhisional. Kaya ta karak lan gendar.^[2] Boraks uga diarani natrium biborat, natrium piroborat, natrium tetraborat.^[2]

Borax
Jeneng IUPAC Sodium tetraborate decahydrate
Identifikasi
Nomor CAS	[1303-96-4]
Nomer EINECS	215-540-4
SMILES	[Na+].[Na+].[O-]B1OB2OB([O-])OB(O1)O2.O.O.O.O.O.O.O.O.O.O
InChI	1/B4O7.2Na.10H2O/c5-1-7-3-9-2(6)10-4(8-1)11-3;;;;;;;;;;;;/h;;;10*1H2/q-2;2*+1;;;;;;;;;;
Sifat
Rumus molekul	Na2B4O7·10H2O or Na2[B4O5(OH)4]·8H2O
Massa molar	381.37 (decahydrate)
Panampilan	white solid
Densitas	1.73 g/cm³ (solid)
Titik leleh	743 °C (anhydrous) [1]
Titik umob	1575 °C
Senyawa kagandhèng
Anion liyané	Sodium aluminate; sodium gallate
Kation liyané	Potassium tetraborate
Senyawa kagandhèng	Boric acid, sodium perborate
Kejaba ditélakaké suwaliké, data ing ndhuwur kanggo ing suhu lan tekanan standar (25°C, 100 kPa) Sangkalan lan referensi

struktur kimia boraks

Bleng ya iku wangun kang ora murni saka boraks, nanging asem borat murni kang digawé indhustri farmasi luwih iki kang diarani boraks.^[2] Ing indhustri, boraks dadi bahan soldèr, bahan kanggo ngresiki, bahan kanggo ngawètaké kayu, antisèptik kayu, lan kanggo matèni coro.^[2] Ing wanguné kang ora murni, boraks wis digawé wiwit taun 1700 ing Indonésia.^[2] Boraks jinis iki wanguné awujud banyu bleng.^[2] Bleng lumrahé diasilaké saka ladhang uyah utawa kawah endhut (kaya ta ing Bledug Kuwu, Jawa Tengah).^[2]

Legalitas

Pamaréntah wis nglarang boraks minangka bahan panganan wiwit Juli 1979.^[2] Kajaba iku larangan iki uga dimantepaké nganggo SK Mantri Keséhatan RI No 733/Menkes/Per/IX/1988.^[2]

YLKI liwat Warta Konsumen (1991) nglapuraké, kurang luwih 86,49 persèn conto mi teles kang dijupuk saka Yogyakarta, Semarang, lan Surabaya ngandhut asem borat (boraks).^[2] Kajaba iku 76,9 persèn mi teles ngandhut boraks lan formalin.^[2] YLKI uga nglapuraké anané boraks ing jajanan kang didol ing Jakarta Kidul.^[2]

Mbebayani

Boraks ora aman yèn dipangan dadi campuran panganan, nanging boraks wis akèh digunakaké dadi bahan kanggo campuran panganan ing Indonésia.^[3] Mangan panganan kang ngandhut boraks pancèn ora duwé akibat langsung kang èlèk kanggo kaséhatan, nanging boraks bakal numpuk sithik mbaka sithik awit disesep awak kanthi cara kumulatif.^[3] Akibaté yèn kerep mangan boraks kang ana ing panganan bisa ngakibatké gangguan utek, ati. lan ginjel.^[3] Nalika cacahé wis akèh, boraks bisa njalari dhemam, anuria ya iku ora bisa nggawé cuwéran urin, koma, ngarangsang sistem saraf pusat, nggawé depresi, apatis, sianosis, tekanan getih kang mudhun, karusakan ginjel, semaput, nganti myebabaké pepati.^[3]

Boraks lumrahé dianggo nggawé panganan kaya ta:^[3]

• mi
• lonthong, supaya kenyel
• kupat, supaya kenyel
• bakso, supaya awèt lan kenyel
• kécap, supaya awèt

Pranala njaba

• http://www.suaramerdeka.com/harian/0709/03/ragam05.htm
• http://www.disnakkeswan-lampung.go.id/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=246%5B%5D
• Zat pengganti Formalin dan Boraks
• [eng] International Chemical Safety Card 0567
• [eng] International Chemical Safety Card 1229 (fused borax)
• [eng] National Pollutant Inventory - Boron and compounds
• [eng] NIOSH Pocket Guide to Chemical Hazards
• [eng] Sodium Borate in sefsc.noaa.gov