პენსილვანია

პენსილვანია (ინგლ. Pennsylvania) — შტატი აშშ-ში, მდებარეობს შუა ატლანტიკურ რეგიონში. პენსილვანია 1682 წელს დააარსა უილიამ პენმა, რომელმაც ამისათვის მიიღო თანხა ჩარლზ II -საგან; 1787-დან აშშ-ს შტატია. შტატის ფართობი შეადგენს 116 ათას კმ²–ს.

პენსილვანია
პენსილვანიის დროშა პენსილვანიის გერბი
მეტსახელი:	Keystone State და Quaker State
დევიზი:	Virtue, liberty, and independence
დედაქალაქი	ჰარისბურგი[1]
ოფიციალური ენა
გუბერნატორი	Josh Shapiro
საკანონმდებლო ორგანო	პენსილვანიის გენერალური ასამბლეა
ფართობი	119 283 კმ²
მოსახლეობა	13 002 700[2] კაცი
უმაღლესი წერტილი	მაუნტ-დევისი
უდაბლესი წერტილი	დელავერი
შტატი გახდა	12 დეკემბერი, 1787
სასაათო სარტყელი	ჩრდილოეთ ამერიკის აღმოსავლეთი დრო, UTC-5 და ამერიკა/ნიუ-იორკი
საფოსტო აბრევიატურა	PA, Pa., Penna. და Penn.
მოსაზღვრე რეგიონები	ნიუ-იორკი, ნიუ-ჯერსი, დელავერი, მერილენდი, დასავლეთი ვირჯინია, ოჰაიო, ონტარიო, კვებეკის პროვინცია, ზემო კანადა და კანადა
ადმინისტრაციული დაყოფა	სია :::ლებანონის ოლქი, კროუფორდის ოლქი, ლაიკომინგის ოლქი, ბატლერის ოლქი, შუილკილის ოლქი, ნორთჰემფტონის ოლქი, კამბრიის ოლქი, ფაიეტის ოლქი, ალეგეინის ოლქი, მერსერის ოლქი, ჩესტერის ოლქი, ბივერის ოლქი, ლაკავანის ოლქი, ერის ოლქი, ვენანგოს ოლქი, კლირფილდი, ლოურენსის ოლქი, უორენის ოლქი, არმსტრონგის ოლქი, ლუცერნის ოლქი, უესტმორლენდის ოლქი, ნორთამბერლენდის ოლქი, კლინტონის ოლქი, ფილადელფიის ოლქი, ლიჰაის ოლქი, ბერქსის ოლქი, დოფინის ოლქი, ვაშინგტონის ოლქი, ლანკასტერის ოლქი, დელავერის ოლქი, ბლერის ოლქი, ელკის ოლქი, მაკ-კინის ოლქი, იორკის ოლქი, მონროს ოლქი, სნაიდერის ოლქი, სუსკეჰანის ოლქი, ტაიოგის ოლქი, პაიკის ოლქი, ვაიომინგის ოლქი, მონტურის ოლქი, იუნიონის ოლქი, ჯუნიატის ოლქი, პერის ოლქი, სალივანის ოლქი, პოტერის ოლქი, ადამსის ოლქი, მონტგომერის ოლქი, ბრედფორდის ოლქი, კოლუმბიის ოლქი, კარბონის ოლქი, სომერსეტის ოლქი, ჰანტინგდონის ოლქი, გრინის ოლქი, ფრანკლინის ოლქი, კამბერლენდის ოლქი, კამერონის ოლქი, ინდიანის ოლქი, ჯეფერსონის ოლქი, მიფლინის ოლქი, უეინის ოლქი, ბედფორდის ოლქი, ბაქსის ოლქი, კლარიონის ოლქი, ფულტონის ოლქი, ფორესტის ოლქი და სენტერის ოლქი
საიტი	pa.gov
პენსილვანია ვიკისაწყობში

დემოგრაფია

2010 წლის აღწერის მიხედვით მოსახლეობის 81,9 % იყო თეთრი (79,2 % არა ლათინურ-ამერიკული თეთრი), 11,3 % აფრო-ამერიკელი, 0,3 % ინდიელი, 2,9 % აზიელი, 1,9 % შერეული რასის წარმომადგენელი.^[3]

პენსილვანიის მოსახლეობის რასობრივი დაყოფა

რასობრივი შემადგენლობა	1990[4]	2000	2010[5]
თეთრი-ამერიკელი	88,5 %	85,4 %	81,9 %
აფრო-ამერიკელი	9,2 %	10,0 %	10,9 %
აზიელი-ამერიკელები	1,2 %	1,8 %	2,8 %
აშშს-ინდიელები	0,1 %	0,1 %	0,2 %
ჰავაიელები და წყნარი ოკეანის მოსახლეობა	-	-	-
სხვა	1,0 %	1,5 %	2,4 %
მრავალრასიანი	-	1,2 %	1,9 %

მოსახლეობის 5,9 % 5 წელზე ნაკლებისაა, 23,8 % 18–ს ქვემოთ, 15,6 % 65–ის ან უფროსი. ქალები შეადგენენ მოსახლეობის 52 %–ს.^[6] ქალაქის მოსახლეობა - 69,3 %.

2006–2008 წლების მიხედვით უდიდესი ეთნიკური ჯგუფებია:^[7]

• 28,5 % გერმანელი ამერიკელები
• 18,2 % ირლანდიელი ამერიკელები
• 12,8 % იტალიელი ამერიკელები
• 9,6 % აფრო-ამერიკელები
• 8,5 % ინგლისელი ამერიკელები
• 7,2 % პოლონელი ამერიკელები
• 4,2 % ფრანგი კანადელები
• 2,9 % პუერტო-რიკოელი ამერიკელები^[8]
• 2,2 % ნიდერლანდელი ამერიკელები
• 2,0 % სლოვაკი ამერიკელები
• 2,0 % შოტლანდიელ-ირლანდიელი ამერიკელები
• 1,7 % შოტლანდიელი ამერიკელები
• 1,6 % რუსი ამერიკელები
• 1,5 % უელსელი ამერიკელები
• 1,2 % უნგრელი ამერიკელები
• 1,0 % დასავლეთ-ინდოელი ამერიკელები
• 1,0 % უკრაინელი ამერიკელები
• 1,0 % მექსიკელი ამერიკელები

ენები

10 ყველაზე მსხვილი არა ინგლისური ენა პენსილვანიაში

ენა	მოსახლეობის % (2010 წელი)
ესპანური ენა	4,09 %
გერმანული ენა	0,87 %
ჩინური ენა	0,47 %
იტალიური ენა	0,43 %
ფრანგული ენა	0,34 %
რუსული ენა და ვიეტნამური ენა	0,29 %
კორეული ენა	0,25 %
პოლონური ენა	0,21 %
არაბული ენა	0,20 %
ჰინდი ენა	0,17 %

რელიგიები

რელიგიის მოსახლეობა იყო შემდეგი აღმსარებლობების მიხედვით:^[9]

• ქრისტიანობა – 80 %
  • პროტესტანტიზმი – 51 %
    • ძირითადი პროტესტანტიზმი – 25 %
    • ევანგელიკური პროტესტანტიზმი – 18 %
    • შავი პროტესტანტიზმი – 7 %
    • იეჰოვას მოწმეები – 1 %
  • რომის კათოლიკური ეკლესია – 29 %
  • მართლმადიდებლობა – 1 %
• არარელიგიური – 13 %
• იუდაიზმი – 2 %
• სხვა რელიგიები – 1 %
• არ გასცა პასუხი – 1 %

ქალაქები

პენსილვანიაში არის 56 ქალაქი, 958 პატარა ქალაქი, 93 პირველი კლასის სოფელი, 1454 მეორე კლასის სოფელი.

ათი უდიდესი ქალაქი: ფილადელფია; პიტსბურგი; ალენტაუნი; ერი; რედინგი; სკრანტონი; ბეთლემი; ლანკასტერი; ლევიტოუნი; ჰარისბურგი.

ცნობილი ადამიანები

• ბენჯამინ ფრანკლინი
• ჯორჯ მარშალი
• ჯონ აპდაიკი
• რობერტ პერი