Юшков Геннадий Анатольевич

Шаблон:Серпасыс абу

Файл:Юшков Г.А.jpg

Юшков Геннадий Анатольевич (1932-2009) – коми гижысь

Юшков Геннадий Анатольевич
Толь Гень Юшков
Чужан лун:	1932-ӧд вося рака тӧлысь 14-ӧд лун(1932-03-14)
Чужанін:	Сыктывдін район, Коми Республика, РСФСР, Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз
Кулан кад:	2009-ӧд вося ода-кора тӧлысь 20-ӧд лун(2009-05-20) (77 арӧс)
Куланін:	Сыктывкар, Рочму
Канму:	Сӧветскӧй Социалистическӧй Республикаяслӧн Союз  Рочму
Мыйся уджыс:	гижысь, поэт
Ошканпасъяс да премияяс:

Юшков Геннадий Анатольевич (комиӧн Толь Гень, 1932–2009) – коми гижысь, Коми Республикаса нимйӧза гижысь (1991), Россияса культураын нимӧдана уджалысь (2000), Коми Республикаса Почёта гражданин.

Олан туй

Геннадий Юшков чужӧма 1932 вося рака тӧлысь 14-ӧд лунӧ Сыктывдін районын Час сикт овмӧдчӧминса Сітбар грездын. Велӧдчӧма Сітбар да Час сиктса да 12–ӧд номера Сыктывкарса школаясын. Уджалӧма Коми республикаса радиокомитетын.

1953–1958 воясӧ велӧдчӧма М. Горький нима Литературнӧй институтын. 1958 восянь уджалӧма Коми АССР–са гижысь котырын литконсультантӧн, «Войвыв кодзув» журналын кывкутысь секретарӧн.

1978–1992 воясӧ веськӧдлӧма Коми АССР–са гижысь котырӧн.

Кулӧма 2009 вося ода-кора тӧлысь 20-ӧд лунӧ Сыктывкарын, гуалӧма Гӧрд Затонса шойнаын.^[1]

Гижан удж

Геннадий Юшков тӧдса кыдз поэт, прозаик да драматург. Медводдза «Мирлӧн асыв» кывбурсӧ йӧзӧдліс 1952–ӧд воын «Войвыв кодзув» журналын. 1959–ӧд воӧ петіc «Медводдза сёрни» кывбур чукӧр. Сэсся сьӧрсьӧн–бӧрсьӧн йӧзӧдіс «Сӧстӧм дӧрӧм», «Сьӧлӧм петас», «Кывбуръяс» да мукӧд небӧг.

Зэв уна кывбур вылӧ лӧсьӧдӧма сьыланкыв: «Маръямоль», «Коми ань» и с.в.

Уна во чӧж Коми республикаса драма да Коми Республикаса вужвойтырлӧн шылада-драмаа театръяслӧн сценаяс вылын петкӧдлӧны «Сизимӧд председатель» (1958), «Макар Васька – сиктса зон» (1963), «Кыськӧ тай эмӧсь» (1969) пьесаяс серти спектакльяс.

Аслас висьтьясын да повесьтъясын, «Чугра» (1981), «Рӧдвуж пас» (1988), «Бива» (1999) романъясын гижысь шыӧдчӧ йӧзкост олӧмын меддонатор дорас, восьтӧ коми мортлысь аслыспӧлӧс мывкыдлунсӧ.

Г. Юшковлысь гижӧдъяссӧ вуджӧдӧма роч да мукӧд кывйӧ.

1961 восянь СССР–са гижысь котырӧ пырысь.

Небӧгъяс

Бӧрйӧм гижӧдъяс

• Юшков Г.А. Бӧрйӧм гижӧдъяс. Т. 1. – Сыктывкар, 2001.
• Юшков Г.А. Бӧрйӧм гижӧдъяс. Т. 2. – Сыктывкар, 2001.
• Юшков Г.А. Бӧрйӧм гижӧдъяс. Т. 3. – Сыктывкар, 2001.
• Юшков Г.А. Чукӧсты, Коми му, чукӧсты: Статья, пьесаяс, сьыланкывъяс, кывбуръяс. – Сыктывкар, 2010.
• Юшков Г.А. Аслам биӧн. Песенное наследие / Коми региональный фонд поддержки культуры и искусства. – Сыктывкар: Коми республиканская типография, 2025. (комиӧн, рочӧн, нотаяс)

Романъяс

• Юшков Г.А. Чугра: роман / Пер. с коми Луизы и Александра Рекемчук. – Москва: Современник, 1981. – 429 с.
• Юшков Г.А. Рӧдвуж пас. – Сыктывкар, 1988.
• Юшков Г.А. Чугра: роман. – Москва, 1989.
• Юшков Г.А. Бива. – Сыктывкар, 1999.

Повесьтъяс да висьтъяс

• Юшков Г.А. Югыд вой, кӧка вой. – Сыктывкар, 1975.
• Юшков Г.А. Ловъя лов. – Сыктывкар, 1979.
• Юшков Г.А. Маршрут. – Сыктывкар, 1986.

Пьесаяс

• Юшков Г.А. Озорник. – Сыктывкар, 1963.
• Юшков Г.А. Куим теш. – Сыктывкар, 1970.
• Юшков Г.А. Тешкодь сикт. – Сыктывкар, 1985.

Кывбур чукӧръяс

• Юшков Г.А. Медводдза сёрни. – Сыктывкар, 1959.
• Юшков Г.А. Олӧм шыяс. – Сыктывкар, 1962.
• Юшков Г.А. Сӧстӧм дӧрӧм. – Сыктывкар, 1965.
• Юшков Г.А. Олӧмыд олӧм на. – Сыктывкар, 1965.
• Юшков Г.А. Сьӧлӧм петас. – Сыктывкар, 1967.
• Юшков Г.А. Аски лоӧ мича. – Сыктывкар, 1972.
• Юшков Г.А. Кывбуръяс. – Сыктывкар, 1973.
• Юшков Г.А. Вильыш войтыр. – Сыктывкар, 1974.
• Юшков Г.А. Бур йӧз водзын. – Сыктывкар, 1984.
• Юшков Г.А. Му выв олысь. – Сыктывкар, 1991.

Челядьлы

• Юшков Г.А. Ачым тӧда. – Сыктывкар, 1961.
• Юшков Г.А. Вӧрса дед да Миша. – Сыктывкар, 1964.
• Юшков Г.А. Зоопаркын. – Сыктывкар, 1969.
• Юшков Г.А. Вильыш войтыр. – Сыктывкар, 1974.
• Юшков Г.А. Тыра пестер. – Сыктывкар, 1980.
• Юшков Г.А. Тешкодь сикт. – Сыктывкар, 1985.
• Юшков Г.А. Кӧч во. – Сыктывкар, 1990.
• Юшков Г.А. Коми горӧн серам сорӧн. – Сыктывкар, 1994.
• Юшков Г.А. Тӧла додь. – Сыктывкар, 2000.
• Юшков Г.А. Ыджыд гаж. – Сыктывкар, 2006.

Роч кыв вылӧ вуджӧдӧмӧн

• Юшков Г.А. Хлеб Ильича. – Сыктывкар, 1961; 1966.
• Юшков Г.А. Сказание о Севере. – Москва, 1963.
• Юшков Г.А. Так и надо, Юля. – Москва, 1963.
• Юшков Г.А. Ясное эхо тайги: книга стихов. – Сыктывкар: Коми кн. изд-во, 1970. – 126 с.
• Юшков Г.А. Женщина из села Вилядь. – Москва, 1972.
• Юшков Г.А. Право на жизнь. – Москва, 1975.
• Юшков Г.А. Иван-чай с белыми цветами. – Москва, 1976.
• Юшков Г.А. Живая душа. – Москва, 1978.
• Юшков Г.А. Живая душа. – Москва, 1980.
• Юшков Г.А. Сказание о Севере. – Москва, 1984.
• Юшков Г.А. Родовой знак. – Сыктывкар, 1996.
• Юшков Г.А. Заячий год / Пер. Е.Габовой. – Сыктывкар, 1996.

Общественнӧй да партийнӧй удж

Геннадий Юшков ыджыд пай пуктіс Коми Республикаса общественнӧй олӧмӧ, коми йӧзлысь правояс дорйӧмӧ. 1989 вося ӧшым тӧлысь сійӧс вӧлі бӧрйӧма «Коми котыр» веськӧдлысьӧн, коді сэки шусис «Коми войтырӧс сӧвмӧдан комитет».

Г.А. Юшковӧс некымынысь бӧрйылісны Коми АССР-са Вылыс Сӧветӧ депутатӧн: 8 (1971–1975), 9 (1975–1980) да 10 созывӧ (1980–1985); веськӧдліс йӧзкостса велӧдӧм серти постояннӧй комиссияӧ.

Наградаяс

• И.А. Куратов нима Коми АССР–са канму премиа босьтысь (1974)
• РСФСР гижысь котырса премиа босьтысь (1982)
• «Почёт пас» орден (1984)
• «Коми Республикаса нимйӧза гижысь» почёт ним (1991)
• Россияса культураын нимӧдана уджалысь ним (2000)
• «Сыктывкарса почётнӧй гражданин» ним (2003)
• Коми Республикаса Почёта гражданин

Паметь

• «Маръямоль» сьылан да театральнӧй конкурс-фестиваль (Сыктывкар, 2007, рака тӧлысь 1–4 лунъяс).
• «Маръямоль» сьылан да театральнӧй конкурс-фестиваль (Сыктывкар, 2012, рака тӧлысь 14–18 лунъяс).

Ӧшмӧсъяс

• Лимерова В.А. Юшков Геннадий Анатольевич // Литература Коми: словарь школьника / Сост. В.Н. Головина, В.А. Лимерова. – Сыктывкар, 2007. – С. 336–338.
• Мартынов В.И. Литературы земли Коми. Биобиблиографический словарь-справочник. – Сыктывкар: Эскӧм, 2000. – С. 221-222.
• Юшков Г.А. Не хочу никого обидеть // Республика, 2007. 16 марта, № 46.
• Юшков Г.А. Библиографический указатель / Сост. Е.М. Дёмина. – Сыктывкар, 2004. – 92 с.
• Юшкова Галина. Тӧдіс олӧмас туйсӧ / Войвыв кодзув, 2012 во. – 3, 4, 6, 7 №№.
• Республика Коми понесла невосполнимую утрату: скончался классик коми литературы Геннадий Юшков // «Комиинформ» юӧр сетан агентство (2009.05.21 лун; рочӧн)
• Коми Республикаса Национальнӧй библиотека
• Г.А. Юшков йылысь
• «Сыктывкар» каркытшлӧн сайт