អ៊ីតាលី

ប្រទេសអ៊ីតាលី (ភាសាអ៊ីតាលី​៖ Italia) ដោយមាន​ឈ្មោះ​ជាផ្លូវការ​ថា សាធារណរដ្ឋអ៊ីតាលី (ភាសាអ៊ីតាលី​៖ Repubblica Italiana) គឺជា​ប្រទេស​មួយ​ស្ថិតនៅ​តំបន់អឺរ៉ុបខាងត្បូង ភាគខាងជើងនៃសមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ។ ប្រទេសនេះបានគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីសរុប ៣០១,២៣០ គម^២ និងមានព្រំដែនគោកជាមួយប្រទេសបារាំង ស្វីស អូទ្រីស ស្លូវេនី ក៏ដូចជារដ្ឋតូចៗជាច្រើនមាន វ៉ាទីកង់ និងសានម៉ារីណូ​។ ជាមួយនឹងប្រជាជនជាង ៦០ លាននាក់ អ៊ីតាលីគឺជារដ្ឋសមាជិកដែលមានចំនួនប្រជាជនច្រើនជាងគេបំផុតទីបីនៃសហភាពអឺរ៉ុប។ ទីក្រុងរ៉ូមគឺជារដ្ឋធានី និងជាទីក្រុងធំបំផុតក្នុងប្រទេស។

សាធារណរដ្ឋអ៊ីតាលី

Repubblica Italiana (ភាសាអ៊ីតាលី)
ទង់ជាតិ វរលញ្ឆករ
ភ្លេងជាតិ Il Canto degli Italiani "ចម្រៀងនៃប្រជាជនអ៊ីតាលី"
ទីតាំងប្រទេសអ៊ីតាលី (ក្រហម) នៅលើភូគោល
រដ្ឋធានី និង ទីក្រុងធំបំផុត	រ៉ូម 41°54′N 12°29′E
ភាសាផ្លូវការ និងភាសាជាតិ	ភាសាអ៊ីតាលី
សញ្ជាតិ (២០២១)[១]	៩១.៣៣% អ៊ីតាលី ៨.៧% ជនជាតិផ្សេងៗទៀត
សាសនា (ឆ្នាំ ២០២០)[២]	៨៤.៤% គ្រិស្តសាសនា ១១.៦% គ្មានជំនឿសាសនា ១.០% ឥស្លាមសាសនា ៣.០% សាសនាផ្សេងៗទៀត
រដ្ឋាភិបាល	សាធារណរដ្ឋអាស្រ័យសភាឯកភូត
- ប្រធានាធិបតី	ស៊ែរជីអូ ម៉ាតារ៉េឡា
- នាយករដ្ឋមន្រ្តី	ហ្សកចា ម៉េឡូនី
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា	អ៊ីញ៉ាហ្ស៊ីអូ ឡារុស្សា
- ប្រធានសភាតំណាងរាស្រ្ត	ឡូរេនហ្សូ ហ្វុងតាណា
នីតិបញ្ញត្តិ	សភា
- សភាជាន់ខ្ពស់	ព្រឹទ្ធសភានៃសាធារណរដ្ឋ
- សភាជាន់ទាប	សភាតំណាងរាស្ត្រ
និម្មិតកម្ម
- បង្រួបបង្រួមជាតិ	១៧ មីនា ១៨៦១
- សាធារណរដ្ឋ	២ មិថុនា ១៩៤៦
- រដ្ឋធម្មនុញ្ញបច្ចុប្បន្ន	១ មករា ១៩៤៨
- សហស្ថាបនិកនៃ ស.ស.អ. (បច្ចុប្បន្នហៅ សហភាពអឺរ៉ុប)	១ មករា ១៩៥៨
ក្រឡាផ្ទៃ
- ផ្ទៃសរុប	៣០១,៣៤០ គ.ម២   (ទី៧១)
- ផ្ទៃទឹក (%)	១.២៤ (២០១៥)[៣]
ប្រជាជន
- ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២២)	៥៨,៨៥៣,៤៨២[៤] (ទី២៥)
- ជំរឿន (ឆ្នាំ ២០១១)	៥៩,៤៣៣,៧៤៤[៥]
- ដង់ស៊ីតេ	២០១.៣ នាក់/គ.ម២   (ទី៧១)
GDP (PPP)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣)
- សរុប	៣.១៩៥ ទ្រីលានដុល្លារ[៦] (ទី១២)
- ក្នុងម្នាក់	៥៤,២១៦ ដុល្លារ[៦] (ទី៣២)
GDP (ចារឹក)	ប៉ាន់ស្មាន (ឆ្នាំ ២០២៣)
- សរុប	២.១៦៩ ទ្រីលានដុល្លារ[៦] (ទី៨)
- ក្នុងម្នាក់	៣៦,៨១២ ដុល្លារ[៦] (ទី២៦)
ជីនី (២០២០)	៣២.៥[៧] មធ្យម
HDI (២០២១)	០.៨៩៥[៨] ខ្ពស់ណាស់ · ទី៣០
រូបិយវត្ថុ	អឺរ៉ូ (€) (EUR)
ល្វែងម៉ោង	UTC+១ (CET)
- រដូវក្តៅ (DST)	UTC+២ (CEST)
ទម្រង់កាលបរិច្ឆេទ	ថ្ងៃ/ខែ/ឆ្នាំ (dd/mm/yyyy) ឆ្នាំ/ខែ/ថ្ងៃ (yyyy-mm-dd) (គ.ស)[៩]
ទិសបើកបរ	ស្ដាំ
កូដហៅទូរស័ព្ទ	+៣៩
ដែនកម្រិតខ្ពស់	.it

អ៊ីតាលី គឺជា​ទីកន្លែង​កំណើត​នៃ​វប្បធម៌​អឺរ៉ុប​ជាច្រើន ដូចជា អឺទ្រូសកាន (Etruscans) និង រ៉ូម៉ាំង (Romans) និង ក្រោយមក​វា​គឺជា​ទីកន្លែង​កំណើត​នៃ​សាកលវិទ្យាល័យ និង​ចលនា​នៃ​ការកកើត​សាឡើងវិញ ដែល​ចាប់ផ្ដើម​ចេញពី​តំបន់​ទុសកានី (Tuscany) ហើយ​សាយភាយ​ទៅ​ពាសពេញ​ទ្វីបអឺរ៉ុប​។ រដ្ឋធានីរ៉ូម​របស់​អ៊ីតាលី គឺជា​មជ្ឈមណ្ឌល​នៃ​អរិយធម៌​លោកខាងលិច​អស់​ជាច្រើន​សតវត្ស​មកហើយ​។ អ៊ីតាលី បាន​អនុវត្ត​នយោបាយ​អាណានិគមនិយម​ចាប់ពី​ពាក់កណ្ដាល​សតវត្សទី១៩ រហូតដល់​ពាក់កណ្ដាល​សតវត្សទី២០​។

សព្វថ្ងៃនេះ អ៊ីតាលី​គឺជា​សាធារណរដ្ឋ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ជា​ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ ជាមួយ​អត្រា​គុណភាព​ជីវិត​ខ្ពស់​ជាងគេ​ទី៨ លើ​ពិភពលោក​។ អ៊ីតាលី បាន​ចូល​ជា​សមាជិក "សហភាពអឺរ៉ុប" និង អង្គការ​សន្ធិសញ្ញា​អាត្លង់ទិកខាងជើង (ណាតូ)​។ លើសពីនេះ អ៊ីតាលី​ក៏​ជា​សមាជិក​នៃ ប្រទេស​ឧស្សាហកម្ម​លូតលាស់​ទាំង៨ (G8) ដោយ​មាន​សេដ្ឋកិច្ច​ធំជាងគេ​ទី៧ លើ​ពិភពលោក, អង្គការ​សហប្រតិបត្តិការ​ និង​ការអភិវឌ្ឍ​សេដ្ឋកិច្ច (OECD), អង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក (WTO), ក្រុមប្រឹក្សាអឺរ៉ុប (Council of Europe), សហភាពអឺរ៉ុបខាងលិច (Western European Union), Central European Initiative, និង ជា​សមាជិក​នៃ​កិច្ចព្រមព្រៀង​សិនហ្គេន (Shengen) ។ អ៊ីតាលី បាន​ចំណាយ​ទៅលើ​វិស័យ​ការពារជាតិ​ច្រើនជាងគេ​ទី៧​លើ​លោក និង​ជា​រដ្ឋ​កាន់កាប់​អាវុធ​នុយក្លេអ៊ែរ​តាមរយៈ​អង្គការណាតូ​។ នៅ​ថ្ងៃទី០១ ខែ​មករា ឆ្នាំ​២០០៧ អ៊ីតាលី​បាន​ក្លាយជា​សមាជិក​មិនអចិន្ត្រៃយ៍​នៃ​ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ​អង្គការសហប្រជាជាតិ សម្រាប់​អាណត្តិ​រយៈពេល​ពីរ​ឆ្នាំ​។

មើលផងដែរ

• សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ
• ប្រវត្តិសាស្ត្រអ៊ីតាលី