ការបោះឆ្នោតជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ នីតិកាលទី៥ ឆ្នាំ២០១៣

ការ​បោះ​ឆ្នោត​សកលជ្រើសតាំងតំណាងរាស្ត្រ អណត្តិទី៥ នឹង​ត្រូវ​ប្រព្រឹត្តិទៅ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី ២៨ ខែ​កក្កដា ​ឆ្នាំ២០១៣ ^[១]។ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ. ប​) បាន​ប្រកាស​ថាប្រជាជន​កម្ពុជា​ចំនួន ៩,៦៧ លាននាក់នឹង​ត្រូវ​បាន​​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​ដើម្បី​បោះ​ឆ្នោតសម្រាប់អសនៈ​រដ្ឋ​សភា​ជាតិ​ចំនួន១២៣អសនៈ^[២]។ នាយក​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី​រដ្ឋ​ម​ន្រ្តី​ហ៊ុន ​សែន​ដែលកំពុងកាន់តំណែង​មាន​សិទ្ធិ​ទទួលបានការកាន់អំណាចបួនអណត្តិជាប់ៗគ្នា​។ ការិយាល័យបោះឆ្នោតចាប់បើកពីម៉ោង៧:០០ព្រឹក និងបិទនៅម៉ោង ៣:០០ល្ងាច។ នៅម៉ោង ៧:៤០ល្ងាច លោកខៀវ កាញ្ញារិទ្ធិដែលជារដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងព័ត៌មានបានប្រកាសក្រៅផ្លូវការថា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា បានឈ្នះ៦៨អាសនៈ​ហើយចំណែកឯ​គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ​ដែលជាគូប្រជែងឈ្នះត្រឹម៥៥អាសនៈប៉ុណ្ណោះ^[៣]។

ការបោះឆ្នោតសកល ឆ្នាំ២០១៣ នៅកម្ពុជា

២០០៨ ← ២៨ កក្កដា ២០១៣ → ២០១៨

សរុបចំនួន ១២៣ អាសនៈ នៃរដ្ឋសភាជាតិ ចំនួនអាសនៈភាគច្រើនដាច់ខាត ៦២ លទ្ធផល ៦៨%   គណបក្សភាគច្រើន គណបក្សភាគតិច   អ្នកដឹកនាំ ហ៊ុន សែន សម រង្ស៊ី គណបក្ស ប្រ.ជ គ.ស.ជ តាំងពី ១៤ មករា ១៩៨៥ ១៧ កក្កដា​ ២០១២ លទ្ធផលលើកមុន ៩០ អាសនៈ គណបក្សថ្មី អាសនៈមុន ៦៨ អាសនៈ ៥៥ អាសនៈ អាសនៈឈ្នះ ៦៨ អាសនៈ ៥៥ អាសនៈ អាសនៈប្តូរ ២២ ២៦ សំឡេងគាំទ្រ ៣,២៣៥,៩៦៩ ២ ៩៤១ ១៣៣ ភាគរយ ៤៨.៨៣% ៤៤.៤៦% យោល ៩.២៨% ១៥.៩៣%

នាយករដ្ឋមន្រ្តីមុនការបោះឆ្នោត ហ៊ុន សែន គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា នាយករដ្ឋមន្រ្តីជាប់ឆ្នោត ហ៊ុន សែន គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា

ព្រឹត្តិការណ៍មុន

ការ​បោះ​ឆ្នោត​មុន​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០៨ ត្រូវ​បាន​ឈ្នះ​ដោយ​គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ដោយបានឈ្នះបានចំនួនអសនៈភាគច្រើនដាច់ខាត ចំ​នួន ៩០អាសនៈលើ១២៣អាសនៈ។ បើ​ទោះ​បី​ជា​ឈ្នះចំនួនអសនៈភាគច្រើនដាច់ខាត​​, គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានជ្រើសរើស​បង្កើតរដ្ឋាភិបាលចម្រុះ​ជាមួយ​គណបក្ស​រាជា​និយម​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិចដែល​បាន​ឈ្នះ ២ អាសនៈ​។ ​គណបក្ស​ប្រឆាំង​គឺ គណបក្សសមរង្ស៊ីនិង​គណបក្សសិទ្ធិមនុស្សបាន​ឈ្នះ​សរុប​បញ្ចូល​គ្នា​ចំនួន២៩ អាសនៈ។ នៅឆ្នាំ២០១២ គណៈបក្សប្រឆាំងទាំង២បានច្របាច់​បញ្ចូលគ្នាដើម្បីបង្កើតគណបក្សថ្មីមួយដោយដាក់ឈ្មោះថា គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ ដោយមានលោកសម រង្ស៊ីជាប្រធាននិងលោកកឹម សុខាជាអនុប្រធាន។ ប្រធានគណបក្សលោកសម រង្ស៊ីគ្មានឈ្មោះបេក្ខជនតំណាងរាស្ត្រទេ។ នេះដោយសារលោកបាននិរទេសខ្លួនទៅក្រៅប្រទេស​បន្ទាប់ពីមានការចោទប្រកាន់​ដោយតុលាការនៅឆ្នាំ២០១០​។ លោកបានត្រឡប់មកប្រទេសកម្ពុជាវិញនៅថ្ងៃទី១៩ កក្កដា ២០១៣ បន្ទាប់ពីមានការលើកលែងទោស​ពីព្រះមហាក្សត្រ ព្រះបាទនរោត្ដម សីហមុនី^[៤] ប៉ុន្តែលោកសម រង្ស៊ីគ្មានឈ្មោះក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោត ហើយមិនមានបេក្ខភាពដើម្បីឈរឈ្មោះក្នុងការបោះឆ្នោតនេះឡើយ។^[៥]

គណបក្ស​នយោបាយ

ចំនួន​នៃ​គណបក្ស​នយោបាយដែលបាន​ចុះបញ្ជី​ផ្លូវការ​ក្នុងការប្រកួត​ប្រជែង​នៅ​ក្នុង​ការ​បោះឆ្នោតជាតិ​បានធ្លាក់ចុះ​ជាលំដាប់។ នៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៣ មាន២៣គណបក្ស ធ្លាក់មកត្រឹម ១១គណបក្សនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០០៨ និង មកត្រឹម ៨គណបក្សក្នុងឆ្នាំ២០១៣នេះ។

គណបក្ស			មេដឹកនាំ
	១	គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា	សេង សុខេង
	២	គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច	នរោត្ដម អរុណរស្មី
	៣	គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ	សុខ រ័ត្នសុវណ្ណបញ្ចៈសីលា
	៤	គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា	ហ៊ុន សែន
	៥	គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច	ហួន រាជចំរើន
	៦	គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ	ក្រវ៉ាញ ដារ៉ន
	៧	គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ	សម រង្ស៊ី
	៨	គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ	ខឹម វាសនា

បេក្ខភាពនាយករដ្ឋមន្ត្រី

បេក្ខជនដែលបានប្រកាសប្រណាំងប្រជែងដើម្បីតំណែងនាយករដ្ឋមន្ត្រី៖

• ហ៊ុន សែន, នាយករដ្ឋមន្ត្រីកំពុងកាន់តំណែង
• សម រង្ស៊ី, អតីត​តំណាងរាស្ត្រមណ្ឌលកំពង់​ចាម ​និង​ជា​មេដឹកនាំ​គណបក្សប្រឆាំង​នៃ​ប្រទេស​កម្ពុជា​។
• នរោត្តម អរុណរស្មី, មេដឹកនាំគណបក្សរាជា​និយមហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច​​និង​ឯកអគ្គរដ្ឋទូត​កម្ពុជាប្រចាំ​ប្រទេស​ម៉ាឡេស៊ី​ចាប់​តាំង​ពី​ឆ្នាំ ២០០៥។

កិច្ចពិភាក្សាតទល់

ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​ការ​ជជែក​ពិភាក្សា​គ្នា​តាម​ទូរទស្សន៍​លើក​ដំបូង​របស់​ខ្លួន​នៅ​លើ​ទី ២០និង២១ ខែ​កក្កដា ។ វិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យជាតិ (National Democratic Institute ហៅកាត់ថា NDI) ដែលជាស្ថាប័នឧបត្ថម្ភដោយអាមេរិច នឹងរៀបចំ​ការពិភាក្សាតុមូលចំនួន៩ ដោយមានការចូលរួមពីសំណាក់បេក្ខជនតាមខេត្ត​ពីស្ទើរគ្រប់គណបក្ស។

ភាពចំរូងចំរាសនានាមុខការបោះឆ្នោត

បញ្ហាបញ្ជីចុះឈ្នោះបោះឆ្នោត

ដោយហេតុថា កម្ពុជាមិនបានរាប់ប្រជាជនជាផ្លូវការអស់រយៈពេល៥ឆ្នាំមកហើយ តួលេខអត្រាប្រជាជនក្នុងផ្ទៃប្រទេសដែលមានចំនួនកំណត់បាននាំទៅដល់ការបង្ហាញភាពមិនត្រឹមត្រូវចំពោះអ្នកមានលទ្ធភាពបោះឆ្នោត ដែលធ្វើឱ្យមានភាពលំបាកដល់គណៈកម្មាការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោតដឹងអោយប្រាកដនូវចំនួនជាក់ស្ដែងនៃអ្នកបោះឆ្នោតដែលគួរតែចុះបញ្ជីក្នុងបញ្ជីបោះឆ្នោតរបស់កម្ពុជា។ កង្វះខាតនៃការរាប់ប្រជាជនជាក់ស្ដែងបាននាំទៅដល់ការបោះឆ្នោតលួចបន្លំ ដូចជាអ្នកបោះឆ្នោតបោះឆ្នោតនៅក្នុងមណ្ឌលជាច្រើនដោយការប្រើប្រាស់ឈ្មោះផ្សេងៗគ្នា។^[៦] តាមរយៈគណបក្សប្រឆាំង​ឈ្មោះរវាង១,២ ទៅ ១,៣លាននាក់ត្រូវបានលុបចោលពីបញ្ជីបោះឆ្នោត។^[៧]

បញ្ហាទឹកថ្នាំជ្រលក់ម្រាមដៃ

លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោត

លទ្ធផលបឋមពី គជប

យោងទៅតាមលទ្ធផលបឋមពី គជប គណបក្សកាន់អំណាចបក្សប្រជាជន ទទួល ៤៤,៤៥% នៃសន្លឹកឆ្នោតទាំងអស់ ដែលស្មើនឹង ៦៨អាសនៈ ហើយគណបក្សប្រឆាំងបក្សសង្គ្រោះជាតិវិញ ទទួលបាន ៤៨,៧៩% ស្មើនឹង ៥៥អាសនៈ។ តាមរយៈលទ្ធផលបឋមនេះ គេសង្កេតឃើញថា គណបក្សប្រជាជនបាត់បង់ចំនួន ២៨អសនៈ បើប្រៀបធៀបនឹងលទ្វផលបោះឆ្នោតអណត្តិមុន ដែលជាភាគរយតិចបំផុតនៃអសនៈដែលខ្លួនធ្លាប់ទទួលបាននៅក្នុងរដ្ឋសភាជាតិ ចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៨^[៧]។ គណបក្សផ្សេងៗ រួមមាន គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និង គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យដែលរួមបញ្ចូលគ្នាបាន ០ អាសនៈ ៦,៣%ក្នុងចំណោមសំឡេងឆ្នោត។^[៨]

គណបក្ស		សម្លេង	%	អាសនៈ	+/–
	គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា	៣.២៣៥.៩៦៩	៤៨,៨៣	៦៨	−២២
	គណបក្សសង្គ្រោះជាតិ	២.៩៤៦.១៧៦	៤៤,៤៥	៥៥	+២៦
	គណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច	២៤២.៤១៣	៣,៦៦	០	−២
	គណបក្សសម្ព័ន្ធដើម្បីប្រជាធិបតេយ្យ	៦៨.៣៨៩	១,០៥	០	០
	គណបក្សខ្មែរឈប់ក្រ	៤៣.២២២	០,៦៥	០	០
	គណបក្សសញ្ជាតិកម្ពុជា	៣៨.១២៣	០,៥៧	០	ថ្មី
	គណបក្សសាធារណរដ្ឋប្រជាធិបតេយ្យ	៣៣.៧១៥	០,៥២	០	ថ្មី
	គណបក្សខ្មែរអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ច	១៩.១៥២	០,៣០	០	ថ្មី
សរុប		៦.៦២៧.១៥៩	១០០,០០	១២៣	០
សំឡេងឆ្នោតសុពលភាព		៦.៦២៧.១៥៩	៩៨,៤០
អសុពលភាព/សំឡេងឆ្នោតទទេ		១០៨.០៨៥	១,៦០
សន្លឹកឆ្នោតសរុប		៦.៧៣៥.២៤៤	១០០,០០
អ្នកបោះឆ្នោតចុះបញ្ជី/អ្នកទៅបោះឆ្នោត		៩,៦៧៥,៤៥៣	៦៩.៦១
ប្រភព: គណៈកម្មាការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត