សាធារណរដ្ឋវ៉ៃម៉ា

សាធារណរដ្ឋវ៉ៃម៉ា (ភាសាអាល្លឺម៉ង់៖ Weimarer Republik) គឺជាឈ្មោះរបបមិនច្បាស់លាស់មួយ (មិនជាផ្លូវការ) របស់ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់ពីឆ្នាំ១៩១៨ រហូតដល់ឆ្នាំ១៩៣៣។ ឈ្មោះនៃរបបសាធារណរដ្ឋមួយនេះគឺកើតចេញមកពីទីក្រុងវ៉ៃម៉ា ដែលជាកន្លែងដែលទទួលកិច្ចប្រជុំរដ្ឋធម្មនុញ្ញដំបូងគេ។ ឈ្មោះដែលយកជាផ្លូវការគឺ Deutsches Reich (អង់គ្លេស: German Reich) ដែលមានតាំងពីឆ្នាំ១៨៧១ មកម្លេះ។ ទោះជាឈ្មោះនេះអាចប្រែមកថា "អាណាចក្រអាល្លឺម៉ង់"មែន ប៉ុន្តែពាក្យថា Reich ដែលយើងប្រើតំណាងឱ្យរបបនេះគឺមិនមានអត្តន័យអ្វីជាប់ទាក់ទងរាជានិយមនោះទេ។ ជាភាសាខ្មែរ យើងតែងហៅរដ្ឋមួយនេះថា ប្រទេសអាល្លឺម៉ងជាធម្មតា។ ប្រទេសអាល្លឺម៉ង់បានក្លាយជាសាធារណរដ្ឋយ៉ាងជាក់ស្តែងនៅថ្ងៃទី៩ ខែវិច្ឆកា ឆ្នាំ១៩១៨ បន្ទាប់ពីអធិរាជវិលហែលម៍ទី២ បានដាក់រាជ្យបោះបង់រាជបល្ល័ង្កអាល្លឺម៉ង់និងព្រុសចោល។

អាណាចក្រអាល្លឺម៉ង់ Deutsches Reich
១៩១៨–១៩៣៣[១][២][៣]
ទង់ វរលញ្ឆករ
បាវចនាEinigkeit und Recht und Freiheit "("ឯកភាព និងយុត្តិធម៌ និងសេរីភាព)"
ភ្លេងជាតិDeutschlandlied" ("ចម្រៀងនៃអាល្លឺម៉ង់")
ផែនទីប្រទេសអាល្លឺម៉ង់នៅក្នុងឆ្នាំ១៩៣០
រដ្ឋអាល្លឺម៉ង់នៅកំឡុងទស្សវត្ត ១៩២០ (រដ្ឋសេរីនៃព្រុស ជាមួយនឹងខេត្តរបស់វាត្រូវបានបង្ហាញជាពណ៌ខៀវ)
ធានី	វ៉ៃម៉ា ក្រោយមកទីក្រុងប៊ែរឡាំង
ភាសាទូទៅ	ផ្លូវការ៖ ភាសាអាល្លឺម៉ង់ មិនជាផ្លូវការ៖ ភាសាដាណឺម៉ាក ភាសាបារាំង ភាសាប៉ូឡូញ ភាសាឆេក ភាសសហូឡង់ ភាសាស័រប៊ី ភាសាអាល្លឺម៉ង់ខាងជើង ភាសាហ្រ្វីស៊ាន ភាសាលីទុយអានី ភាសាយីឌីស
សាសនា	ជំរឿងឆ្នាំ១៩២៥[៤] ៦៤.១% ប្រូតេស្តង់ (លូតឺរ៉ង់ កាលវិន, បង្រួបបង្រួម) ៣២.៤% រ៉ូម៉ាំងកាតូលិក ០.៩% ជ្វីហ្វ ២.៦% ផ្សេងៗទៀត
រដ្ឋាភិបាល	សាធារណរដ្ឋសហព័ន្ធ ពាក់កណ្តាលប្រធានាធិបតីនិយម (១៩១៩–១៩៣០) សាធារណរដ្ឋ សហព័ន្ធក្រោមអំណាចផ្តាច់ការ (១៩៣០–១៩៣៣)
ប្រធានាធិបតី
▪ ១៩១៩–១៩២៥	ហ្រ្វេឌឺរីក អ៊ីប៊ឺត
▪ ១៩២៥–១៩៣៣	ផាល វន ហ៊ីនឌិនប៊ឺក
អធិការបតី
▪ ១៩១៩ (ដំបូង)	ហ្វីលីព ស្សាយដឺម៉ាន
▪ ១៩៣៣ (ចុងក្រោយ)	អាដុល ហ៊ីត្លែរ
នីតិបញ្ញត្តិ	សភាអាណាចក្រ
• ក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ	ក្រុមប្រឹក្សាសភា
សម័យកាលប្រវត្តិសាស្រ្ត	សម័យរវាងសង្គ្រាម
▪ បង្កើតឡើង	៩ វិច្ឆិកា ១៩១៨
▪ អនុម័តរដ្ឋធម្មនុញ្ញ	១១ សីហា ១៩១៩
▪ រដ្ឋាភិបាលចាប់ប្រកាន់បទបញ្ញាត្តិ	២៩ មីនា ១៩៣០[៥]
▪ ហ៊ីត្លែរត្រូវបានតែងតាំងជាអធិការបតី	៣០ មករា ១៩៣៣
▪ គ្រោះអគ្គិភ័យឆេះសភា	២៧ មករា ១៩៣៣
▪ សេចក្តីសម្រេច	២៣ មីនា ១៩៣៣[៦][៧][៨]
ក្រឡាផ្ទៃ
១៩២៥[៩]	៤៦៨៧៨៧ គ.ម២ (១៨១០០០ ម៉ាយ ក.)
ប្រជាជន
▪ ១៩២៥[១០]	៦២,៤១១,០០០
រូបិយវត្ថុ	1919–23 "Papiermark" (ℳ) 1923–33 Rentenmark 1924–33 Reichsmark (ℛℳ)
Preceded by Succeeded by ចក្រភព អាល្លឺម៉ង់ អាល្លឺម៉ង់ណាស៊ី