2-дәрежелі командарм

2-дәрежелі командарм (орыс. Командарм 2-го ранга) — ЖШҚӘ құрамындағы жоғарғы қолбасшы мен басқарушы құрамның жеке әскери атағы.

2-дәрежелі армия қолбасшысы
орыс. Командарм 2-го ранга Командующий армией 2-го ранга
Гимнастеркадағы ілгек Шинелдегі ілгек
Қысқартылуы	2-дәрежелі командарм
Мемлекеті	КСРО
Құрылды	22 қыркүйек 1935
Таратылды	7 мамыр 1940
Жоғары шен	1-дәрежелі командарм
Кіші шен	Комкор
Аналогы	2-дәрежелі флот флагманы

Әскери атақтың (Ә/А) атауы әскери лауазым атауының «армия қолбасшысы» қысқартылуынан дәреже қосу арқылы қалыптасты. Ә/А комкор шенінен жоғары және 1-дәрежелі командармнан төмен болды.

Тарихы

КСРО ОАК мен КСРО ХКК 1935 жылғы 22 қыркүйектегі «ЖШҚӘ басшылық құрамы үшін жеке әскери атақтарды енгізу туралы» қаулысымен енгізілген.

Іс жүзінде КСРО Жоғарғы Кеңесі төралқасының 07.05.1940 жылғы «Қызыл Әскердің жоғарғы қолбасшылық құрамның әскери атақтарын белгілеу туралы» Жарлығымен генералдық шендердің енгізілуімен және кейіннен КСРО ХКК 04.06.1940 жылғы қаулысымен 2-дәрежелі командарм атағын алған барлық қолбасшыларға генералдық атақтардың берілуімен жойылды.

ҚК түрі, Әскер түрі (қызмет), Басқарма органы	Сәйкес атақ/лауазым
Қолбасшылық құрамда
КСРО ішкі істер халық комиссары	2-дәрежелі мемлекеттік қауіпсіздік комиссары[1], КСРО ОАК мен ХКК 1935 жылғы 7 қазандағы қаулысымен енгізілді (ІІХК шекара және ішкі әскерлерінің әскери қызметкерлерінде ЖШҚӘ қатарына қабылданған әскери атақтары болды) Милиция директоры
КСРО әскери-теңіз флоты	2-дәрежелі флот флагманы
Басшылық құрамда
құрлықтағы және әскери-әуе күштерінде	Арминженер
әскери-теңіз күштерінде	Флот инженер-флагманы
барлық әскер түрлерінің әскери-саяси құрамында	2-дәрежелі армия комиссары
барлық әскер түрлерінің әскери-шаруашылық құрамында	Арминтендант
барлық әскер түрлерінің әскери-заң құрамында	Армәсзаңгер
барлық әскер түрлерінің әскери-медицина құрамында	Армдәрігер
барлық әскер түрлерінің әскери-ветеренар құрамында	Арммалдәрігер

Айырым белгісі

Ә/А айырым белгісі — ілгектердегі төрт ромб және жеңдердегі төрт итарқа (шеврон) және т.б.

• 
  Шинелдегі ілгек (әскер түрінің (қызмет) танымбелгісі жоқ).
• 
  Гимнастеркадағы ілгек айырым белгісі (әскер түрінің (қызмет) танымбелгісі жоқ), әр уақытта ромбтар әр қалай орналасқан, сол кезеңдегі фотосуретті қараңыз.
• 
  Итарқалар (шеврондар) жеңдегі жапсырма ретінде.
• 
  Кителдің ілгектеріндегі айырым белгілер, әскер түрі (қызмет) танымбелгісі бар (суретте Яков Алкснис).

Берілуі

Бұл әскери атақ 1935 жылы енгізілгенде 10 әскери қолбасшы мен басшыға берілді. Үш жылдан соң олардың барлығы ату жазасына кесілді.

1930-жылдардың аяғында ЖШҚӘ құрамалары санының өсуіне байланысты 2-дәрежелі командармдардың саны да өсті (1940 жылдың маусымында 21 адам). 1940 жылы генералдық шендер енгізілген кезде 2-дәрежелі командармдардың көпшілігі (12 адам) генерал-лейтенант шенін, ал кейбіреулері одан да жоғары шен алды (7 – генерал-полковник және 2 – армия генералы).

1935

КСРО ОАК мен КСРО ХКК 20.11.1935 жылғы «ЖШҚӘ жоғарғы қолбасшылық және басшылық құрамның тұлғаларын әскери атақтарға бекіту туралы» қаулысымен мыналар әскери атақпен бекітілді:

1. Алкснис Яков Иванович (1897—1938) — ЖШҚӘ әскери-әуе күштері басқармасы басшысы, 29.07.1938 ату жазасына кесілді.
2. Вацетис Иоаким Иоакимович (1873—1938) — КСРО қорғаныс халық комиссарының қарамағында, расстрелян 28.07.1938.
3. Дубовой Иван Наумович (1896—1938) — Харьков әскери округіндегі әскер қолбасшысы, 29.07.1938 ату жазасына кесілді.
4. Дыбенко Павел Ефимович (1889—1938) — Еділ әскери округіндегі әскер қолбасшысы, 29.07.1938 ату жазасына кесілді.
5. Каширин Николай Дмитриевич (1888—1938) — Солтүстік Кавказ әскери округіндегі әскер қолбасшысы, расстрелян 14.06.1938.
6. Корк Август Иванович (1887—1937) — М. В. Фрунзе атындағы ЖШҚӘ әскери академиясының басшысы, 12.06.1937 ату жазасына кесілді.
7. Левандовский Михаил Карлович (1890—1938) — Күнгей Кавказ әскери округіндегі әскер қолбасшысы, 29.07.1938 ату жазасына кесілді.
8. Седякин Александр Игнатьевич (1893—1938) — ЖШҚӘ Бас штабы басшысының орынбасары, 29.07.1938 ату жазасына кесілді.
9. Федько Иван Федорович (1897—1939) — Арнайы Қызыл Тулы Қиыр Шығыс армиясының Теңіз тобы әскерінің қолбасшысы, 1-дәрежелі командарм атағына дейін көтерілді, 26.02.1939 ату жазасына кесілді.
10. Халепский Иннокентий Андреевич (1893—1938) — ЖШҚӘ Автоқұрышты танк басқармасы басшысы, 29.07.1938 ату жазасына кесілді.

1937

1. Великанов Михаил Дмитриевич (1893—1938) — 14.06.1937 жылы атақ берілді, 29.07.1938 ату жазасына кесілді
2. Кулик Григорий Иванович (1890—1950) — 14.06.1937 жылы атақ берілді, 1-дәрежелі командарм атағына дейін көтерілді, кейін Кеңес Одағы маршалы атанды, сосын атағы төмендетілді, 24.08.1950 ату жазасына кесілді
3. Тимошенко Семен Константинович (1895—1970) — 28.07.1937 жылы атақ берілді, 1-дәрежелі командарм атағына дейін көтерілді, кейін Кеңес Одағы маршалы атанды

1938

1. Локтионов Александр Дмитриевич (1893—1941) — 22.02.1938 жылы атақ берілді, генерал-полковник болып қайта куәландырылды, 28.10.1941 ату жазасына кесілді

1939

1. Апанасенко Иосиф Родионович (1890—1943) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-полковник болып қайта куәландырылды, армия генералы атағына дейін көтерілді, майданда қаза тапты
2. Городовиков Ока Иванович (1879—1960) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-полковник болып қайта куәландырылды
3. Качалов Владимир Яковлевич (1893—1941) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып қайта куәландырылды, майданда қаза тапты, қайтыс болған соң мемлекетке опасыздық жасады деген айып тағылды, отбасысы қуғын-сүргінге ұшырады, 1953 жылы ақталды
4. Калинин Степан Андрианович (1890—1975) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып қайта куәландырылды, 1944 жылы тұтқындалды, 1953 жылы босатылып, ақталды
5. Ковалев Михаил Прокофьевич (1897—1967) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып, сосын генерал-полковник болып қайта куәландырылды
6. Конев Иван Степанович (1897—1973) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып қайта куәландырылды, сосын Кеңес Одағы маршалы атанды
7. Мерецков Кирилл Афанасьевич (1897—1968) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, армия генералы болып қайта куәландырылды, сосын Кеңес Одағы маршалы атанды
8. Тюленев Иван Владимирович (1892—1978) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, армия генералы болып қайта куәландырылды
9. Хозин Михаил Семенович (1896—1979) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып, сосын генерал-полковник болып қайта куәландырылды
10. Штерн Григорий Михайлович (1900—1941) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-полковник болып қайта куәландырылды, 28.10.1941 ату жазасына кесілді
11. Яковлев Всеволод Федорович (1895—1974) — 08.02.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып қайта куәландырылды
12. Болдин Иван Васильевич (1892—1965) — 05.12.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып, сосын генерал-полковник болып қайта куәландырылды
13. Ефремов Михаил Григорьевич (1891—1942) — 05.12.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып қайта куәландырылды, майданда қаза тапты
14. Захаркин Иван Григорьевич (1889—1944) — 05.12.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып, сосын генерал-полковник болып қайта куәландырылды, көлік апатынан қайтыс болды
15. Курдюмов Владимир Николаевич (1895—1970) — 05.12.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып қайта куәландырылды
16. Смородинов Иван Васильевич (1894—1953) — 05.12.1939 жылы атақ берілді, генерал-лейтенант болып, сосын генерал-полковник болып қайта куәландырылды

1940

1. Грендаль Владимир Давыдович (1884—1940) — 16.01.1940 жылы атақ берілді, артиллерия генерал-полковнигі болып қайта куәландырылды
2. Воронов Николай Николаевич (1899—1968) — 22.03.1940 жылы атақ берілді, артиллерия генерал-полковнигі болып, сосын Артиллерия бас маршалы болып қайта куәландырылды
3. Павлов Дмитрий Григорьевич (1897—1941) — 27.03.1940 жылы атақ берілді, танк әскерлері генерал-полковнигі болып, сосынармия генералы болып қайта куәландырылды, 22.07.1941 ату жазасына кесілді
4. Смушкевич Яков Владимирович (1900—1941) — 04.04.1940 жылы атақ берілді, авиация генерал-лейтенанты болып қайта куәландырылды, 28.10.1941 ату жазасына кесілді