ლაზური ენა

ლაზური ენა, ჭანური ენა (ლაზ. ლაზური ნენა, Lazuri nena) — ქართველურ ენათა ოჯახის ზანურ ენათა ჯგუფის ენა. შავი ზღვის სამხრეთ-აღმოსავლეთ სანაპროს გასწვრივ მცხოვრები (ამჟამად თურქეთის რიზეს და ართვინის პროვინციები) ამავე სახელწოდების ქართველური ეთნიკური ჯგუფის (ლაზები) სასაუბრო ენა. სავარაუდოდ ამ ენაზე დაახლ. 130 000 ადამიანი საუბრობს თურქეთში, რეგიონში, რომელსაც სალაპარაკო ენაზე „ლაზისტანს“ უწოდებენ, და დაახლ. 3000 საქართველოში.

ლაზური ლაზური ნენა
გავრცელებულია	საქართველო, თურქეთი
მოლაპარაკეთა რაოდენობა	130,000[1]
ლინგვისტური კლასიფიკაცია	ქართველური ენები ქართ-ზანური ენები ზანური ენები ლაზური ენა
დამწერლობის სისტემა	ქართული დამწერლობა ლათინური დამწერლობა
ენის კოდები	ISO/FDIS 639-3: lzz
რუკა
მოლაპარაკეთა არეალი მოლაპარაკეთა არეალი
ვიკისივრცე
ენის თარგი	{{Lang-lzz}}
ვიკიმედიის ინკუბატორში არის ვიკიპედიის სატესტო განყოფილება — ლაზური

გეოგრაფიული არეალი

კოლხთა უძველესი სამეფო მდებარეობდა იმ რეგიონში სადაც ამჟამად ლაზურად მოსაუბრე მოსახლეობა ცხოვრობს, შესაბამისად მათი ენა კოლხთა შთამომავალი (ან ერთ-ერთი განშტოება) უნდა იყოს.

ამჟამად ლაზურად მოსაუბრეთა უმრავლესობა ჩრდილო-აღმოსავლეთ თურქეთში ცხოვრობს, შავი ზღვის სანაპიროზე: რიზესა და ართვინის პროვინციებში. ლაზების ნაწილი რუსეთ-თურქეთის ომის (1877-1878) შემდეგ გადასახლდა ჩრდილო-დასავლეთ ანატოლიაში (კარამიურსელი, საქარია, ბართინი და სხვ.) და ამჟამად ასევე სტამბოლსა და ანკარაში. ლაზების მცირე ნაწილი ცხოვრობს საქართველოშიც, უმეტესწილად აჭარაში (დაახ. 3000).

ანბანი

ლაზები და ქართველები თურქეთში

ლაზური ენა იყენებს ქართულსა და ლათინურ დამწერლობებს. ამათგან თურქეთში მყოფი ლაზებისთვის უფრო პოპულარული თურქული ლათინურის მიხედვით შექმნილი ე.წ. „ლაზური ანბანია“.

ქართული (მხედრული)	ლათინური (მიღებული)	ლათინური (იშვიათი)	IPA
ორთოგრაფიული ანბანი		ტრანსკრიფციები
ა	a	a	ɑ
ბ	b	b	b
გ	g	g	ɡ
დ	d	d	d
ე	e	e	ɛ
ვ	v	v	v
ზ	z	z	z
თ	t	t	t
ი	i	i	i
კ	kʼ	ḳ	kʼ
ლ	l	l	l
მ	m	m	m
ნ	n	n	n
ჲ	y	y	j
ო	o	o	ɔ
პ	pʼ	ṗ	pʼ
ჟ	j	ž	ʒ
რ	r	r	r
ს	s	s	s
ტ	tʼ	ṭ	tʼ
უ	u	u	u
ფ	p	p	p
ქ	k	k	k
ღ	ğ	ɣ	ɣ
ყ	q	q’	qʼ
შ	ş	š	ʃ
ჩ	ç	č	t͡ʃ
ც	ts, ან з [2]	c	t͡s
ძ	zʼ	ʒ	d͡z
წ	tsʼ, ან зʼ [2]	ċ	t͡sʼ
ჭ	çʼ	č’	t͡ʃʼ
ხ	x	x	x
ჯ	c	ǯ	d͡ʒ
ჰ	h	h	h
ჶ	f	f	f

ლექსიკა

• გამარჯობა - გეჯგინობა, გომორმჟორა
• კარგად იყავი - ჩქვა კაითე (კაობათე/კაინობათე)
• მე/შენ/ის - მა/სი/ეჲა
• დიახ, ჰო - ჰო
• არა - ვარ

რიცხვები

1	არ(თ)
2	ჟურ
3	სუმ
4	ოთხო
5	ხუთ
6	ანში
7	შქვით
8	ოვრო
9	ჩხორო
10	ვით

იხილეთ აგრეთვე

• მეგრული ენა
• სვანური ენა
• ქართული ენა
• კავკასიური ენები

რესურსები ინტერნეტში

• ლაზური ნენა - სილვია კუჩნერის პროექტი.
• http://www.kolkhoba.org
• http://www.lazuri.com
• http://www.lazebura.net
• http://www.lazepe.com დაარქივებული 2011-06-16 საიტზე Wayback Machine.
• http://www.mjora.com
• http://www.paponi.com დაარქივებული 2021-06-15 საიტზე Wayback Machine.
• http://www.sarpuli.tr.tc დაარქივებული 2020-12-02 საიტზე Wayback Machine.
• http://www.karalahana.com დაარქივებული 2000-10-18 საიტზე Wayback Machine.
• http://lazuri.no.sapo.pt/ დაარქივებული 2008-03-15 საიტზე Wayback Machine.
• http://lazepesi.dosti.free.fr