dil

From Wiktionary, the free dictionary

Remove ads
 Binêre herwiha: dîl

Kurmancî

Bilêvkirin

Zêdetir agahî Tewandina, Zayenda nêr a binavkirî ...
Gotareke li ser dilê mirov di Wîkîpediya kurmancî de heye.

dil n

  1. (anatomî) Parçeya leşî ya ku li aliyê çepê yê sîngî ye û karê wî hilkişandina xwînê ye.
    • Dilê mirovan masûlkeyekî bi çar ode ye. Wazîfa dil ev e ku, xwînê bigêhejîne her derê bedena mirovan. Ango dil wek pompe dixebite îi di deqîqê da 70 caran lêdixê. — ()
    • Dilê wî weke defê lêdixist, radibû û dadiket. — ()
    • Roja înî ji bo nexweşekê 57 salî li zanîngeha Maryland li Amerîkayê emeliyateka dilî hat kirin û dilê berazekî jê ra hat çandin. — ()
  2. (mecazî) Cihê hestan û evînê.
    Dilê min wê dibijîne.
    Ma dilê te pê naşewite?!
    • Da çêbitin der dil tereb
      Turk û Ecem, Rom û Ereb       — ()
  3. (mecazî) yar, berdilî
    Tu dilê min î! ― Ez pirr ji te hez dikim.
  4. (mecazî) navend, merkez
    Di dilê Kurdistanê de.
  5. samîmî
    • ...mirov ji awirên wî têderdixist ku çiqas ji dil û can kêfa wî ji Mr. Utterson re dihat. — ()

Bi alfabeyên din

Hevmane

Jê

Etîmolojî

    Dara etîmolojiyê
    Proto-hindûewropî
    Proto-hindûewropî
    (「dil」)
    Proto-hindûîranî
    (「dil」)
    Proto-îranî
    (「dil」)
    Farisî
    (「qelb, mîde」)deyn.
    Kurmancî
    dil

    Ihtimalên deyn ji farisî (),[ç 1], ji farisiya navîn ( /⁠dil⁠/), farisiya kevn [skrîpt hewce ye] (), taliyê ji proto-hindûewropî .

    Hevreha soranî (), zazakî , hewramî [skrîpt hewce ye] (, 「dil」), avestayî (), partî ( /⁠zirδ⁠/), belûçî [skrîpt hewce ye] (), peştûyî (), sanskrîtî (), ermenî () û îngilîzî .

    Çavkanî:

    1. [1]
      (2003): , Ferhenga Kurmancî-Inglîzî, , r. 152.
    Çavkaniyên din:
    • (1893): [Bingehê etîmolojiya farisî] (bi almanî). Strassburg r. 127.
    • Watkins, Calvert, The American Heritage Dictionary of Indo-European Roots, Houghton Mifflin Co., 2007, çapa 2an, r. 41
    • , , , 1966, r. 126
    • .

    Bi zaravayên din

    • Soranî: ()
    • Xwarîn:
    • Lekî:
    • Hewramî: zêll
    • Zazakî: , dil, qelb

    Werger

    • Abazayî: ()
    • Abxazî: ()
    • Adîgeyî: ()
    • Afrîkansî:  → 
    • Aghwanî: ()
    • Akadî: ()
    • Alabamayî:
    • Albanî:  →  m
      Albanî:
    • Almaniya bilind a kevn:
    • Almanî:  →  nt
      Elmanîşî:  nt
    • Altayiya başûrî: ()
    • Amayî:
    • Amharî: ()
    • Andî: ()
    • Apaçî:
      Apaçiya rojava:
    • Aragonî:  n
    • Aramî:
      Siryaniya klasîk:  n ()
      Aramiya babîlonî ya cihûyî:  n ()
    • Arawak:
    • Arçî: ()
    • Aromanî:  m
    • Asamî: (), (),  nt (), (), ()
    • Astûrî:  →  n,  →  n,  n
    • Avarî: ()
    • Aymarayî:  → 
    • Aynuyî: (), ()
    • Azerî:  → 
    • Bajwayiya kendava rojava:
    • Bambarayî:
    • Banjarî:
    • Baskî:  → 
    • Başkîrî: ()
    • Bau bidayuh:
    • Belarusî:  nt ()
    • Belûçî: (), ()
    • Bengalî:  →  (),  →  ()
    • Bextiyarî: ()
    • Bîkoliya naverast:
    • Bretonî:  →  m
    • Bruneyî:
    • Buduxî: ()
    • Bulgarî:  nt ()
    • Burmayî:  →  ()
    • Buryatî: ()
    • Çamicuroyî:
    • Çavacanoyî:  n
    • Çeçenî: ()
    • Çekî:  →  nt
    • Çerokî: ()
    • Çîçewayî:
    • Çînî:
      Kantonî:  /
      Dunganî: (), ()
      Hakkayî:  / ()
      Mandarînî:  /  → 
      Min dongî:  /
      Minnanî:  /  →  ()
      Wuyî:  /
    • Çukçî: ()
    • Çuvaşî: ()
    • Danmarkî:  →  nt
    • Dargwayî: ()
    • Divehî: ()
    • Dolganî: ()
    • Dupaningan agtayî:
    • Eblaiteyî: ()
    • Elfdalî:  nt
    • Emilî:  n
    • Endonezyayî:  → 
    • Erebî:  →  n (),  →  n ()
      Erebiya misrî:  n ()
      Erebiya hîcazî:  n ()
      Erebiya fasî:  n ()
      Erebiya başûrê şamê:  n ()
    • Ermenî:  →  ()
      Ermeniya kevn: ()
    • Erzayî: ()
    • Esperantoyî:  → 
    • Estonî:  → 
    • Etiyopiya klasîk: ()
    • Evenkî: ()
    • Eweyî:
    • Farisî:  →  (),  →  ()
    • Fenîkî: ()
    • Ferî:  →  nt
    • Fiji hindiyî:
    • Fîjî:  → 
    • Fînî:  → 
    • Fransiya kevn:
    • Fransiya navîn:
    • Fransî:  →  n
    • Friyolî:  n
    • Frîsiya bakur:  nt
    • Frîsiya kevn:
    • Frîsiya saterlandî:  nt
    • Frîsî:  nt
    • Fulahî:
    • Gaelîka skotî:  n
    • Gagawzî:
    • Galîsî:  →  n
    • Gotî:  nt ()
    • Gujaratî:  nt (),  nt (),  nt ()
    • Gurcî: ()
    • Guwaranî:  → 
    • Haîtî:
    • Harsusiyî:
    • Hawayî:
    • Hawsayî:  → 
    • Hewramî: ()
    • Hidatsayî:
    • Higaononî:
    • Hindî:  →  n (),  →  n (),  →  n (),  →  n (),  →  n (),  n (),  →  n (),  n (),  →  n (),  →  n (),  →  n (),  →  n ()
    • Hîlîgaynonî:
    • Hîtîtî: ()
    • Hmongî:
    • Holendî:  →  nt
    • Hunsrikî:  nt
    • Hunzibî: ()
    • Îbranî:  n ()
    • Îdoyî:  → 
    • Îgboyî:
    • Îlokanoyî:
    • Îngilîziya kevn:  m
    • Îngilîzî:  → 
    • Îngriyî:
    • Îngûşî: ()
    • Înterlîngua:  → 
    • Înuîtî: ()
    • Înupîakî:
    • Îrlendî:  →  n
      Îrlendiya kevn:  nt
    • Îsnagî:
    • Îstriyotî: ,  n,
    • Îtalî:  →  n
    • Îzlendî:  →  nt
    • Japonî:  →  ()
    • Javayî:  → 
    • K'içe':
    • Kabîlî:
    • Kalalîsûtî:
    • Kalmîkî: ()
    • Kannadayî:  →  ()
    • Kanuriyî:
    • Kaşûbî:  nt
    • Katalanî:  → 
    • Keçwayî:  → , ,
    • Ketî: ()
    • Khvarşiyî: ()
    • Kirgizî:  →  ()
    • Kitubayî:
    • Kîkongoyî: ,
    • Kîngalî: ()
    • Kînyarwandayî:
    • Samî:
      Samiya kildînî: ()
    • Komî-permyakî: ()
    • Komî-zîriyî: ()
    • Koreyî:  →  (),  → 
    • Kornî:  m
    • Korsîkayî:  →  n
    • Kumikî: ()
    • Kunayî:
    • Ladakhiyî: ()
    • Ladînoyî:  n
    • Lakî: ()
    • Lakotayî:
    • Latgalî:  m
    • Latînî:  →  nt
    • Latviyayî:  →  m
    • Lawsî: (), (), (), (), (), ()
    • Lazî: ()
    • Lezgînî: ()
    • Lingalayî:
    • Lîgûrî:  n
    • Lîmbûrgî:  →  nt
    • Lîtwanî:  →  m
    • Lîvonî:
    • Lombardî: ,  n
    • Luksembûrgî:  →  nt
    • Luwiyanî: ()
    • Mòçenoyî:  nt
    • Makedonî:  nt ()
    • Makhuwayî:
    • Malagasî:  → 
    • Malayalamî:  →  ()
    • Malezî:  → 
    • Maltayî:  →  n
    • Mançûyî: ,
    • Manksî:  m
    • Maorî:
    • Mapuçî:
    • Maranaoyî:
    • Maratî: ()
    • Marî:
      Mariya rojhilatî: ()
      Mariya rojavayî: ()
    • Marîkopayî:
    • Mayayiya yukatekî:
    • Mazenderanî:
    • Mbya guaraniyî:
    • Mecarî:  → 
    • Megrelî: ()
    • Melanauyiya navendî:
    • Misrî:
      ib
      Z1
      ( n),
      HAt
      t y      		 F34
      ( n)
    • Mizoyî: ,
    • Mîrandî:  n
    • Mokşayî: ()
    • Mongolî:
      Kirîlî:  →  ()
      Mongolî: ()
    • Mozarabîkî:  n ()
    • Muak sa-aakî:
    • Nahuatl:
      Nahwatliya navendî:
      Nahwatliya huastecaya navendî:
      Klasîk: ,
    • Nanayî: ()
    • Napolîtanî:  n
    • Navajoyî:
    • Nawrûyî:  → 
    • Nedersaksî: ,  ;  nt
    • Nenetsiya tundra: ()
    • Nepalî: (), ()
    • Newarî: ()
    • Nogayî: ()
    • Normandî:  n,  n
    • Norsiya kevn:  nt
    • Norwecî:
      Norwecî:  →  nt
      Norweciya nînorskî:  →  nt,  →  nt
    • Ohloniya bakur:
    • Ojibweyî:
    • Okînawanî: ()
    • Oksîtaniya kevn:
    • Oksîtanî:  →  n
    • Oriyayî: ()
    • Orokî: ()
    • Oromoyî: ,
    • Osetî: ()
    • Osmanî: (), (), ()
    • Oygurî:  →  (),  →  ()
    • Ozbekî:  → 
    • Palawî:
    • Pangasînanî:
    • Papyamentoyî:
    • Peştûyî:  →  (),  n ()
    • Piedmontîsî:  n
    • Pite samî:
    • Pîpîlî:
    • Pîttcantcatcarayî:
    • Plodîşî:  nt
    • Polabî:  n
    • Polonî:  →  nt
    • Portugalî:  →  n
    • Prusiya kevn: ,  nt,  nt
    • Puncabî:  n (),  n (),  n ()
    • Qazaxî:  →  ()
    • Qiptî: ()
    • Marwarî: ()
    • Rapanuyî:
    • Romagnolî:  n
    • Romancî:
    • Romanî:  n
    • Romanyayî:  →  m,  →  nt
    • Rusî:  nt ()
    • Rusînî:  nt ()
    • Samiya bakurî:
    • Samiya skoltî:
    • Samoayî:
    • Samogîtî:  m
    • Sanskrîtî:  →  nt (),  →  nt ()
    • Santalî: ()
    • Sardînî:  n
    • Sebopî:
    • Sebwanoyî:
    • Sicîlî:  →  n
    • Sidamoyî:
    • Silesî:  nt
    • Sindhî:  →  ()
    • Sirboxirwatî:
      Kirîlî:  nt
      Latînî:  →  nt
    • Skotî:
    • Slaviya kevn:
      Kirîlî:  nt ()
      Glagolîtîk:  nt ()
    • Slaviya rojavayî ya kevn:  nt ()
    • Slovakî:  →  nt
    • Slovenî:  →  nt
    • Somalî:  n,  n
    • Sorbî:
      Sorbiya jêrîn:  m
      Sorbiya jorîn:  m
    • Sotoyiya başûr:
    • Spanî:  →  n
    • Sundanî:  → 
    • Svanî: (), (), ()
    • Swahîlî:  →  y,  →  p
    • Swêdî:  →  nt
    • Şerpayî: ()
    • Şonayî:
    • Şorî: ()
    • Tabasaranî: ()
    • Tacikî:  →  (),  →  ()
    • Tagalogî:  → 
    • Tamîlî:  →  ()
    • Taosî:
    • Tausugî:
    • Tayî:  → ,  → ,  → ,  → 
    • Telûgûyî:  →  ()
    • Temazîxtiya atlasa navendî:  n ()
    • Teteriya krîmî:
    • Teterî:  →  ()
    • Tetûmî:
    • Tigreyî: ()
    • Tigrînî: ()
    • Tirkî:  → ,  → ,  → ,  → 
    • Tirkmenî: ,
    • Tîbetî: (), ()
    • Toxarî A:
    • Toxarî B:  p,
    • Tswanayî:
    • Tumbukayî:
    • Tuvanî: ()
    • Udmurtî: ()
    • Ugarîtî: ()
    • Umbunduyî:
    • Urdûyî:  →  n (), (),  →  n ()
    • Ûbîkî: ()
    • Ûkraynî:  nt ()
    • Venîsî:  n
    • Vepsî: [Peyv?]tneg
    • Viyetnamî:  →  ( → )
    • Volapûkî:  → 
    • Voroyî:
    • Votî:
    • Walonî:  →  n
    • Weylsî:  →  m
      Weylsiya navîn:  m
    • Wolofî:  → 
    • Ximêrî: ()
    • Xosayî:  sinif c9/c10
    • Yakutî: ()
    • Yidîşî:  nt (),  nt ()
    • Yorubayî:
    • Yurokî:
    • Yûnanî:  →  m ()
      Kevn:  m (),  nt ()
    • Zêlandî:  nt
    • Zhuangî:
    • Zuluyî:  →  sinif c9/c10
    • ǃXóõ:
    Remove ads

    Tirkî

    Bilêvkirin

    1. ziman

    Wikiwand - on

    Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

    Remove ads
    Remove ads