From Wikipedia, the free encyclopedia
ხანგრძლივი კოვიდი — მდგომარეობა, რომელიც ხასიათდება გრძელვადიანი შედეგებით, რომლებიც გამოჩნდება ან გრძელდება COVID-19-ის ტიპური გამოჯანმრთელების პერიოდის შემდეგ. იგი ასევე ცნობილია, როგორც პოსტ-კოვიდ-19 სინდრომი, პოსტ-კოვიდ-19 მდგომარეობა,[1] კოვიდ-19-ის შემდგომი მწვავე შედეგები ან ქრონიკული კოვიდის სინდრომი.[2][3] ხანგრძლივმა კოვიდმა შეიძლება ნეგატიური გავლენა იქონიოს თითქმის ყველა ორგანოს სისტემაზე, მათ შორის გამოიწვიოს სასუნთქი და ნერვული სისტემის, ნეიროკოგნიტური, ფსიქიკური ჯანმრთელობის, მეტაბოლური, გულ-სისხლძარღვთა და კუჭ-ნაწლავის დარღვევები, აგრეთვე სისუსტე, ზოგადი გადაღლილობა, კუნთოვანი ტკივილები და ანემია. ხშირად აღინიშნება სიმპტომების ფართო სპექტრი, მათ შორის დაღლილობა, თავის ტკივილი, ქოშინი, ანოსმია (ყნოსვის დაკარგვა), პაროსმია (დამახინჯებული ყნოსვა), კუნთების სისუსტე, დაბალი ცხელება და კოგნიტური დისფუნქცია.
სიმპტომების ზუსტი ბუნება და იმ ადამიანების რაოდენობა, რომლებიც განიცდიან გრძელვადიან სიმპტომებს, უცნობია და განსხვავდება გამოყენებული განმარტებების, შესწავლილი პოპულაციისა და კვლევისთვის დათმობილი დროის მიხედვით. დიდი ბრიტანეთის ეროვნული სტატისტიკის ოფისის მიერ ჩატარებულმა გამოკითხვამ დაასკვნა, რომ ადამიანების დაახლოებით 14%-ს, რომელთაც დაუდგინდათ SARS-CoV-2, აღენიშნებოდათ ერთი ან მეტი სიმპტომი სამ თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში.[4] ოქსფორდის უნივერსიტეტის კვლევაში, სადაც COVID-19-ით გადარჩენილი 273,618 ადამიანი მონაწილეობდა, ძირითადად შეერთებული შტატებიდან, აჩვენა, რომ დაახლოებით 37%-ს განუვითარდა ერთი ან მეტი სიმპტომი დადებითად ტესტირების შემდეგ სამიდან ექვს თვემდე.
მიუხედავად იმისა, რომ მიმდინარეობს კვლევები ხანგრძლივი COVID-ის სხვადასხვა ასპექტზე,[5][6] 2021 წლის ნოემბრის მონაცემებით, დაავადების ზუსტი განმარტება ჯერ კიდევ გაურკვეველია, ისევე როგორც მისი მექანიზმი. ზოგიერთ ქვეყანაში იურისდიქციები და ჯანდაცვის სისტემები მობილიზდნენ, რათა გაუმკლავდნენ პაციენტების ამ ჯგუფის პრობლემებს სპეციალიზებული კლინიკების შექმნითა და რჩევების მიწოდებით.[7][8][9]
ხანგრძლივი კოვიდი არის პაციენტების მიერ შექმნილი ტერმინი, რომელიც, როგორც ცნობილია, პირველად გამოიყენა ელისა პერეგომ, არქეოლოგმა ლონდონის საუნივერსიტეტო კოლეჯში, 2020 წლის მაისში, როგორც ჰეშთეგი Twitter-ზე.[10]
ხანგრძლივ კოვიდს არ აქვს ერთი, მკაცრი განმარტება. ნორმალურია და მოსალოდნელია, რომ ადამიანებს, რომლებსაც აქვთ ისეთი მძიმე სიმპტომები ან გართულებები, როგორიცაა პოსტინტენსიური თერაპიის სინდრომი ან მეორადი ინფექციები, გამოჯანმრთელებისთვის უფრო მეტი დრო დასჭირდებათ, ვიდრე ადამიანებს, რომლებსაც არ ესაჭიროებათ ჰოსპიტალიზაცია (ე.წ. მსუბუქი COVID-19[11]) და არ აქვთ ასეთი გართულებები. სიმძიმის ცვალებადობამ შეიძლება გაართულოს იმის დადგენა, ინდივიდის მიმდინარე სიმპტომების ნაკრები ნორმალური, უბრალოდ გახანგრძლივებული გამოჯანმრთელების ნიშანია თუ ხანგრძლივი კოვიდი. დადგენილია, რომ ხანგრძლივი კოვიდის შემთხვევაში ინფიცირებულ ადამიანებს ახასითებთ სიმპტომები ორ თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში.
2021 წლის ოქტომბერში ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ (WHO) გამოაქვეყნა კლინიკური შემთხვევების განმარტება[12], რომელიც შემდგომში გამოქვეყნდა ჟურნალში The Lancet Infectious Diseases:
ბრიტანეთის ჯანმრთელობისა და ზრუნვის ბრწყინვალების ეროვნული ინსტიტუტი (NICE) COVID-19-ის სამ კლინიკურ შემთხვევას გამოყოფს:
NICE აღწერს ტერმინს ხანგრძლივი კოვიდი (რომელსაც ის იყენებს კლინიკური შემთხვევების სხვა განმარტებებთან ერთად), როგორც იმ ნიშნებისა და სიმპტომების აღსაწერად, რომლებიც გრძელდება ან ვითარდება მწვავე COVID-19-ის შემდეგ. იგი მოიცავს როგორც მიმდინარე სიმპტომატურ COVID-19-ს (ოთხიდან თორმეტ კვირამდე), ისე პოსტ-COVID-19 სინდრომს (12 კვირა ან მეტი).[13]
NICE განსაზღვრავს პოსტ-COVID-19 სინდრომს, როგორც „ნიშნებსა და სიმპტომებს, რომლებიც ვითარდება COVID-19-ის თანმდევი ინფექციის დროს ან მის შემდეგ, გრძელდება 12 კვირაზე მეტი ხნის განმავლობაში და არ არის ახსნილი ალტერნატიული დიაგნოზით. ის ჩვეულებრივ ვლინდება სიმპტომების კლასტერით, რომელთა ინტენსივობა შეიძლება მერყეობდეს, იცვლებოდეს დროთა განმავლობაში და გავლენას ახდენდეს სხეულის ნებისმიერ სისტემაზე. პოსტ-COVID-19 სინდრომი შეიძლება ჩაითვალოს 12 კვირამდე პერიოდი.“[14]
2021 წლის თებერვალში, აშშ-ის ჯანმრთელობის ეროვნული ინსტიტუტის (NIH) დირექტორმა, ფრენსის კოლინსმა გამოიყენა ტერმინი პოსტ-მწვავე კოვიდის შემდეგი მოვლენები, რომელშიც გააერთიანა ხანგრძლივი სიმპტომები იმ პირებისთვის, რომლებიც სრულად არ გამოჯანმრთელებულან რამდენიმე კვირის განმავლობაში. სიმპტომები მოიცავდა დაღლილობას, ქოშინს, გონების დაბინდვას, ძილის დარღვევას, პერიოდულ ცხელებას, კუჭ-ნაწლავის პრობლემებს, შფოთვასა და დეპრესიას. სიმპტომები შეიძლება გაგრძელდეს თვეების განმავლობაში და შეიძლება მერყეობდეს მსუბუქიდან უძლურებამდე.[15][16]
საერთაშორისო ონლაინ გამოკითხვამ 3762 მონაწილესთან ერთად, რომელთა ავადმყოფობა 28 დღეზე მეტ ხანს გაგრძელდა, დაადგინა, რომ მათ 91%-ს 35 კვირაზე მეტი დრო დასჭირდათ სრულად გამოსაჯანმრთელებლად. საშუალოდ, მონაწილეებს აღენიშნებოდათ 56 სიმპტომი (სტანდარტული გადახრა ± 25.5) ცხრა ორგანოთა სისტემაში. სიმპტომები იცვლებოდა დროთა განმავლობაში და ყველაზე გავრცელებული სიმპტომები ექვსი თვის შემდეგ იყო დაღლილობა, ვარჯიშის შემდგომი სისუსტე და კოგნიტური დისფუნქცია.
სიმპტომების რეციდივი მოხდა მონაწილეთა 86%-ში ფიზიკური ან გონებრივი ძალისხმევის ან სტრესის გამო. გამოვლინდა სიმპტომების სამი ჯგუფი: საწყისი სიმპტომები, რომლებიც პიკს აღწევს პირველ ორ-სამ კვირაში და შემდეგ ქრება; სტაბილური სიმპტომები; და სიმპტომები, რომლებიც საგრძნობლად იზრდება პირველ ორ თვეში და შემდეგ სტაბილიზდება.
ხანგრძლივი კოვიდის მქონე ადამიანების მიერ ნახსენები სიმპტომები მოიცავს: [18] [19] [20] [21] [22]
ინფექციის შემდეგ გახანგრძლივებული სიმპტომების შესახებ ზოგიერთი ცნობა გაჩნდა COVID-19 პანდემიის ადრეულ პერიოდში, [23] მათ შორის იმ ადამიანებში, რომლებსაც ჰქონდათ მსუბუქი (არ საჭიროებდა ჰოსპიტალიზაციას [24]) ან საშუალო სიმძიმის (მოითხოვდა ჟანგბადის დამატებას) ინფექცია და ასევე იმ პაციენტებში, რომლებიც საავადმყოფოში გადაიყვანეს უფრო მძიმე ინფექციით. [25] ჰონგ-კონგში SARS-ის შემდეგ 4-წლიან გამოკითხვაში, გადარჩენილთა 42,5%-მა აღნიშნა სულ მცირე ერთი დიაგნოსტირებადი ფსიქიატრიული აშლილობა, დაწყებული პოსტ-ტრავმული სტრესული აშლილობებით, დეპრესიითა და ქრონიკული დაღლილობით.
2021 წლის იანვრის მონაცემებით, მსგავსი სიმპრომების ზუსტი სიხშირე უცნობი იყო. სიხშირე დროთა ინფიცირებულთა გამოჯანმრთელებასთან ერთად კლებულობს. თავდაპირველი კვლევების მიხედვით, ინფიცირებულთა 20%-დან 33%-მდე ნაწილს აღენიშნებოდა კოვიდ-19-თან დაკავშირებული სიმპტომები, რომლებიც ერთ თვეზე დიდხანს გრძელდებოდა.[26]
2020 წლის პირველ ნახევარში ჩატარებულმა სატელეფონო გამოკითხვამ ამერიკის შეერთებულ შტატებში აჩვენა, რომ SARS-CoV-2-ით დაინფიცირებულთა დაახლოებით 35%-ს აღენიშნებოდა ხანგრძლივი სიმპტომები. 2020 წლის დეკემბრის მონაცემებით, დიდი ბრიტანეთის ეროვნული სტატისტიკის ოფისმა დაადგინა, რომ გამოკვლეულთა დაახლოებით 21%-ს აღენიშნებოდა სიმპტომები ხუთი კვირის შემდეგ, ხოლო 10%-ს 12 კვირაზე მეტი ხნის განმავლობაში.[27][28]
ზოგიერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ბავშვების ნაწილს აქვს SARS-CoV-2 ინფექციის ხანგრძლივი სიმპტომები.[29][30]
მიუხედავად იმისა, რომ ყველას, ვინც ინფიცირდება, შეიძლება განუვითარდეს ხანგრძლივი კოვიდი, ადამიანებს, რომლებიც ისე ავადდებიან, რომ საჭიროებენ ჰოსპიტალიზაციას, გამოჯანმრთელებისთვის უფრო მეტი დრო სჭირდებათ. მძიმე დაავადებით ჰოსპიტალში გადაყვანილთა უმრავლესობა (80%-მდე[31]) განიცდის გრძელვადიან პრობლემებს, მათ შორის დაღლილობასა და ქოშინს[32] [33]. მძიმე საწყისი ინფექციის მქონე პაციენტებს, განსაკუთრებით მათ, ვისაც ესაჭიროებათ მექანიკური ვენტილაცია სუნთქვის გასამარტივებლად, შესაძლოა განუვითარდეთ პოსტინტენსიური თერაპიის სინდრომი გამოჯანმრთელების შემდეგ.
პაციენტების კვლევამ, რომლებიც ჰოსპიტალიზირებულნი იყვნენ უხანში, აჩვენა, რომ უმრავლესობას ექვსი თვის შემდეგ მაინც ჰქონდა ერთი სიმპტომი. პაციენტები, რომლებიც უფრო მძიმედ იყვნენ დაავადებულები, კვლავ აჩვენებდნენ ფილტვების მძიმე უკმარისობას.[34] 1733 პაციენტს შორის, რომლებიც გაწერეს საავადმყოფოდან და მათი კვლევა გააგრძელეს დაახლოებით ექვსი თვის შემდეგ, ყველაზე გავრცელებული სიმპტომები იყო დაღლილობა ან კუნთების სისუსტე (63%), ძილის სირთულეები (26%) და შფოთვა ან დეპრესია (23%).
ზოგიერთ ადამიანს აწუხებს გრძელვადიანი ნევროლოგიური სიმპტომები, მიუხედავად იმისა, რომ არასოდეს ყოფილა ჰოსპიტალიზებული COVID-19-ის გამო; ამ პოპულაციის პირველი კვლევა გამოქვეყნდა 2021 წლის მარტში. ყველაზე ხშირად, არაჰოსპიტალიზებულ პაციენტებს აღენიშნებოდათ „მუდმივი გონების დაბინდვა და დაღლილობა, რაც გავლენას ახდენს მათ შემეცნებასა და ცხოვრების ხარისხზე“. [35]
2021 წლის იანვარში, დიდ ბრიტანეთში ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ გამოჯანმრთელებული პაციენტების 30% ხელახლა გადაიყვანეს საავადმყოფოში 140 დღის განმავლობაში, ხოლო 12% გარდაიცვალა. ბევრ პაციენტს პირველად განუვითარდა დიაბეტი, ასევე გულის, ღვიძლისა და თირკმელების პრობლემები. [36]
2021 წლის მარტში, ინდონეზიის ექიმთა ასოციაციამ, 463 ადამიანის გამოკითხვისას დაადგინა, რომ გამოკითხულთა 63,5%-მა დაადასტურა გრძელვადიანი სიმპტომებიის ქონა SARS-CoV-2 ინფექციის შემდეგ. სიმპტომების ზუსტი ნაკრები არ იყო მითითებული, თუმცა, სტატიის მიხედვით, დაღლილობა და ხველა იყო ყველაზე გავრცელებული სიმპტომები, რასაც მოჰყვებოდა კუნთებისა და თავის ტკივილი. [37]
2021 წლის მაისში, სტენფორდის უნივერსიტეტის მკვლევრების მიერ ჩატარებულმა გლობალურ სისტემატურ მიმოხილვაში დადგინდა, რომ მრავალი სიმპტომი გაგრძელდა COVID-19-ის პაციენტების 70%-ზე მეტში დაავადებისგან გამოჯანმრთელებიდან თვეების შემდეგ. ამ კვლევაში პაციენტების უმეტესობა ადრე ჰოსპიტალიზირებული იყო. ყველაზე გავრცელებული გახანგრძლივებული სიმპტომები მოიცავდა ქოშინს, დაღლილობასა და ძილის დარღვევას. საერთო ჯამში, კვლევამ აჩვენა 84 კლინიკური ნიშანი ან სიმპტომი, მათ შორის გემოვნებისა და ყნოსვის დაკარგვა, კოგნიტური დარღვევები, როგორიცაა მეხსიერების დაკარგვა და კონცენტრაციის გაძნელება, დეპრესია და შფოთვა.
2021 წლის ივნისში, ბერგენში, ნორვეგიაში ჩატარებულმა ხანგრძლივმა კვლევამ აჩვენა, რომ სახლში იზოლირებული ახალგაზრდების (16-30 წლის ასაკობრივი ჯგუფი) შემთხვევების 52%-ს (31/61) გაუგრძელდა სიმპტომები ექვსი თვის განმავლობაში.[38]
2021 წლის აგვისტოში, უხანში, 2020 წლის ადრეული ეპიდემიის შემდეგ გამოჯანმრთელებული 1276 პაციენტის კვლევამ აჩვენა, რომ მიუხედავად იმისა, რომ ბევრი სიმპტომი დროთა განმავლობაში გაქრა და ადრე დაინფიცირებულთა 88% დაუბრუნდა პირვანდელი ცხოვრების რეჟიმს, მათგან 49%-ს ჰქონდა მინიმუმ ერთი სიმპტომი შემდგომი 12 თვის განმავლობაში საავადმყოფოდან გაწერის შემდეგ და შესწავლილი ჯგუფის ჯანმრთელობის ზოგადი მდგომარეობა უფრო დაბალი იყო. ქალებს ჰქონდათ დაღლილობის, კუნთების სისუსტის, შფოთვის, დეპრესიის ან ფილტვების დიფუზიის დაქვეითების უფრო მეტი შანსი მამაკაცებთან შედარებით. კვლევამ ასევე დაადგინა, რომ გადარჩენილები არიან ფსიქიკური დაავადებების უფრო დიდი რისკის ქვეშ, როგორიცაა შფოთვა და დეპრესია.
2021 წლის სექტემბერში ჩატარებულმა კვლევამ, რომელიც გამოქვეყნდა The Lancet-ში, დაადგინა, რომ COVID-19 ვაქცინის ორი დოზის მიღებამ გაანახევრა ხანგრძლივი კოვიდის შანსები.
ამჟამად უცნობია, რატომ აღდგება ადამიანების უმეტესობა სრულად ორ-სამ კვირაში და სხვები განიცდიან სიმპტომებს კვირების ან თვეების განმავლობაში. მიუხედავად იმისა, რომ ზუსტი პროცესები, რომლებიც იწვევენ ხანგრძლივ კოვიდს, უცნობია, შემოთავაზებულია არაერთი მექანიზმი.
2021 წლის მარტის მიმოხილვის სტატიაში ჩამოთვლილია შემდეგი პათოფიზიოლოგიური პროცესები, როგორც ხანგრძლივი კოვიდის ძირითადი მიზეზები:
2020 წლის ოქტომბერში, გაერთიანებული სამეფოს ჯანმრთელობის კვლევის ეროვნული ინსტიტუტის მიმოხილვამ წამოაყენა ჰიპოთეზა, რომ ხანგრძლივი კოვიდის სიმპტომები შეიძლება გამოწვეული იყოს ოთხი სინდრომით:
სხვა სიტუაციები, რომლებმაც შეიძლება გამოიწვიოს ახალი და მიმდინარე სიმპტომები, მოიცავს:
ხანგრძლივი კოვიდი ჰგავს პოსტ-ებოლას სინდრომსა და პოსტინფექციურ სინდრომებს, რომლებიც ჩანს ჩიკუნგუნიაში და ინფექციები, რომლებიც, როგორც ჩანს, იწვევენ მიალგიურ ენცეფალომიელიტსა და ქრონიკული დაღლილობის სინდრომს. ხანგრძლივი კოვიდის პათოფიზიოლოგია შეიძლება იყოს ამ სხვა პირობების მსგავსი. ზოგიერთ ხანგრძლივი კოვიდის პაციენტს კანადაში დაუსვეს მიალგიური ენცეფალომიელიტის/ქრონიკული დაღლილობის სინდრომის დიაგნოზი და მოიხსენიეს იგი „დაუძლურებად, მრავალსისტემურ ნევროლოგიურ დაავადებად, რომელიც, სავარაუდოდ, გამოწვეულია ინფექციური დაავადებით“. ლუსინდა ბეიტმანი, მიალგიური ენცეფალომიელიტის/ქრონიკული დაღლილობის სინდრომის დიაგნოზის სპეციალისტი აშშ-ში სოლტ-ლეიკ-სიტიში, თვლის, რომ ეს ორი სინდრომი იდენტურია. [39]
ლონდონის კინგს კოლეჯის კვლევის მიხედვით, რომელიც თავდაპირველად გამოქვეყნდა 2020 წლის 21 ოქტომბერს, ხანგრძლივი კოვიდის რისკ-ფაქტორებს შეიძლება მოიცავდეს: [40]
ქალებს ნაკლებად აქვთ მძიმე მწვავე კოვიდის განვითარების ალბათობა, მაგრამ უფრო მეტად უვითარდებათ ხანგრძლივი კოვიდი, ვიდრე მამაკაცებს. ზოგიერთი კვლევა ვარაუდობს, რომ ეს ძირითადად გამოწვეულია ჰორმონალური განსხვავებებით, [42] ხოლო სხვა კვლევები მიუთითებს სხვა ფაქტორებზე, მათ შორის ქრომოსომულ გენეტიკაზე, იმუნური სისტემის ქცევაში სქესზე დამოკიდებულ განსხვავებებსა და არაბიოლოგიურ ფაქტორებზე.
ქსენონის მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია გამოიყენება ხანგრძლივი კოვიდის შესასწავლად, რადგან ის პაციენტებსა და ექიმებს აძლევს ინფორმაციას ადრე აუხსნელ დაკვირვებებზე. ქსენონის მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას შეუძლია გაზომოს გაზის გაცვლა და მიაწოდოს ინფორმაცია იმის შესახებ, თუ რამდენი ჰაერი შეიწოვება პაციენტის სისხლძარღვში, რაც გამოკვლეულია გრძელვადიანი კოვიდის პაციენტებში. [43]
ქსენონის მაგნიტურ-რეზონანსულ ტომოგრაფიას შეუძლია ფილტვების ფუნქციის სამი კომპონენტის რაოდენობრივი განსაზღვრა: ვენტილაცია, ბარიერული ქსოვილის შეწოვა და გაზის გაცვლა. ქსენონ-129 ხსნადია ფილტვის ქსოვილში, რაც საშუალებას იძლევა შეფასდეს ფილტვის ისეთი ფუნქციები, როგორიცაა პერფუზია და გაზის გაცვლა (უპირატესია ჰელიუმთან შედარებით). ვენტილაცია ზომავს, თუ როგორ ნაწილდება ჰაერი ფილტვებში და შეუძლია აღმოაჩინოს პოტენციურად დაზიანებული ფილტვის უბნების მდებარეობა, თუ ქსენონი არ აღწევს ამ ადგილებში. ბარიერული ქსოვილის შეწოვა და გაზის გაცვლა ზომავს ჰაერის დიფუზირებას ალვეოლურ-კაპილარულ მემბრანაზე. ამგვარი მეთოდი გვეხმარება იმის დადგენაში, თუ რამდენად კარგად შეიწოვება ჰაერი ფილტვებში, ფილტვის ქსოვილში და მიიღება სისხლით. [44]
ზოგიერთმა ადამიანებმა, ვინც განიცდიდა ხანგრძლივ კოვიდს, შექმნეს ჯგუფები სოციალური მედიის საიტებზე. [45][46] [47] [48] არსებობს აქტიური საერთაშორისო ხანგრძლივი კოვიდის პაციენტთა ადვოკატირების მოძრაობა [49] იგი მოიცავს კვლევას, რომელსაც თავად პაციენტები ხელმძღვანელობენ. ბევრ ამ ჯგუფში, ადამიანების გამოხატავენ იმედგაცრუებას და მიიჩნევენ, რომ მათი პრობლემები უარყეს სამედიცინო პროფესიონალებმა. [47] [48]
დიდი ბრიტანეთის ეროვნული სტატისტიკის ოფისის მიერ ჩატარებულმა კვლევამ, რომელშიც 20 000 ადამიანი მათ შორის ბავშვები და მოზრდილები მონაწილეობდა, აჩვენა, რომ ბავშვებში, რომლებსაც კოვიდი დაუდასტურდათ, სულ მცირე ერთი სიმპტომი მაინც გაგრძელდა ხუთი კვირის შემდეგ ორიდან თერთმეტ წლამდე ასაკის ბავშვების 9,8%-ში და ბავშვების 12-დან 16 წლამდე ასაკის ბავშვების 13%-ში.. [50] იტალიაში ჩატარებულმა კვლევამ, რომელმაც გააანალიზა 18 წლამდე ასაკის 129 ბავშვი, შეისწავლა ჯანმრთელობის მონაცემები, რომლებიც მიღებული იყო კითხვარის საშუალებით 2020 წლის სექტემბრიდან 2021 წლის 1 იანვრამდე. ჯგუფის 53%-ს განუვითარდა COVID-19 სიმპტომები დიაგნოზიდან 120 დღეზე მეტი ხნის შემდეგ. სიმპტომები მოიცავდა უძილობას, დაღლილობას, კუნთების ტკივილს, გულმკერდის დაჭიმვასა და ტკივილს, ცხვირის შეშუპებას, დაღლილობას და კონცენტრაციის გაძნელებას. შვედეთში ჩატარებულ კვლევაში იყო სიმპტომები (დაღლილობა, გულის ფრიალი, ქოშინი, თავის ტკივილი, კუნთების სისუსტე და კონცენტრაციის გაძნელება) დაინფიცირებიდან 6-8 თვის განმავლობაში.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.