From Wikipedia, the free encyclopedia
Алма — алма терекни джангы джыртылгъанлай ашалгъан кёгетиди, кулинарияда эмда ичкиле этиуде хайырландырылады. Алманы джуртуна Орта Азия саналады. Эм кёб джайылгъан юй алма терекди. Бюгюнлюкде, алма терекни бу тюрлюсюню кёб сорту барды.
2005 джыл бютеу дунияда 55 млн.тонна алма чыгъарылгъанды, багъасы: 10 млрд.долл. Къытай, бу объёмдан беш этиб экисин чыгъаргъанды. АБШ, экинчи эм уллу алма чыгъарыучу къралы, бютеу дуния чыгъарыудан — 7,5 %.
АБШ-да ёсдюрюлген алмаладан 60 %-и Вашингтон штатда ёсдюрюлгенди[3]. Джангы Зеландия бла башха сабыр климатлы къралладан алма импорт американ импорт бла конкуренция этеди эмда джылдан джылгъа ёсюб барады[4].
Эм уллу алма экспортёрла (2006 джыл билгилеге кёре): Къытай, Чили, Италия, Франция эмда АБШ; эм уллу импортёрла: Россия, Германия, Уллу Британия, Нидерландла[5].
Алма чыгъаргъан эм уллу къралла (11 июнь 2008) | ||||
---|---|---|---|---|
Кърал | Чыгъаргъаны (тоннала) | Белгиле | ||
КъХР | 27 507 000 | F | ||
АБШ | 4 237 730 | |||
Иран | 2 660 000 | F | ||
Тюрк | 2 266 437 | |||
Россия | 2 211 000 | F | ||
Италия | 2 072 500 | |||
Индия | 2 001 400 | |||
Франция | 1 800 000 | F | ||
Чили | 1 390 000 | F | ||
Аргентина | 1 300 000 | F | ||
Дунияда бютеулей | 64 255 520 | A | ||
Белгисиз = официал билгиледиле, F = БМО-ну бичиую; Къайнакъ: FAO |
Алма ёмюрлюк джашлыкъны символу болуб кёб таурухда тюбейди[6][7]:
Геральдикада алма мамырлыкъны символуду[8]. Алма талай гербде тюбейди.
Белгили легендагъа кёре Ньютон, бютеудуния ауурлукъну законун терек бахчада алмаланы тюшюулерине къараб ачханды.
Алхимиячыла, эки джарты кесилген алманы ёзеги бешмюйюш джулдузгъа ушагъанын эслеб, алманы билимни символу кибик хайырландыргъандыла[9].
1785 джылда Карл Вильгельм Шееле, бишмеген аламаладан джангы органика кислотаны чыгъаргъанды эмда «алма кислота» атагъанды.
Богъурдакъны бир тюрлю аты «Адамны алмасыды».
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.