Петропавловск-Камчатский

Петропавловск-Камчатский (орыс. Петропавловск-Камчатский)- Ресейдің Камчатка өлкесіндегі қала және облыс орталығы. Қала Ресейдің Қиыр Шығысында орналасқан.

Қала
Петропавловск-Камчатский
орыс. Петропавловск Камчатский
Қаланың жанартаулар мен бірге көрінуі
Ту Елтаңбасы
Әкімшілігі
Ел	РесейРесей
Федерация субъектiсі	Камчатка өлкесі
Әкімі	Константин Брызгин
Тарихы мен географиясы
Координаттары	53°01′ с. е. 158°39′ ш. б.53.017° с. е. 158.650° ш. б. / 53.017; 158.650 (G) (O) (Я)
Құрылған уақыты	1740 жыл
Қала статусы	1812 жыл
Жер аумағы	382,15[1] км²
Орталығының биiктігі	382[2] м
Климаты	қоңыржай
Тұрғындары
Тұрғыны	▼ 162 546 адам (2025)
Тығыздығы	448,85 адам/км²
Конфессиялар	православтар
Этнохороним	Петропавлдықтар, Петропавловецтер ( № ф. ); Петропавловчандар, Петропавловчанин, Петропавловчанка
Ресми тілі	орыс тілі
Сандық идентификаторлары
Телефон коды	+7 415, 4152
Пошта индексі	6830xx
ОКАТО коды	30 401[3]
pkgo.ru  (орыс.)
Петропавловск-Камчатский Петропавловск-Камчатский
Петропавловск-Камчатский шекарасы <mapframe>: The JSON content is not valid GeoJSON+simplestyle. The list below shows all attempts to interpret it according to the JSON Schema. Not all are errors. /0/query: The property query is required /0/ids: The property ids is required /0: Failed to match at least one schema /0/title: The property title is required /0/service: Does not have a value in the enumeration ["page"] /0: Failed to match exactly one schema /0/geometries: The property geometries is required /0/type: Does not have a value in the enumeration ["GeometryCollection"] /0/type: Does not have a value in the enumeration ["MultiPolygon"] /0/type: Does not have a value in the enumeration ["Point"] /0/type: Does not have a value in the enumeration ["MultiPoint"] /0/type: Does not have a value in the enumeration ["LineString"] /0/type: Does not have a value in the enumeration ["MultiLineString"] /0/type: Does not have a value in the enumeration ["Polygon"] /0/coordinates: The property coordinates is required /0/geometry: The property geometry is required /0/type: Does not have a value in the enumeration ["Feature"] /0/features: The property features is required /0/type: Does not have a value in the enumeration ["FeatureCollection"]

Халқы — 162 546 адам (2025). 2023 жылғы жағдай бойынша Камчатка өлкесінің тұрғындарының 56,45% қалада тұрады.

Федералдық маңызы бар теңіз порты . Еңбек Қызыл Ту орденімен марапатталған, әскери даңқы бар қала . Орналасқан жері Ресей Тынық мұхиты флотының базасы . Қаладан алыс емес жерде 26 ОКИК КСРО ғылыми-өлшеу пункті орналасқан.

Этимология

Оны 1740 жылы В.Беринг басқарған 1733-1743 жылдардағы Екінші Камчатка экспедициясына қатысушылар Петропавл айлағындағы елді мекен ретінде құрған. Порт «Әулие Петр» және «Әулие Павел» экспедиция кемелерінің қамқоршылары болған қасиетті елшілер Петр мен Павелдің құрметіне аталған . 19 ғасырда қала Петропавл порты немесе көбінесе Петропавл , аудандық порт қаласы деп аталды. 1924 жылы қала Петропавл-Камчатский атауын алды , мұнда оны Қазақстандағы Петропавл қаласының атауынан ажырату үшін анықтама енгізілді.

Географиялық орналасуы

Қала Азияда , Ресейдің Қиыр Шығысында, Камчатка түбегінің оңтүстік-шығыс бөлігінде, Тынық мұхитының Авача шығанағының жағасында орналасқан .

Қала маңында белсенді вулкандар көтеріледі: Корякская және Авачинская сопка. Мұхиттың бойымен 50 км-ге созылған жанартау құмының Халактырский жағажайы .

Қаладағы биіктік айырмашылығы теңіз деңгейінен ( Авача шығанағы ) Ракова тауының шыңына дейін 513,6 метрді құрайды .

Халық

Петропавловск-Камчатский қаласының халық саны әр жыл сайын төмендеп келеді. Қаланың ең көп халық саны болған жыл - 1991 (273.000 халық), ал ең аз халық саны болған жыл - 1897 (395 халық)

1897	1926	1939	1959	1970	1979	1986	1989	1991	1996	1998	2000	2002	2004	2005	2006	2008	2010	2013	2015	2017	2019	2020	2021	2023	2024	2025
395	▲1691	▲35 373	▲85 582	▲153 885	▲214 977	▲248 000	▲268 747	▲273 000	▼208 000	▼202 000	▼194 100	▲198 028	▼196 600	▼196 000	▼195 200	▼194 400	▼179 810	▲181 618	▼181 015	▼180 454	▲181 181	▼179 586	▼164 900	▼162 992	▲163 152	▼162 546

.

Уақыт белдеуі

Петропавл-Камчатский MSK+9 уақыт белдеуінде орналасқан . Қолданылған уақыттың UTC- ке қатысты ығысуы +12:00. Қолданылатын уақыт пен географиялық бойлық ^[4]сәйкес Петропавл-Камчатскийде орташа күн түскі сағат 13:25-те болады.

Климат

Петропавл-Камчатский Мәскеудің оңтүстігінде және Самара, Пенза, Брянск, сондай-ақ Манчестер (Англия) және Дублин (Ирландия) сияқты ендікте орналасқан . Дегенмен, қаланың климаты Батыс Еуропадағы ұқсас ендіктермен салыстырғанда айтарлықтай қатал және Ресейдің еуропалық бөлігіне қарағанда салқынырақ. Петропавлдағы орташа жазғы температура Мурманск пен Магаданға қарағанда сәл жоғары, ал қысы Сібірдегі ұқсас ендіктердегіден әлдеқайда жылы , ал жұмсақтық жағынан бәсекелес Мәскеу мен Санкт-Петербургке қарағанда. Қаланың климаты қалыпты, бір мезгілде теңіз және муссондық климаттың ерекшеліктері бар .

Қаладағы орташа жылдық ауа температурасы +2,8 °C. Ең жылы ай тамыз, орташа тәуліктік температурасы +13,7 °C, ең суық ай -6,5 °C қаңтар. Абсолюттік максималды температура +30,0 °C 2012 жылы шілдеде, минимум -31,7 °C 1917 жылы ақпанда тіркелді.

Жалпы жылдық жауын-шашын мөлшері жоғары және 1166 мм құрайды. Айына жауын-шашынның абсолютті максимумы — 486 мм — 2015 жылдың қазан айында тіркелді.

Бауырлас қалалар

Петропавл-Камчатскийдің бауырлас қалалары :

• Уналаска, АҚШ (1990 жылдан бастап)
  
• Кусиро, Жапония (1998 жылдан бастап)
  
• Ақмешіт, Қырым,  Украина (2020 жылдан бастап).

Мәдени мұра нысандары

Федералдық маңызы бар мәдени мұра нысандары^[5]

• Витус Берингке арналған ескерткіш (1826 жыл)
• Чарльз Клеркке арналған обелиск (1913 жыл)
• Жан-Франсуа Лаперузға арналған ескерткіш (1843 жыл)
• «Даңқ» ескерткіші (1881 ж. қыркүйек) — қорғанысқа арналған
• Лейтенант А. П. Максутовтың үшінші батареясы қаһармандарына арналған ескерткіш (1954 жыл)
• Николь сопкасындағы мемориалдық кешен: бауырлас қорым (1854 ж.) және шіркеу-сағат ескерткіші (1910–1912 жж.)
• Қызыл Армия жауынгерлеріне арналған ескерткіш (1946 ж. 6 қараша)

Аймақтық маңызы бар мәдени мұра нысандары^[6]

• ХХ ғасыр басындағы ағаш үйлер (Красинцев, Красноармейская, Ленинская көшелері)
• Подпругин үйі, бұрынғы губернатор резиденциясы, губернатор кеңсесінің ғимараты
• Авачинск шығанағын минадан тазарту кезінде қаза тапқан теңізшілердің қабірі (1946)
• 1921 жылғы партизан заставасы орнындағы белгі (1966)
• Курил операциясына арналған торпедалық катер ескерткіші (1975)
• «Камчат балықшысы» танк колоннасына арналған Т-34 танкі ескерткіші (1975)
• И. В. Рябиков ескерткіші (1975)
• В. И. Ленинге арналған бірнеше ескерткіштер (орталық алаң, Сероглазка)
• Л-16 экипажына арналған ескерткіш
• А. В. Славинаның қабірі (1954)
• «Қайғы жұтқан ана» монументі (1975)
• Шекарашыларға арналған Даңқ монументі (1976)
• 1945 ж. шекара қорғау кезінде қаза тапқан теңізшілерге ескерткіш
• Қала кіреберісіндегі Петропавловск-Камчатскийдің негізі қалануына арналған стела
• Теңіз Даңқы аллеясы (300 жылдық флотқа)
• «Әскери Даңқ Қаласы» атағына арналған алаң мен стелалар (2016)

Басқа ескерткіштер

• В. С. Завойко (Камчат губернаторы) ескерткіші (2016)
• Апостолдар Петр мен Павел ескерткіші
• Петр Ильичёвке арналған ескерткіш (1958)
• Әулие Николай ескерткіші
• «Махаббат ағашы» инсталляциясы (2011)
• Батырлар аллеясы
• Саяси қуғын-сүргін құрбандарына арналған ескерткіш
• Соғыс ардагерлеріне арналған ескерткіш (2015)^[7]
• Култучное көлі маңындағы «Ларга» мүсіні (2017)^[8]
• Тыл еңбеккерлеріне арналған ескерткіш (Петропавловск-Камчатский) (2019)
• Черемша ескерткіші^[9].

Денсаулық сақтау

• А. С. Лукашевский атындағы Камчат өлкелік ауруханасы. 1954 жылы алғашқы қалалық аурухана негізінде Камчат облыстық (біріккен) ауруханасы ретінде құрылды. 1968 жылдан бастап А. С. Лукашевский есімі берілді. 2008 жылғы 1 мамырдан бастап – А. С. Лукашевский атындағы Камчат өлкелік ауруханасы^[10].
• Камчат өлкелік балалар ауруханасы.
• Өлкелік онкологиялық диспансер. 1970 жылғы 25 ақпанда ашылған^[11].

Білім және ғылым

Жоғары оқу орындары

• Витус Беринг атындағы Камчат мемлекеттік университеті
• Камчат мемлекеттік техникалық университеті[1]

Жоғары оқу орындарының филиалдары

• Барлықресейлік сыртқы сауда академиясы – Қиыр Шығыс филиалы
• Ресей кооперация университеті – Камчат филиалы
• Ресей Федерациясы Президенті жанындағы халық шаруашылығы және мемлекеттік қызмет академиясы – Петропавловск-Камчатский қаласындағы филиал

Колледждер мен техникумдар

• Камчат теңіз энергетика техникумы
• Камчат политехникалық техникумы
• Камчат өнер колледжі
• Камчат медициналық колледжі
• Камчат педагогикалық колледжі
• Камчат кооперативтік техникумы

Ғылыми мекемелер

• РАН Геофизикалық қызметінің Камчат филиалы
• С. П. Крашенинников атындағы Камчат өлкелік ғылыми кітапханасы
• Ресей ғылым академиясының Қиыр Шығыс бөлімшесі жанындағы Вулканология және сейсмология институты
• Геотехнологиялық ғылыми-зерттеу орталығы (РҒА ҚШБ)
• Тынық мұхиты география институтының Камчат филиалы (РҒА ҚШБ)
• Камчат ғылыми-зерттеу балық шаруашылығы және мұхиттану институты (КамчатНИРО)
• Б. Н. Ельцин атындағы Президенттік кітапхана Камчат аймақтық орталығы
• Физикалық-техникалық және радиотехникалық өлшемдер жөніндегі бүкілресейлік ғылыми-зерттеу институтының Камчат филиалы (ВНИИФТРИ)

Мәдениет

Табиғи көрікті жерлер

Қаланың ішінде сивучтар мекендейтін аймақ орналасқан

Қаланың ең танымал орындарының бірі — Мишенная сопка, ол — Петропавловск-Камчатскийдің ең биік нүктесі. Мұнда телемұнара, қаланы және Авачин шығанағын көруге арналған бақылау алаңы, зиплайн, родельбан, жаяу серуендеу маршруттары орналасқан. Қыс мезгілінде шаңғы мен сноуборд тебуге болады. 2025 жылдың соңына дейін қаланың орталығынан сопканың басына дейін ұзындығы 2 км болатын аспалы жол салу жоспарланған.^[12]

Спорт

Қалада бірнеше тау шаңғысы базалары бар: «Красная сопка», «Эдельвейс», «Экстрим» және т.б. Сонымен қатар, халықаралық стандарттарға сай биатлон жолдары жұмыс істейді. 2009–2012 жылдары қалада Виталий Фатьяновты еске алуға арналған халықаралық биатлон жарыстары өтті. Қалада жүзу мен каратэ жақсы дамыған. «Жұлдызды» атты жаңа спорт кешені жұмыс істейді.

БАҚ

Теледидар

• Россия-1
• Бірінші арна
• СТС
• REN TV
• НТВ
• Бесінші арна

Радиостанциялар

• 88,1 МГц — Радио Комсомольская Правда
• 88,5 МГц — Хабар тарату жоспарлануда
• 88,9 МГц — Юмор FM
• 90,3 МГц — Comedy Radio (хабар тарату жоспарлануда)
• 100,8 МГц — Love Radio
• 101,2 МГц — Радио ENERGY
• 101,6 МГц — DFM (хабар тарату жоспарлануда)
• 102,0 МГц — Радио России / ГТРК Камчатка
• 102,5 МГц — Радио Дача
• 103,0 МГц — Наше радио
• 103,5 МГц — Радио Маяк / ГТРК Камчатка
• 103,9 МГц — Русское радио
• 104,5 МГц — Авторадио
• 105,5 МГц — Радио Камчатка
• 106,0 МГц — Европа Плюс
• 106,5 МГц — Ретро FM
• 107,0 МГц — Вести FM
• 107,9 МГц — Дорожное радио

Ақпарат агенттіктері мен газеттер

• ИА «Кам 24», ИА «Камчатка»
• Газеттер: «Камчатская правда», «Рыбак Камчатки», «Камчатское время» және т.б.

Театрлар, оркестрлер мен филармониялар

• Камчатский театр драмы и комедии
• Камчатский театр кукол
• Филармония
• Камералық оркестр және әскери оркестр

Музейлер

• Камчатский краевой музей
• «Вулканариум» мұражайы
• Вулканология және сейсмология мұражайы
• Камчат спорт мұражайы және т.б.

Кинотеатрлар

• «Лимонад» және «Пирамида» (әрқайсысы бірнеше залдан тұрады)

Дін

• Собор Троицы Живоначальной
• Александр Невский шіркеуі
• Пантелеимон монастырі
• Католик шіркеуі – Әулие Тереза приходы